Tα γκραφίτι στην Ιταλία

Αν και τα γκραφίτι έχουν χαρακτηριστεί μορφή βανδαλισμού, το βιβλίο της Anna Fornaciari και της Anastasia Fontanesi «Street Art in Italia. Viaggio fra luoghi e persone» παρουσιάζει ένα πανόραμα της street art σε 17 ιταλικές περιοχές. Ταξιδεύοντας στην Ιταλία, οι δυο συγγραφείς και φωτογράφοι αποκάλυψαν προγράμματα αστικής τέχνης, συλλογικότητες -όπως είναι η Graphic Surgery, η 2501 και η V3bo- και εντυπωσιακές τοιχογραφίες που κοσμούν μικρές και μεγάλες ιταλικές πόλεις.

Στη Γένοβα έχουν εφαρμοστεί προγράμματα -το Walk the Line, το Urban Attack και το On the Wall- που ενθαρρύνουν καλλιτέχνες οι οποίοι ζωγραφίζουν συρμούς τρένων, πλάγιες όψεις οικιστικών συγκροτημάτων και τοίχους άχτιστων οικοπέδων. Η Anna και η Anastasia Fontanesi ξεκίνησαν από τη Γένοβα και πήγαν το Μιλάνο όπου υπάρχουν τουλάχιστον 100 τοιχογραφίες• προχώρησαν στη Μάντοβα -μια πόλη της Λομβαρδίας που εντάσσεται στη συλλογικότητα «Πόλεις χωρίς σύνορα»- όπου στη συνοικία Lunetta οι γκραφιτάδες «έδωσαν χρώμα». Σύμφωνα με τις συγγραφείς του βιβλίου, η Lunetta ήταν βαρετή, ένα «υπνωτήριο», που απέκτησε ζωντάνια από τα έργα street artists όπως ο Mrfijodor, ο Andrea Casciu, η Kiki Skipi (από τη Σαρδηνία), ο Vesod και ο Ericailcane. Η Anna και η Anastasia συνέχισαν τη διαδρομή στην Gemona di Friuli, όπου έχουν εγκατασταθεί πάνω από 100 street artists, Ιταλοί και ξένοι, πραγματοποιώντας καλλιτεχνικές παρεμβάσεις στο αστικό τοπίο. Ο επόμενος σταθμός ήταν η Πάντοβα όπου δραστηριοποιείται η ομάδα SuperWalls και η επιχείρηση τοιχογραφιών Kenny Random, και ύστερα το Δέλτα του Πάδου όπου δραστηριοποιείται η πλανόδια συλλογικότητα DeltArte που έχει ήδη φιλοτεχνήσει 70 τοιχογραφίες.

Ταξιδεύοντας προς τα νότια και διασχίζοντας τα Απέννινα, οι δύο συγγραφείς ανακάλυψαν τοιχογραφίες στο Marzabotto, στην Aνκόνα, στην Cittanova (Καλαβρία), καθώς και υπαίθρια μουσεία street art που έχουν εγκαινιαστεί στη Ρώμη (Museo di Urban Art), στο Μιλάνο, στο Τορίνο, στο Παλέρμο και στην Cittanova (Museodi Arte Urbana Aumentata). Στο Λιβόρνο ξετρύπωσαν μια γκαλερί, την Uovo alla Pop, που έχει γίνει σημείο συνάντησης των θαυμαστών της τέχνης του δρόμου και έχει αναδείξει καλλιτέχνες ανάμεσα στους οποίους είναι ο Salvo Ligama καιη ομάδα Urban Solid. Στη Ρώμη, οι γκραφιτάδες συγκεντρώνονται στις συνοικίες Tor Marancia, Ostiense και il Quadraro: στην οδό del Porto Fluviale βρίσκεται το εντυπωσιακό έργο Hunting Pollution, μια από τις μεγαλύτερες «οικολογικές» τοιχογραφίες στην Ευρώπη, ενώ στην περιοχή Trastevere ο καλλιτέχνης My Dog Sights έχει φτιάξει ένα έργο με τίτλο «Θυμάμαι ακόμα πώς ήταν πριν» που περιλαμβάνει 540 μάτια, στο καθένα από τα οποία αντανακλάται μια άποψη της Ρώμης με πρόσωπα που γεννήθηκαν και πέθαναν στο τοπικό νοσοκομείο. Από το 2016, στο Αielli της επαρχίας Άκουιλα, γίνεται φεστιβάλ street art που έχει μετατρέψει το μικρό χωριό σε υπαίθριο μουσείο: ανάμεσα στις τοιχογραφίες που έχει να επιδείξει το Αielli είναι ένα έργο του Ισπανού Okuda San Miguel ο οποίος εμπνέεται από τη σουρεαλιστική ποπ.

Σήμερα, από τα μεγαλύτερα ονόματα street artists είναι η Alice Pasquini που δραστηριοποιείται στο κατά τα άλλα ληθαργικό Campobasso, οι Cyop&Kaf που δραστηριοποιούνται στη Νάπολη, ο γνωστός μας Dimitris Taxis που έχει εργαστεί στη Lecce της Απουλίας και τα μέλη της ομάδας In Wall We Trust που έχει φτιάξει πάνω από 30 έργα στη μικρή πόλη Airola της Καμπανίας. Οι συγγραφείς του βιβλίου για την ιταλική τέχνη του δρόμου έχουν φωτογραφίσει τοιχογραφίες στην Ποτέντσα, στη Σικελία -στη Φαβάρα και το Παλέρμο- και στο Οργκοσόλο της Σαρδηνίας. Πολλές από αυτές σχετίζονται με την τοπική παράδοση, άλλες έχουν πολιτικό ή σατιρικό περιεχόμενο, άλλες εικονογραφούν στοιχεία της λαϊκής κουλτούρας.