Το κουίρ βιβλίο της εβδομάδας: «Ελαττωματικό αγόρι» του Sam Albatros

Όταν πρωτοβγήκε το «Ελαττωματικό αγόρι» του Sam Albatros, έκανε πάταγο. Δεν αστειεύομαι. Ήταν από αυτά τα βιβλία που πηγαίνουν από στόμα σε στόμα και από χέρι σε χέρι και όσοι τα μοιράζονται λένε μεταξύ τους: «Ρε συ, το διάβασες αυτό;» / «Καλά, δεν είναι απίθανο ότι η Εστία έβγαλε ένα τόσο προχώ βιβλίο;» / «Επιτέλους! Κάποιος γράφει ελεύθερα κι ακομπλεξάριστα και χύμα και ωραία!»

Όλα αυτά είναι πράγματα που έχω ακούσει με τα ίδια μου τ’ αυτιά, στις γύρες που έκανε το βιβλίο ως δώρο ή δάνειο σε φίλους, γνωστούς ή συναδέλφους μου στον χώρο του βιβλίου. Και δικαίως: το μυθιστόρημα του Άλμπατρος ήταν μια μικρή βόμβα. Όχι (μόνο) επειδή εκδόθηκε από τον αρχαιότερο εκδοτικό οίκο της χώρας (που, κάνοντάς το, επιβεβαίωσε ότι συχνά πυκνά κοιτάζει πολύ μπροστά, δεκαετίες τώρα), αλλά κι επειδή ήταν όλα αυτά που του αναγνώριζαν οι υπέρμαχοί του και του καταλόγιζαν οι επικριτές του: ένα ζουμερό, απελευθερωμένο, αιχμηρό δείγμα γραφής που μιλούσε για το αυτονόητο της ρευστότητας φύλου, έρεε νεράκι και κρεμούσε την αγία ελληνική οικογένεια από τα μανταλάκια. Ένα βιβλίο για να το καταβροχθίζεις και να το ευχαριστιέσαι.

Η ιστορία είναι η μυθιστορηματική βερσιόν της παιδικής ηλικίας του μικρού Σαμ, μαθητή δημοτικού σχολείου, γραμμένη με τρόπο πανέξυπνο: ο Άλμπατρος αποτυπώνει πειστικότατα τον παιδικό τρόπο σκέψης κι έκφρασης, αλλά και τα γοητευτικά άλματα της αχαλίνωτης παιδικής φαντασίας, κρύβοντας αριστοτεχνικά όλη τη γνώση και τον σχολιασμό ενός ενήλικα, το ώριμο χιούμορ και μια απολύτως καυστική διάθεση ξεμπροστιάσματος των κακοποιητικών συμπεριφορών που δέχονται πολλά Ελληνόπουλα από τις αρτηριοσκληρωτικές, συντηρητικές τους οικογένειες.

Είτε παρακολουθούμε το μπούλινγκ που τρώει από τα ξαδέρφια του και τους συμμαθητές του, είτε τα ευφάνταστα, ενστικτώδη κι ειλικρινέστατα παιχνίδια ρόλων που παίζει με τις φίλες του Σοφία, Αθηνά και Αθανασία (που ξέρει, από μικρή, ότι είναι ένας Θανάσης παγιδευμένος σε κοριτσίστικο σώμα)· είτε παρακολουθούμε τους γονείς του να μπλοκάρουν στη φαντασμαγορία της παιδικής φαντασίας και να προσπαθούν –με απειλές, λεκτική κακοποίηση, βίαιη ένταξή του στους «σωστούς» έμφυλους ρόλους– να τον αποτρέψουν από το να γίνει «αδερφή», έχουμε μπροστά μας έναν μικρό (επίπλαστο, αναγκαστικά) «σοφό».

Το χάρισμα του βιβλίου δεν είναι ότι ο μικρός Σαμ μας αποκαλύπτει πράγματα που δεν ξέραμε ότι συμβαίνουν. Είναι ότι τα λέει με έναν τρόπο αδιαμεσολάβητο και συνεπώς κοφτερότατο, είτε μιλάει για τη ρευστότητα των φύλων, είτε για την κακοποιητική πατριαρχεία, είτε για την οικουμενική αγωνία της ανθρώπινης μοναξιάς.

Όσοι παρακολουθούμε τον Άλμπατρος στα κοινωνικά δίκτυα, θα βρούμε σ’ αυτό το βιβλίο και πολλά από τα λεκτικά θέματα που αναπαράγει κατά καιρούς για να οριοθετήσει και ν’ αντιμετωπίσει τον κόσμο: τον όρο «ντιγκιντάγκας» (που προφανώς αγαπούσε να χρησιμοποιεί κακοποιητικά ο πατέρας του)· τις επαναλαμβανόμενες αναφορές του στην ποπ κουλτούρα της τηλεόρασης της δεκαετίας του 1990 (τη Σέιλορ Μουν, τον Super Mario, τον Μπομπ τον Μάστορα). Η τηλεόραση μαγεύει τον μικρούλη Σαμ ανοίγοντάς του τις πύλες της φαντασίας προς τόπους όπου μπορεί να γίνει αυτό που θέλει: ένα πλάσμα που συνεχώς μεταμορφώνεται αλλάζοντας ταυτότητες κατά βούληση και ανάγκη. Και την ίδια στιγμή ενσταλάζει στους γονείς του κηρύγματα μίσους που ενισχύουν τη μισαλλοδοξία τους. Ένα μέσο - δίκοπο μαχαίρι.

Γραμμένο σε σφιχτά δομημένες, εύρυθμες, μικρές βινιέτες, το «Ελαττωματικό αγόρι» αποτελεί ένα πρώιμο, άγουρο μικρό επίτευγμα. Με την καθαρότητα της παιδικής ματιάς του πρωταγωνιστή του μας θυμίζει τη γενναιοδωρία και την ανοιχτωσιά της παιδικής φαντασίας και μας ανοίγει τα μάτια στις ψευδαισθήσεις των ενηλίκων: τα παραμύθια που λέμε στον εαυτό μας για να μη βλέπουμε το κακό που επιτρέπουμε να συμβαίνει γύρω μας.  

Το καινούργιο βιβλίο του Sam Albatross, «Μπαμπά θέλω να ντρέπεσαι για μένα» κυκλοφορεί σε αυτοέκδοση και μπορείτε να το αγοράσετε από εδώ και να επικοινωνήσετε με τον ίδιο για την παραλαβή του.