Στην Ιαπωνία με τον Sakamoto, τον Murakami και τον Στέφανο Ρόκο

Στη γειτονιά μου, στα Πετράλωνα, υπάρχει ένα καινούργιο βιβλιοπωλείο. Λέγεται Berlin και η Κυριακή Βασσάλου, που το άνοιξε, μου είναι γνωστή φυσιογνωμικά από τη γειτονιά αλλά και… κειμενικά από τη συνεργασία της με διάφορα έντυπα ή ηλεκτρονικά μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Επισκέπτομαι το βιβλιοπωλείο λίγο μετά το τέλος των γιορτών χωρίς να ψάχνω κάποιο βιβλίο και χωρίς να ξέρω τι συλλογή από βιβλία θα μπορούσα να βρω. Το έχω ξαναπεί: τα μεγάλα μαγαζιά, βιβλιοπωλεία ή δισκάδικα, ποτέ δεν τα συμπάθησα. Εκείνο που με γοήτευε πάντα ήταν ο μικρός χώρος, εκείνος που «αναγκάζει» τον ιδιοκτήτη του να κάνει μια προσωπική επιλογή. Αυτή η προσωπική επιλογή του ανθρώπου που στήνει ένα βιβλιοπωλείο ή ένα δισκοπωλείο είναι αυτή που νιώθω να μου ασκεί τη μεγαλύτερη γοητεία.

Μαζεύω δύο τρία βιβλία και στο τραπεζάκι με τα ημερολόγια και τα πολύ μικρά βιβλία, μπροστά στο ταμείο, βλέπω τους «Δυο ναούς»! Γνώρισα τον Στέφανο Ρόκο από τη δουλειά του στα τραγούδια του Nick Cave. Μετά τη γνωριμία μας αυτή, δεν υπήρξε ούτε ένας πίνακάς του που να μη με εντυπωσίασε. Όμως εδώ, οι «Δύο ναοί» (εκδόσεις Στερέωμα) είναι κάτι περισσότερο: είναι ένα μαγικό ταξίδι στην Ιαπωνία! «Η πρώτη γοητεία της Ιαπωνίας είναι άυλη και ρευστή σαν άρωμα», έγραφε ο Λευκάδιος Χερν, ένας από τους πολλούς προσωπικούς μου ήρωες που μ’ έχουν οδηγήσει στη χώρα του ολοκόκκινου ήλιου. Φυλλομετρώ το βιβλίο με τις ζωγραφιές κι ο ήλιος αυτός μεταμορφώνεται σ’ ένα κουβάρι αναμνήσεων σαν αυτές που αναζητά κι ο Μουρακάμι. Εκείνος γράφει στον «Κάφκα στην ακτή»: «Ήμαστε στην ακτή πολύ καιρό πριν. Ο αέρας φυσούσε, υπήρχαν λευκά πουπουλένια σύννεφα και ήταν πάντα καλοκαίρι». Ακτές, κήποι, παγόδες, σιωπηλά κορίτσια, ιαπωνικό κόκκινο και νοσταλγία για έναν τόπο που –παράξενο– δεν έτυχε ποτέ να βρεθείς.

Σκέφτομαι τον Ryuichi Sakamoto να ξυπνάει νωρίς τo πρωί, να φτιάχνει μια κούπα ζεστό τσάι και να μαζεύει την εφημερίδα από τον παγωμένο κήπο του σπιτιού του. Έτσι ακριβώς όπως το περιγράφει στις σημειώσεις του «Amore» από το «Playing The Piano». Ύστερα τον σκέφτομαι να παίζει μερικές νότες στα ασπρόμαυρα πλήκτρα και κάπου κοντά του ν’ αρχίζει να τραγουδάει ο David Sylvian. Ο Damo Suzuki από το μέσα δωμάτιο έχει τερματίσει τις παραμορφώσεις –βλέπεις οι Can δεν ήταν μόνο το «Vitamin C»– κι έτσι όπως ανακατεύω τους δίσκους που βρίσκονται στο πάτωμα του σπιτιού-εργαστηρίου μου σταματάω σε κάθε έναν που έχει στην άκρη του obi, εκείνη δηλαδή τη χαρακτηριστική λωρίδα με τα ιδεογράμματα των δίσκων ιαπωνικής εγγραφής. Δεν έχει να κάνει αν αυτό που θα διαλέξω ν’ ακούσω σήμερα ανήκει σ’ όλον εκείνον τον συρφετό για τον οποίο έγραφε ο Julian Cope στο «Japan rock sampler» –τους Flower Travellin’ Band ή τους Les Rallizes Denudes, ας πούμε– δεν έχει να κάνει αν πρόκειται για τη βαθύτατη jazz της Three Blind Mice ή με όλο αυτό το πολυποίκιλο ιδίωμα που ονομάστηκε city pop. Χρειάζομαι κάτι απλό. Κάτι για να τρέξουν ανεμπόδιστα στο αίμα μου τα σχέδια του Ρόκου και οι αναμνήσεις που απαιτεί να ξυπνήσει ο Μουρακάμι. Διαλέγω τη sunshine pop των Three Berry Icecream και μου φέρνουν αυτόματα στο μυαλό το Bristol και τον ήχο της Sarah.

Μα την ώρα που παίζουν οι πρώτες νότες στο πικ απ, ο ήλιος εξαφανίζεται μέσα στα σύννεφα και ο μολυβένιος ουρανός δείχνει να ετοιμάζει μια ήσυχη χειμωνιάτικη βροχή. Οι πρώτες σταγόνες χτυπούν στο τζάμι, όπως ακριβώς θα ήθελε ο Μουρακάμι, και νιώθω όπως ο Όσιμα στον «Κάφκα στην ακτή»: «ο μοναδικός ένοικος της δικής μου προσωπικής βιβλιοθήκης». Ξέρω καλά ότι μόλις μάθω να συγχωρώ το πιο σημαντικό αλλά και το πιο ασήμαντο «παράπτωμα», δικό μου ή κάποιου άλλου, «ο πάγος στην καρδιά μου θα λιώσει».

Υ.Γ.: Να μην ξεχάσω να ξαναδιαβάσω Yoko Ogawa, τον «Παράμεσο» πρώτα κι ύστερα την «Αστυνομία της μνήμης».