Μεγαλώνοντας κόρες: «Τι μπορεί να πάει στραβά;»

Βρήκαμε πολύ χρήσιμο αυτό το βιβλίο «Το κινητό μου; Με τίποτα!». Το ότι αφορά μόνο κορίτσια, ή μάλλον κόρες, δεν σημαίνει πως τα πράγματα είναι απλά, ή έστω απλούστερα, με τα αγόρια — κάθε άλλο. Απλώς η συγγραφέας Roni Cohen-Sandler έχει μια πολυετή, βαθιά εξειδίκευση στα θέματα μητέρας-κόρης, και επιμένει να γράφει μόνο γι’ αυτά που ξέρει καλά.

Ακόμη, μολονότι το βιβλίο είναι χρήσιμο και για τα δύο φύλα, με έναν έμμεσο τρόπο απευθύνεται κυρίως σε γυναίκες — σε μητέρες κοριτσιών. Και πάλι, γιατί η ίδια η συγγραφέας αντλεί πολλά στοιχεία και από την προσωπική της ζωή, αλλά και από πολλές συνεντεύξεις με άλλες γυναίκες που μεγάλωσαν —μόνες ή με έναν σύντροφο— τις κόρες τους. Άλλωστε, όλοι ξέρουν «πόσο βαθιά παγιωμένος, ιδιαίτερος και μαγικός είναι ο δεσμός μητέρας-κόρης». Κι αυτό, που το πήραμε από τις αρχικές σελίδες, δεν το λέει η συγγραφέας, αλλά η κόρη της, που προλογίζει το βιβλίο. Η ίδια γράφει παρακάτω:

«Αυτό το βιβλίο είναι […] πολύτιμο για τις μητέρες που έχουν κορίτσια στην εφηβεία. Αν αντιμετωπίζετε δυσκολίες επί του παρόντος, πάρτε στα χέρια σας αυτό το βιβλίο και βρείτε παρηγοριά. Επίσης, πάρτε κουράγιο: είμαι η ζωντανή απόδειξη ότι τα σαρκαστικά σχόλια και τα στραβοκοιτάγματα [της κόρης σας] δεν θα διαρκέσουν για πάντα. Αυτό που θα κρατήσει για πάντα είναι ο ασύγκριτος δεσμός μεταξύ μητέρας και κόρης. Μακάρι να απολαμβάνουμε όλες τις στιγμές με τις κόρες μας, ακόμα και αν μας δυσκολεύουν. Μακάρι να χαιρόμαστε τα σημαντικά γεγονότα της ζωής τους. Μακάρι να μεγαλώνουμε κορίτσια ευγενικά, δυνατά και θαρραλέα. Μακάρι να αναθρέψουμε μια νέα γενιά που δεν θα χρειαστεί να παραδέχεται γενναία “Me too”, αλλά που θα δηλώνει με τόλμη “Όχι σ’ εμένα”».

Δεν έχει να κάνει λοιπόν μόνο με το κινητό της κόρης σας αυτό το βιβλίο. Έχει να κάνει ακριβώς με την εφηβεία τους —αυτή την άγνωστη γη—, και, όπως διαβάζουμε και στον υπότιτλο του βιβλίου, με το πώς μπορείτε να μεγαλώσετε τα κορίτσια σας με ασφάλεια στον σύγχρονο ψηφιακό κόσμο.

* * *

Ας διαβάσουμε όμως τώρα ένα μικρό απόσπασμα. Είναι από το Κεφάλαιο 9 και, όπως θα διαπιστώσετε, δεν είναι μόνο χαρακτηριστικό αλλά και χρήσιμο από μόνο του. Για αρκετούς, πολλά από τα παρακάτω θα φανούν πολύ παράξενα. Για κάποιους άλλους, όχι. Το βιβλίο, που είναι μεγάλο και εκτείνεται σε πολλούς τομείς, θα σας προσφέρει δεκάδες τέτοιες ευκαιρίες να στοχαστείτε για παρόμοια, ή και άλλα, θέματα. Αλλά καλύτερα ας δώσουμε τον λόγο στη Ρόνι Κόεν-Σάντλερ:

Το να ορίσετε οδηγίες και να θέσετε όρια μόλις η κόρη σας πάρει το πρώτο της κινητό ή την πρώτη της συσκευή μειώνει την πιθανότητα αρνητικών αντιδράσεων. Οι κανόνες που αφορούν τη χρήση της τεχνολογίας γίνονται κομμάτι της δομής της οικογένειάς σας, και όχι μια ένδειξη έλλειψης εμπιστοσύνης. Συζητήστε και συντάξτε μια σύμβαση κινητού, ζητώντας από την έφηβη ή προέφηβη κόρη σας να μονογράψει κάθε της παράγραφο. Με αυτόν τον τρόπο, δεν θα μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν γνώριζε ορισμένους κανόνες ή ότι δεν είχε συμφωνήσει με αυτούς. Βάλτε τη σύμβαση στην κουζίνα ή στο σαλόνι, όπου θα μπορεί να τη βλέπει οποιαδήποτε στιγμή. Μια σύμβαση κινητού μπορεί να περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

• Ιδιοκτησία. Ποιανού κινητό είναι; Είναι δώρο; Μήπως το έχει δανειστεί;
• Ευθύνη. Ποιος είναι υπεύθυνος αν το κινητό χαθεί, κλαπεί ή σπάσει; Αν είναι η κόρη σας, πώς θα κερδίσει ή θα αποταμιεύσει χρήματα για την επισκευή ή την αντικατάστασή του;
• Κωδικοί πρόσβασης. Πώς θα διαχειρίζεστε τους κωδικούς πρόσβασης της κόρης σας; Θα τους γνωρίζετε; Μπορούν να αλλαχτούν χωρίς την άδειά σας;
• Ιδιωτικότητα. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας; Υπό ποιες συνθήκες θα παρακολουθείτε τα μηνύματα της κόρης σας, την παρουσία της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το ιστορικό περιήγησής της στο διαδίκτυο; Είναι πολύ σημαντικό να γνωστοποιήσετε στην κόρη σας από την αρχή ότι σχεδιάζετε να παρακολουθείτε τη δραστηριότητά της. Αν κατασκοπεύετε αυτό που πιστεύει ότι είναι ο ιδιωτικός διαδικτυακός της κόσμος, χωρίς να της έχετε πει ότι μπορεί να το κάνετε, κινδυνεύετε να νιώσει εκείνη προδομένη από αυτό που θεωρεί ως αδιακρισία.
• Λογαριασμοί. Σε ποιες πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει την άδεια η κόρη σας να ανοίξει λογαριασμούς; Ποιες είναι απαγορευμένες; Τι είναι αυτό που μπορεί να προκαλέσει το κλείσιμο των λογαριασμών της;
• Τοποθεσία. Μπορεί να πάρει το κινητό της στο σχολείο; Θα τη συμβουλέψετε να υπακούει στους κανόνες του σχολείου σε ό,τι αφορά τη χρήση κινητού – δίνοντας εσείς το καλό παράδειγμα (π.χ. με το να μην της στέλνετε μηνύματα όταν είναι στο σχολείο, αν το σχολείο δεν επιτρέπει τη χρήση κινητού); Τι θα κάνετε (ή δεν θα κάνετε) αν ο δάσκαλος ή ο διευθυντής κατάσχουν το κινητό της; Προσδιορίστε πού στο σπίτι δεν επιτρέπεται η χρήση κινητού. Ορίστε χρονικές περιόδους κατά τις οποίες δεν θα μπορεί να το χρησιμοποιεί, όπως τα γεύματα, οι διακοπές, τα Σαββατοκύριακα που έχετε φύγει και οι οικογενειακές συζητήσεις. Αν επιτρέπεται να έχει το κινητό της στο δωμάτιό της, πότε θα πρέπει να το απενεργοποιήσει ή να το βάλει στη σίγαση και να το αφήσει στην άκρη για τη νύχτα; Για να ενισχύσετε αυτούς τους κανόνες, σκεφτείτε το ενδεχόμενο να απαγορεύσετε τη χρήση των κινητών ως ξυπνητηριών.
• Τρόπος συμπεριφοράς. Όταν βρίσκεται σε δημόσιους χώρους (εστιατόρια, σπίτια άλλων ανθρώπων, θέατρα, καταστήματα), υπό ποιες συνθήκες μπορεί να απαντά σε μηνύματα που δέχεται στο κινητό της και να απαντά σε μια κλήση ή να καλεί εκείνη κάποιον; Όταν της τηλεφωνείτε, θα περιμένετε να απαντάει πάντα; Υπάρχουν εξαιρέσεις; Πότε θα πρέπει να βάζει το τηλέφωνό της στη σίγαση ή στη λειτουργία «Μην Ενοχλείτε»;
• Φιλοσοφία. Διδάξτε στην κόρη σας ότι το να δίνει περισσότερη προσοχή στη συσκευή της απ’ ό,τι στους ανθρώπους γύρω της –κάτι που αποκαλείται απούσα παρουσία– είναι μια κακή χρήση της τεχνολογίας. Η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία αναφέρει συγκεκριμένα: «Η τεχνολογία διευκολύνει τις σχέσεις με ανθρώπους που είναι μακριά μας, αλλά όχι με εκείνους που κάθονται δίπλα μας».
• Κρίση. Περιγράψτε τις πεποιθήσεις σας σε ό,τι αφορά τον σεβασμό προς τους άλλους, την ειλικρίνεια, την ακεραιότητα και τη διαφάνεια, κατά τη χρήση του κινητού. Επιτρέπεται η κόρη σας να απαντά σε κλήσεις από αριθμούς που δεν περιλαμβάνονται στις επαφές της; Να αναμένετε ότι μπορεί να της ζητήσουν γυμνές σέλφι. Εξηγήστε ότι, όταν συμβεί αυτό, ασχέτως του ποιος τις ζήτησε, θα θέλατε να το συζητήσει μαζί σας. Διαβεβαιώστε τη ότι δεν πρόκειται να βρει τον μπελά της. Στόχος σας είναι να τη βοηθήσετε να σκεφτεί αυτή την κατάσταση, προτού πάρει μια πιθανώς μη αναστρέψιμη απόφαση.
• Λάθη. Όπως και με οποιαδήποτε νέα δεξιότητα, να αναμένετε ότι η εκμάθηση της χρήσης κινητού με κατάλληλο τρόπο θα πάρει χρόνο. Αναπόφευκτα, η κόρη σας θα κάνει λάθη. Θα πρέπει να γνωρίζει ότι θα συζητήσετε ήρεμα μαζί της τι δεν πήγε καλά και γιατί και, ύστερα, θα της ζητήσετε να σκεφτεί ιδέες για το πώς μπορεί να βελτιωθεί. Μπορεί να περιορίσετε προσωρινά τη χρήση του κινητού της, αλλά θα της δώσετε άλλες ευκαιρίες να κάνει εξάσκηση και να δείξει πώς είναι να χρησιμοποιεί καλύτερα την κρίση της.

* * *

ΜΕ ΔΥΟ ΛΟΓΙΑ: Νιώθετε ότι η έφηβη κόρη σας μεγαλώνει σε τελείως διαφορετικό κόσμο από αυτόν που μεγαλώσατε εσείς; Ότι είναι εξαρτημένη από το κινητό της τηλέφωνο, ότι το cyber bulling βρίσκεται εκεί και την απειλεί κάθε στιγμή, ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύω­σης καταλαμβάνουν τον περισσότερο χρόνο της; Ναι, αυτή είναι η πραγματικότητα: η τεχνολογία μεταβάλλει τον τρόπο με τον οποίο τα σύγχρονα κορίτσια κατανοούν τον εαυτό τους, αναπτύσσουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες και επικοινωνούν. Πολλοί γονείς αισθάνονται ότι βρίσκονται σε ένα μη οικείο περιβάλλον και δεν γνωρίζουν πώς να αντιμετωπίσουν αυτές τις πρωτόγνωρες καταστάσεις. Τα καλά νέα, όμως, είναι ότι, άσχετα από τον βαθμό εξοικείωσής σας με την τεχνολογία, εξακολουθείτε να είστε το καταλληλότερο άτομο για να καθοδηγήσετε την κόρη σας μέσα στο χάος της εφηβείας.

ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ: Η Roni Cohen-Sandler (Ρόνι Κόεν-Σάντλερ) είναι κλινική ψυχολόγος, συγγραφέας και ομιλήτρια, με μεγάλη εμπειρία στην αξιολόγηση και τη θεραπεία εφήβων και ενηλίκων, με εξειδίκευση στα ζητήματα που απασχολούν τις γυναίκες, την προεφηβεία και την εφηβεία, τις σχέσεις μητέρας-κόρης, την καθοδήγηση γονέων και τις ψυχοεκπαιδευτικές προσεγγίσεις. Έχει δημοσιεύσει άρθρα της σε πολλά σημαντικά έντυπα, όπως τα The New York Times, Newsweek, Marie Claire και Teen Vogue και έχει γράψει επίσης τα βιβλία: «Trust me, mom», «Everyone else is going» και «I’m not mad, I just hate you».