Βιβλιο

«Το όνειρο των ηρώων» του Αργεντίνου Αντόλφο Μπιόυ Καζάρες

Η ιστορία του Εμίλιο Γάουνα την τελευταία μέρα του καρναβαλιού στο Μπουένος Άιρες

Νατάσσα Καρυστινού
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
UPD

Αντόλφο Μπιόυ Καζάρες: «Το όνειρο των ηρώων» από τις εκδόσεις Πατάκη και σε μετάφραση Νίκου Πριτσίνη

O Adolfo Bioy Casares (1914-1999) είναι ένας ολόκληρος κόσμος: μαζί με τον Borges, τον οποίο γνώρισε το 1932, ώθησε τη λατινοαμερικανική λογοτεχνία σε μια κορύφωση που συνεχίστηκε σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Το 1936 επιμελήθηκε μαζί με τον Borges το λογοτεχνικό περιοδικό Destiempo, ενώ το 1940 έγινε διάσημο; το μυθιστόρημά του «Η επινόηση του Μορέλ» (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Αχιλλέα Κυριακίδη). «Η εφεύρεση του Μορέλ» ήταν μια περίτεχνη κατασκευή με στοιχεία φανταστικού: ο αφηγητής έχει ερωτευτεί μια γυναίκα που τελικά αποκαλύπτεται ότι είναι μόνο η εικόνα την οποία δημιουργεί ένας κινηματογραφικός προβολέας. Το μυθιστόρημα ενέπνευσε το σενάριο του Alain Robbe-Grillet για την ταινία «Πέρυσι στο Μάριενμπαντ» (1961). Ακολούθησε το μυθιστόρημα «Σχέδιο διαφυγής» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Παύλου Μάτεση. Στο μυθιστόρημα «Το όνειρο των ηρώων» που κυκλοφόρησε στα ισπανικά το 1954, ο Bioy Casares ζωγραφίζει το Μπουένος Άιρες του 1927: καθώς το καρναβάλι τελειώνει, ο Εμίλιο Γάουνα πιστεύει ότι έχει ζήσει τη σημαντικότερη εμπειρία της ζωής του. Το πρόβλημα όμως είναι ότι δεν θυμάται, παρά μόνο αμυδρά και εν μέρει, τι ακριβώς συνέβη: διασκέδαζε με τους φίλους του τριγυρίζοντας στους δρόμους της πόλης και κάποια στιγμή εμφανίστηκε μια γυναίκα που φορούσε μάσκα στο πρόσωπο… Στη συνέχεια, θυμάται να ξυπνά, τρομαγμένος στην όχθη μιας λίμνης… Τι μεσολάβησε; Τρία χρόνια αργότερα, ο Γάουνα προσπαθεί να λύσει το μυστήριο με τον μόνο τρόπο που ξέρει: αναδημιουργεί και ξαναζεί την ίδια ιστορία στο ιλιγγιώδες βασίλειο των αναμνήσεων και του κυκλικού χρόνου. Το «Όνειρο των ηρώων», ένα μυθιστόρημα με πλοκή μυστηρίου, είναι «η ωραιότερη ιστορία του κόσμου», όπως έχει πει ο Borges — όχι μόνο επειδή ήταν πολύτιμο φίλος του Casares αλλά κυρίως επειδή η ιστορία του Γάουνα είναι ταυτοχρόνως συναρπαστική και αστεία.

Ο Casares έρχεται από μια πλούσια παράδοση η οποία περιλαμβάνει, εκτός από τον Jorge Luis Borges, τον Julio Cortázar, τον Leopoldo Lugones και τον Ernesto Sábato. Το στοιχείο του φανταστικού που χαρακτηρίζει πολλούς Αργεντίνους ίσως οφείλεται στη σύντηξη της ισπανόγλωσσης λογοτεχνίας με την κουλτούρα των γηγενών —αυτή η συνάντηση εμπλουτίστηκε από τα κινήματα του νεοκλασικισμού, του μπαρόκ και του έπους που αναπτύχθηκαν στην εποχή της αποικιοκρατίας και των εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων, ενώ έντονη υπήρξε η επιρροή του γαλλικού ρομαντισμού. Εξίσου έντονες ήταν οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των χωρών της λατινικής Αμερικής: για παράδειγμα, ο  Rubén Darío από τη Νικαράγουα θεωρείται αυτός που μύησε τους Λατινοαμερικανούς στον μοντερνισμό• ο Αργεντίνος  Leopoldo  Lugones τούς μύησε στην επιστημονική φαντασία. Όλα αυτά τα στοιχεία τα συναντάμε στο έργο του Casares —συν μια ρεαλιστική και μαζί ονειρική αίσθηση του τόπου: στο «Όνειρο των ηρώων» ο ρεαλιστικός και ονειρικός τόπος είναι το Μπουένος Άιρες που ξετυλίγεται σε όλη του τη μαγεία και το μυστήριο.

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Νίκου Πριτσίνη.