Τα prose poems της Εύας Χρόνη

Αχ! Πόσο αχόρταγος ο θαυμασμός του κόσμου και για πράγματα που, αν τα γνώριζε, δεν θα τα θαύμαζε. Οι εμπειρίες που μάζεψα. Και τώρα συνεχίζω να προχωρώ. Δε σε παίρνω μαζί μου. Τόσο καιρό περίμενα μα δε φάνηκες, και μάλιστα για ανόητους λόγους. Τώρα πια δε σε θέλω. Έτσι κι αλλιώς υπάρχουμε σε ό,τι έχουμε ζήσει.

Τα μικρά κείμενα της Εύας Χρόνη, 59 τον αριθμό, με τον παράξενο τίτλο «Η νεότροπη εκδοχή της μνήμης» (εκδόσεις Καστανιώτη), ενώνουν το παζλ εικόνων στους «περιπάτους της ζωής» της. Από τον κολίγο του θεσσαλικού κάμπου και τους Βενετσιάνους κατακτητές στην Κρήτης στην εμπειρία της αγάπης, σκέψεις σκόρπιες, ιδέες και νοήματα, χωρίς κάποια –τουλάχιστον φανερή– σύνδεση μεταξύ τους, συγκροτούν μια προσωπική περιπέτεια που κρύβει μια αλήθεια η οποία με κάποιον τρόπο μας αφορά. Ίσως γιατί τα prose poems είναι στο βάθος, όπως σημειώνει η συγγραφέας, «λέξεις και σκέψεις που η ίδια η ζωή υπαγορεύει και που προέκυψαν από τις σημαντικές κι ασήμαντες στιγμές που συνθέτουν την καθημερινότητά μας».

Η Εύα Χρόνη μιλάει για το βιβλίο «Η νεότροπη εκδοχή της μνήμης»

«Η νεότροπη εκδοχή της μνήμης», μπορείτε να μας εξηγήσετε τον τίτλο;
Ο τίτλος του βιβλίου προέρχεται από τον τρόπο που σκέφτομαι και ο οποίος είναι περισσότερο δομικός. Μέσα δηλαδή από καθημερινές καταστάσεις ψάχνω να βρω πιθανές διαρθρωτικές αλλαγές που να μπορούν μετά να προτείνουν νέες προσεγγίσεις και λύσεις. Όχι απλά να αναφέρεται μια κατάσταση, αλλά να προχωράμε σε λύσεις.

Γιατί επιλέξατε τη μικρή φόρμα;
Τα ποιήματα είναι prose poems και η φύση τους είναι να είναι μικρά. Πίσω από αυτό όμως δεν κρύβονται τσιτάτα, αλλά προτεινόμενες θεματολογίες ως ανοίγματα συζητήσεων.Η συγγραφή με οποιαδήποτε μορφή δίνει στον ομιλητή την ευκαιρία να αποκαλύψει τον εαυτό του, και η γραφή περιλαμβάνει στην πράξη της την ώθηση και τη διείσδυση της παραγωγής νοήματος καταστάσεων της ζωής.

Γιατί είναι δίγλωσση η έκδοση;
Το βιβλίο είναι αφιερωμένο και στη γιατρό Ρίτα Σάρον. Έχει σταλεί σε πανεπιστήμιο στην Αμερική. Οι Αμερικανοί συμφώνησαν και με τη λέξη «memoring» του τίτλου του βιβλίου, την οποία έφτιαξα γιατί συνδυάζει το «θυμάμαι» με το «έχω μνήμη».

Πώς προέκυψαν τα prose poems;
Είναι βιωματικές σημειώσεις, ένα αυθόρμητο ημερολόγιο εμπειριών που δεν αναπτύσσονται σε «κανονικό» πεζογράφημα, θεωρητικοί στοχασμοί… Προέκυψαν ύστερα από στενή παρατήρηση καταστάσεων και ανθρώπινων συμπεριφορών και σίγουρα εμπεριέχουν βίωμα και καμιά φορά –πιο σπάνια– λίγη φαντασία. Το αποτύπωμα της στενής παρατήρησης είναι οδηγός μου. Η καθημερινότητα έχει διεπιστημονικά χαρακτηριστικά, και ήθελα να ξεκινήσω όπως ένιωθα.

Γράφετε: «Έλα στον διάλογο και θα αποκαλυφθείς». Τι αποκαλύπτουν τα γραπτά σας για εσάς;
Το «Έλα στον διάλογο και θα αποκαλυφτείς» είναι η αγαπημένη μου φράση καθώς και όταν καθόμαστε να συζητήσουμε αντιλαμβανόμαστε πού βρίσκεται πνευματικά αλλά και πρακτικά ο κάθε άνθρωπος. Τι πιστεύει, αν συνάδουν τα λεγόμενα με τις πράξεις του, τι τον έφερε σε όποια πνευματική κατάσταση σήμερα, από πού έχει επηρεαστεί, πώς λειτουργεί και γιατί, και πολλά άλλα. Στο τέλος αναζητώ ανθρώπους που δομικά κάνουν τη διαφορά. Αλλά και για να καταλάβεις αν κάνουν διαφορά πρέπει να κάτσεις να συζητήσεις. Και βέβαια ο διάλογος είναι πάντα μια καλή αρχή, αλλά βλέπουμε πως χρειάζεται να πάμε πέρα από τα λόγια, στις πράξεις. Πόσοι μένουν στα λόγια και πόσοι στις πράξεις; Έχει επίσης ενδιαφέρον όταν παρατηρώ μια προσπάθεια, αλλά ο τρόπος δεν είναι ο κατάλληλος για την επίτευξη. Όπως αναφέρω και στο σημείωμα του βιβλίου, αυτό που προσδοκώ μέσω της ανάγνωσής του είναι να γίνουμε όλοι καλύτεροι παρατηρητές, να μπορούμε να μεταμορφώνουμε κάθε αφήγηση, να δίνουμε φωνή σε όσους είναι κρυμμένοι και πάνω απ' όλα να ακούμε (για να κατανοούμε και για να δίνουμε λύσεις).

Τα κείμενα του βιβλίου σας συγκροτούν μια έμμεση αυτοβιογραφία κι έναν –κατά κάποιο τρόπο– διάλογο με τον αναγνώστη;
Η απάντηση είναι ναι. Με την έννοια του ότι η χειρονομία της αφήγησης του εαυτού είναι κάτι σαν μια έκκληση επιβεβαίωσης, ενώ θέτει σε εφαρμογή μια ειλικρινή, μερικές φορές βάναυση, αλλά πάντα δημιουργική γνώση του εαυτού μας. Οποιοδήποτε είδος γραφής πάντως –είτε αυτό είναι βιογραφία, είτε αυτοβιογραφία, είτε μυθοπλασία, είτε μανιφέστο– είναι μια αναπαράσταση της ζωής μας ή μια δήλωση του τι νομίζουμε ότι είμαστε. Σκεφτείτε ότι μέχρι το 1950 η αυτοβιογραφία αντιμετωπιζόταν από τους μελετητές ως μια περιθωριακή πηγή πληροφοριών. Μετά με τον Ρουσσώ ή τον Μπέντζαμιν Φράνκλιν και άλλους που έγραφαν για τη ζωή τους, άρχισε η αυτοβιογραφία να γίνεται έγκυρη και αδιαμφισβήτητη. Για αυτό λέω ότι η καθημερινότητα έχει διεπιστημονικά χαρακτηριστικά και θα έπρεπε να της δίνουμε περισσότερη σημασία.

Ο πατέρας σας είναι και ποιητής. Σας έχει επηρεάσει;
Ο πατέρας μου γράφει από τα δώδεκά του χρόνια, όταν μεγάλωνε στο χωριό του (τη Σταυρούπολη), και όποιος έχει διαβάσει ποίησή του γνωρίζει ότι είναι λάτρης της αρχαίας Ελλάδας. Τον περιγράφω ως «εικονικό ποιητή», που δημιουργεί εικόνες. Γράφει πολύ διαφορετικά από μένα και σκεφτόμαστε πολύ διαφορετικά. Αλλά αυτή η διαφορετικότητα είναι έναυσμα.

Είχατε και δική σας μουσική εκπομπή για επτά χρόνια. Η μουσική τι ρόλο παίζει στη ζωή σας;
Η μουσική εκπομπή που παρουσίαζα είναι η καλύτερη δουλειά που έχω ποτέ κάνει, η μεγάλη μου και παντοτινή αγάπη. Προσφάτως έκανα και μια μικρή προσωπική έρευνα θέλοντας να αναδείξω το δημόσιο ραδιόφωνο και τις διαρθρωτικές αλλαγές που χρειάζεται σε συνδυασμό με προτάσεις. Είναι σαφώς θέμα πολιτικό και παράλληλα κατανόησης των δυνατοτήτων που μπορεί να προσφέρει. Αυτό απαιτεί γνώση και έρευνα. Δεν την είχα όταν ξεκίνησα να κάνω ραδιόφωνο στα 22 μου χρόνια.Και θα σε ευχαριστήσω για αυτή σου την ερώτηση γιατί μου δίνεται η δυνατότητα να εκφράσω τη βλέψη μου για ραδιοφωνική εκπομπή ξανά. Είναι η ώρα και θα ήθελα να αναδείξω κάτι πιο συγκεκριμένο αυτήν τη φορά. Και ένα σχόλιο: το ραδιόφωνο πρέπει να ανοίξει τις πόρτες του σε περισσότερο κόσμο. Κρατιέται κλειστό από συγκεκριμένουςανθρώπους και είναι λάθος. Παρακολουθώ στενά μουσικές, πηγαίνω ανελλιπώς σε συναυλίες –ελληνικές και ξένες–, ακούω ραδιόφωνο, γνωρίζω τη δουλειά πολλών ραδιοφωνικών παρουσιαστών, και δεν υπάρχει τραγούδι που να έχω ακούσει και να μην έχω ψάξει και διαβάσει τους στίχους –ακόμα και πιο ασυνήθιστων γλωσσών– με τη βοήθεια μεταφραστών.

Αγαπάτε την τέχνη αλλά εργάζεστε στη διαφήμιση. Πώς συνδυάζονται;
Ξεκινάω με μια ερώτηση: τι ορίζουμε τέχνη; Ποιος την κατευθύνει και τι προσδοκά; Βλέπω τέχνη σε ζωές ανθρώπων που δεν τους γνωρίζει κανείς. Η μητέρα μου κάνει τέχνη εδώ και 30 χρόνια. Ζωγραφίζει και κάνει ψηφιδωτά. Και προσωπικά η καθημερινή ζωή μου από την ώρα που ξυπνάω περιέχει τέχνη. Όταν μπαίνουν τα χρήματα στη μέση, αυτή η τέχνη μετατρέπεται και σε εμπόριο τέχνης που αυτό έχει τα δικά του μυστικά. Τώρα το πώς συνδυάζεται η τέχνη με τη διαφήμιση; Στη δική μου περίπτωση κάνω χορό από 4 χρονών. Στα 17 μου πήρα υποτροφία από τη Royal Academy of Dance του Λονδίνου. Η ζωή μου εμπεριείχε χορό, μουσική και καλλιτέχνες. Οι δάσκαλοί μου είναι από τα σημαντικότερα ονόματα του χορού. Η διαφήμιση ήρθε όταν αποφάσισα να σπουδάσω κάτι άλλο εκτός από χορό. Παρότι σπούδασα και δούλεψα στη διαφήμιση, είμαι περισσότερο άνθρωπος της έρευνας και της στρατηγικής. Εξού και η πρώτη μου εξειδίκευση. Η διαφήμιση έχει ένα απαραίτητο και χρήσιμο βεγγαλικό. Αλλά η έρευνα και η στρατηγική μού έχουν ανοίξει άλλους δρόμους. Πιο χρήσιμους για διαρθρωτικές αλλαγές που με ενδιαφέρουν.

Διαβάζω στο βιογραφικό σας ότι έχετε ξεκινήσει εξειδίκευσή στο Columbia University στην Αφηγηματική Ιατρική (Narrative Medicine). Θέλετε να μας μιλήσετε για αυτό;
Για την αφηγηματική θα μιλήσω όταν έρθει η ώρα και δεν είναι τώρα αυτή. Σας ευχαριστώ για την ερώτηση και θα παραμείνω στο γεγονός ότι οι απόφοιτοι θα είναι έτοιμοι να γίνουν εκπαιδευτικοί και ηγέτες στην υγειονομική περίθαλψη και όχι μόνον.

Από όλα όσα καταπιαστήκατε, από ποιο θα θέλατε ιδανικά να βιοπορίζεστε;
Ο συνδυασμός όλων είναι και θα είναι ο βιοπορισμός μου.

Ετοιμάζετε κάποιο νέο βιβλίο;
Θα συνεχίσετε στη μικρή φόρμα, σκέφτεστε το διήγημα ή το μυθιστόρημα; Ετοιμάζω ήδη το νέο βιβλίο που θα μου δείξει τον δρόμο της πρόζας ή της μεγαλύτερης αφήγησης. Και όπως έχει πει και ο Βέλγος κριτικός λογοτεχνίας Ζωρζ Πουλέ «το εξαιρετικό γεγονός στην περίπτωση ενός βιβλίου είναι η πτώση των φραγμών ανάμεσα σε εμάς και αυτό. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να βρεθούμε μέσα σε αυτό. Και να μείνει μέσα μας».

Εύα Χρόνη - Σύντομο βιογραφικό

Η Εύα Χρόνη παίρνει 12 χρονών υποτροφία από τη Royal Academy of Dance του Λονδίνου. Πτυχιούχος του Boston University στην επιστήμη της Επικοινωνίας, εργάστηκε στη διαφήμιση και στην παραγωγή σε τηλεοπτικούς σταθμούς. Στην ελληνική ραδιοφωνία είχε δική της μουσική εκπομπή για 7 χρόνια και για 11 χρόνια εργάζεται ως υπεύθυνη καλεσμένων των Ελλήνων ευρωβουλευτών σε εκπομπή στην τηλεόραση της Βουλής. Ολοκληρώνει το μεταπτυχιακό της στη Στρατηγική Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων και ετοιμάζεται να ξεκινήσει τη δεύτερη εξειδίκευσή της στο Columbia University στην Αφηγηματική Ιατρική (Narrative Medicine). Υποστηρίκτρια γυναικείας ομάδας για την ένταξη των γυναικών στη δημόσια σφαίρα και σε θέσεις ηγεσίας.