Βλέποντας τον εαυτό μου στα βιβλία

Όπως όλοι μας, έτσι κι εγώ αγαπώ πολλούς συγγραφείς — και πώς αλλιώς. Άλλους πολύ, πραγματικά πολύ, αφόρητα, και άλλους κάπως λιγότερο, μα που ήδη είναι πολύ παραπάνω από «αρκετό». Και είναι στ’ αλήθεια πολλοί. Μαζί με τους σκηνοθέτες, τους σεναριογράφους και τους παραγωγούς που ξεχωρίζω σχεδόν μισό αιώνα πια που βλέπω σινεμά και τηλεόραση, και μαζί με μερικούς σχεδιαστές κόμικς, είναι το μεγαλύτερο μέρος του μυαλού και της καρδιάς μου. Το μεγαλύτερο μέρος του μυαλού και της καρδιάς μου είναι φτιαγμένο από τις αφηγήσεις τους. Από ιστορίες. Από παραμύθια.

Προ μερικών εβδομάδων επανεκδόθηκε από τις Εκδόσεις Bell ένα μυθιστόρημα από αυτά που αγαπώ πολύ. Είναι του Τζον Κόνολι, και λέγεται «Το Βιβλίο των Χαμένων Πραγμάτων». Χάρηκα πολύ μ’ αυτή την επανέκδοση, πόσο δε μάλλον επειδή βγήκε σχεδόν ταυτόχρονα με έναν δεύτερο τόμο που διαδραματίζεται στο ίδιο σύμπαν, ένα είδος σίκουελ —κι ας διαβάζονται τα δύο βιβλία απολύτως ανεξάρτητα το ένα από το άλλο—, τη «Χώρα των Χαμένων Πραγμάτων», που ο Κόνολι εξέδωσε μόλις πέρυσι. Τα δύο βιβλία γράφτηκαν με διαφορά σχεδόν μίας εικοσαετίας το ένα από το άλλο. Πόσο όμορφο είναι αυτό, αν το καλοσκεφτείς.

Τώρα, εγώ ξεκινώ να διαβάζω ένα βιβλίο από τα πρωτοσέλιδα. Εννοείται, αφού πρώτα διαβάσω ό,τι υπάρχει στο εξώφυλλο. Διαβάζω τα πρωτοσέλιδα, λέξη προς λέξη, και μετά βλέπω τι υπάρχει και πίσω (Ευχαριστίες, ίσως διαφημίσεις άλλων βιβλίων του οίκου, τέτοια πράγματα). Μετά βλέπω αν είναι χωρισμένο σε Μέρη, ή αν ξεκινά απευθείας γράφοντας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Έτσι ξεκίνησα να διαβάζω και το «Βιβλίο των Χαμένων Πραγμάτων». Από τα πρωτοσέλιδα. Και, φτάνοντας στη σελίδα της ταυτότητας, την 6, διάβασα ανάμεσα σε άλλα: «Α΄ Έκδοση: Σεπτέμβριος 2007, Δ΄ Έκδοση: Μάρτιος 2024, Μετάφραση: Γιώργος Μπαρουξής, Επιμέλεια: Κυριάκος Αθανασιάδης, Διόρθωση: Κυριάκος Μιχελόγκωνας». Ορίστε; Επιμέλεια Κυριάκος Αθανασιάδης;

Λοιπόν, δεν το θυμόμουν. Είχα επιμεληθεί τον Κόνολι πριν από 17 χρόνια. Ήταν το δεύτερο βιβλίο του που έβγαζαν τότε τα Bell, μετά τους «Κακούς» του 2005 (δεν θυμάμαι αν το είχα κάνει κι εκείνο). Θα ακολουθούσαν άλλα είκοσι, τα περισσότερα στην εκπληκτική σειρά του Τσάρλι Πάρκερ.

Τώρα, ο Κόνολι είναι ένας ζηλευτός συγγραφέας, οι πάντες το ξέρουν, αλλά δεν γράφω αυτό το σημείωμα για τον σπουδαίο Ιρλανδό. Το γράφω για μένα. Τον άνθρωπο που δούλεψε επί τριάντα χρόνια στα βιβλία, εκείνο τον παλιό μου εαυτό. Εκείνο το παιδί, που κάποτε μεγάλωσε, και που συνολικά έφτιαξε πάνω από 500 βιβλία, πολλά από αυτά ξαναγράφοντάς τα λέξη προς λέξη. Ή μάλλον ούτε καν για μένα.

Το γράφω για τους ανθρώπους που δουλεύουν σήμερα στα βιβλία. Από παλιά, μέχρι τώρα. Και μέχρις όσο αντέξουν.

Που κοιμούνται και ξυπνούν απότομα, με τα μάτια ορθάνοιχτα, έχοντας επιτέλους βρει τη σωστή λέξη που τους βασάνιζε μέρες.

Που ξενυχτούν με την έγνοια τους. Που ζουν και αναπνέουν τις λέξεις τους. Που αρρωσταίνουν πάνω από τα δοκίμια. Που περνάνε τις γιορτές τους μαζί μ’ αυτά. Που μεγαλώνουν τα παιδιά τους μεταφράζοντας και διορθώνοντας. Που τα βλέπουν να φεύγουν από το σπίτι έχοντας τον υπολογιστή ανοιχτό για να συνεχίσουν λίγο ακόμα. Που κοιμούνται και ξυπνούν απότομα, με τα μάτια ορθάνοιχτα, έχοντας επιτέλους βρει τη σωστή λέξη που τους βασάνιζε μέρες. Που σκέφτονται τη δουλειά όπως ένας παπάς σκέφτεται τη δική του, αλλά νιώθοντάς τη στ’ αλήθεια σαν ιερή. Που δεν μπορούν να ξαπλώσουν ήρεμοι για να ξεκουραστούν, αναλογιζόμενοι εκείνο το λάθος που τους ξέφυγε, και που φυσικά το είδαν αμέσως μόλις άνοιξαν το βιβλίο, φρέσκο-φρέσκο από τον βιβλιοδέτη, με την κόλλα του να μοσχοβολάει.

Γι’ αυτούς το γράφω, κι αυτούς έχω πάντα στο μυαλό μου. Τους ανθρώπους που δουλεύουν στα βιβλία. Και τη σημερινή ημέρα, Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου, ένα παραπάνω.

Να είναι όλοι τους καλά.