Το κουίρ βιβλίο της εβδομάδας: Through the Billboard Promised Land without ever stopping, του Derek Jarman

Είχα πολλά χρόνια να σκεφτώ τον Derek Jarman: από τότε που είχα δει για τελευταία φορά –σε DVD, φανταστείτε– το «War Requiem», την ταινία που είχε γυρίσει βασισμένη στην ομώνυμη όπερα του Benjamin Britten για τον στρατιώτη ποιητή Wilfred Owen, που πέθανε στον Α’ Π.Π.

O Jarman ήταν ένα από τα enfants gâtés της βρετανικής καλλιτεχνικής σκηνής που «ανδρώθηκε» [και «γυναικώθηκε» – καιρός να κάνουμε reclaim αυτή τη λέξη πια, αν είναι να χρησιμοποιούμε και την προηγούμενη] τις δεκαετίες του ’70 και του ’80 στο Ηνωμένο Βασίλειο και μοιάζει να διαλύθηκε ψυχολογικά από τον θατσερισμό και την επιδημία του AIDS.

Ο ίδιος ήταν γκέι. Ήταν ζωγράφος, ποιητής, σκηνογράφος και, πάνω απ’ όλα ίσως, κινηματογραφιστής (εργάρες του, πλην του «War Requiem», τα «Caravaggio», «Τhe Garden», «Wittgenstein» κι άλλοι γκέι arthouse σταθμοί). Ήταν επίσης ο άνθρωπος που ανακάλυψε και καθιέρωσε στις οθόνες μας αυτό το εκπληκτικά ρευστό κι αέρινο πλάσμα που λέγεται Tilda Swindon. Πολύ πριν διαγνωστεί ο ίδιος με HIV+ ήταν ήδη ακτιβιστής προσπαθώντας να σταματήσει την ψήφιση της διαβόητης νομοθεσίας «Section 28».

[FYI: το Section 28 απαγόρευε στους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης –που στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν σαφώς μεγαλύτερο λέγειν απ’ ό,τι σ’ εμάς, όπως λ.χ. στο τι διδάσκεται στα τοπικά σχολεία– να «προμοτάρουν την ομοφυλοφιλία». Μπορεί ένας τέτοιος νόμος σήμερα να μας φέρνει στον νου μόνο τον Πούτιν, αλλά στην Αγγλία και την Ουαλία ίσχυε μέχρι και το 2003 (!). Μάλιστα, όταν πρωτοπέρασε, το 1988, ούτε το Εργατικό Κόμμα τον καταψήφισε· μόνο οι Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι. Έτσι, to put the record straight, so to speak.]

Ο Jarman γύρισε ολόκληρη ταινία κατά του section 28. Την είπε «The Last of England» και αν ποτέ την παρακολουθήσετε, θα δείτε τα μετα-αποκαλυπτικά, ερημωμένα docks του ανατολικού Λονδίνου να φλέγονται, σε μια Αγγλία-ολοκληρωτικό καθεστώς, υπό την υπόκρουση Μπαχ ή ντίσκο ή την απαγγελία του «Howl» του Allen Ginsberg και του «The Hollow Men» του T.S. Elliot. Pure genius.

Σε αυτά τα docks [διορθώνω: στην εξευγενισμένη τους, σημερινή μορφή] περπατούσα τις προάλλες και είδα πάνω σε μια πολυκατοικία με θέα την Tower Bridge μια μπλε, στρογγυλή αναμνηστική πλάκα που τιμούσε τη μνήμη του Jarman, στο κτίριο όπου είχε κάποτε το σπίτι και το στούντιό του στο Shad Thames. Έτσι τον θυμήθηκα. Και, ω τι σύμπτωση, κάποιες ώρες αργότερα, σαν χάζευα στο βιβλιοπωλείο του Barbican Centre, βρήκα ένα μικρό βιβλιαράκι με μια ανέκδοτη μικρή του νουβέλα, το μοναδικό του μυθιστορηματικό πεζό, με τον απίθανο τίτλο: «Through the Billboard Promised Land without ever stopping». Αυτό έγινε λοιπόν το κουίρ βιβλίο της εβδομάδας.

Οκέι, μου πήρε λίγο χρόνο να φτάσω στο θέμα μας, αλλά έπρεπε να σας δώσω πληροφορίες για το ποιος ήταν ο Jarman και πώς σκέφτηκα να σας γράψω γι’ αυτόν. Τo «Through the Billboard Promised Land without ever stopping» είναι μια παραληρηματική βουτιά στη φαντασμαγορική φαντασία του δημιουργού της: η ιστορία του τυφλού νεαρού Βασιλιά και του υπηρέτη του, Τζον, που φεύγουν μια μέρα από την Παντελώς Άνετη Βίλα τους στο Φάργκο, για να σπάσουν τη βαρεμάρα της άνετης ζωής τους.

Θα περιπλανηθούν στην ερημιά για 3 μέρες και 3 νύχτες, ο Βασιλιάς ντυμένος με κουρέλια, αγνώριστος. Την τέταρτη ημέρα θα συναντήσουν το πλάσμα The Begum, που θα τους πάει μέσω του Superhighway στην εντυπωσιακή πόλη του Movietown, στη χώρα Billboard Promised Land. Κι όταν φύγουν από εκεί, θα μπουν –πάλι μέσω του Superhighway– σ’ έναν τεράστιο, περιτειχισμένο κήπο, όπου ένας άλλος «οδηγός», ο Πιερότος, θα τους δείξει μέρη και θαύματα που θα κάνουν τον Βασιλιά να χάσει τα κουρέλια του, αλλά να βρει το φως του: κι εγεννήθη ο Βασιλιάς Αμέθυστος.

Αν η ιστορία σάς ακούγεται κάτι μεταξύ παραμυθιού και βιβλικής παραβολής, είναι επειδή ακριβώς έτσι είναι γραμμένη. Ο Jarman έχει έναν υπέροχο ρυθμό λεκτικών επαναλήψεων, που οδηγεί ακαταπόνητα τους ήρωές του σε ένα σουρεαλιστικό ταξίδι μέσα από ένα τρομακτικό βουνό χτισμένο από δώρα, θυσίες και αφιερώματα στους θεούς, προς τον Ναό της Αυτοκαταστροφής (ένα σκανδαλώδες, αδιάκοπο ντραγκ πάρτι) και πίσω στη Movietown, με οδηγούς τη Λευκή Γάτα, τον Μποργκία Γκινζ και τον Σερ Πα Σερ Κουρ, και για παρέα την Κίτρινη Αυτοκράτειρα, που ειδικεύεται «στην εφεύρεση νέων υπερθετικών βαθμών της γλώσσας».

Το ταξίδι τους θα τελειώσει (;) στα ερείπια της πόλης Disc, «λημέρι των ποιητών», έναν ονειρικό τόπο γεμάτο νερά, πυραμίδες και Φαραώ, αλλά κι ένα αγόρι με χρυσά μάτια που άλλοτε ζει κι άλλοτε πεθαίνει κι ύστερα ανασταίνεται. Τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται στην Billboard Promised Land, απ’ ό,τι καταλάβατε. Αλλά, αυτό ακριβώς δεν ξεκίνησαν να βρουν ο Βασιλιάς Αμέθυστος κι ο Τζον ο υπηρέτης;

Αν δεν έχετε ακούσει ποτέ για τον Derek Jarman, αυτή η μικρή νουβέλα είναι μια καλή εισαγωγή στη δημιουργική του τρέλα. Αν τον ξέρετε και τον έχετε αγαπήσει, θ’ ανακαλύψετε εδώ έναν μικρό θησαυρό. Κι αν θέλετε να ακούσετε να διαβάζει ο ίδιος το κείμενο, πηγαίνετε απλώς εδώ: soundcloud.com/prototypepubs/sets/djttbpl/s-QkKv2bpIrEf. Θα χάσετε τα πλούσια σε πληροφορίες εισαγωγικά και επιλογικά κείμενα, που βρίσκονται μόνο στην έντυπη έκδοση, αλλά θα κερδίσετε τη θαλπωρή της βρετανικής του λαλιάς.