Ο Χόρχε Μπουκάι απαντά στα τρία ερωτήματα της ύπαρξης: Ποιος είμαι; Πού πηγαίνω; Με ποιον;

Εννέα χρόνια μετά από την τελευταία του επίσκεψη, ο ιδιαιτέρως αγαπητός από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό, ψυχίατρος και ψυχοθεραπευτής Χόρχε Μπουκάι επιστρέφει στην Αθήνα για την παρουσίαση του καινούργιου του βιβλίου «Τα τρία ερωτήματα – Ποιος είμαι; Πού πηγαίνω; Με ποιον;»

Ολοκαίνουριος, σε μια εμπλουτισμένη σύνθεση των Φύλλων Πορείας του, εμπνέει τον αναγνώστη να απαντήσει με επίκαιρο και εσωτερικό τρόπο στα τρία βασικά υπαρξιακά ερωτήματα που θα δώσουν νόημα στη ζωή του: Ποιος είμαι, Πού πάω και Ποιον. Ολιστικός στις αναφορές του, παραπέμπει μεταξύ άλλων στον Βίκτορ Φρανκλ, στη Βιρτζίνια Σατίρ, στον Αριστοτέλη, στον Μπέρναρντ Σω.

«Τα τρία ερωτήματα – Ποιος είμαι; Πού πηγαίνω; Με ποιον;» - Το νέο βιβλίο του Χόρχε Μπουκάι

Αναφορικά με το «Ποιος είμαι;», ο Μπουκάι επισημαίνει το σημαντικό καθρέφτισμα του βλέμματος των γονέων στην συγκρότησή μας ως προσώπων στη ζωή. Στο κεφάλαιο που αφορά τη σχέση των γονέων με τα παιδιά, ο συγγραφέας, επισημαίνει τα επικαιροποιημένα ερευνητικά δεδομένα για τον διπλασιασμό της γνώσης που αυτόματα αφήνει κάθε λίγα χρόνια τις προηγούμενες γενιές με παρωχημένες τεχνικές. Με βάση αυτό το στοιχείο, ο ίδιος προτείνει την ιδέα μιας καινούριας ευθύνης των γονέων κατά την διαδικασία διαφοροποίησης και ανεξαρτητοποίησης των παιδιών: ‘δεν αρκεί να τους διδάξουμε πώς να ψαρεύουν αλλά πώς να επινοούν τα δικά τους εργαλεία και τον δικό τους τρόπο ψαρέματος. Οι δικοί μας τρόποι δεν είναι χρήσιμοι πια’.

Η έννοια της Αυτοεξάρτησης αισθάνομαι ότι διαχέεται ως θεμελιώδες δομικό στοιχείο σε όλο το βιβλίο. Σαν «καλός γονιός», ο συγγραφέας, παίζει με τη θεραπευτική του ιδιότητα, αποπνέοντας φροντίδα και νοιάξιμο, καθώς, μέσα από τον λόγο του, «αγκαλιάζει» το εσωτερικό παιδί του αναγνώστη (αυτό που εξακολουθεί να ζει μέσα σε όλους μας), αποστερώντας ταυτόχρονα την παρανοϊκή ιδέα ότι κάποιος άλλος αντί γι’ αυτόν μπορεί να αποφασίσει, να βρει λύσεις ή να ζήσει εκ μέρους του. Ελπιδοφόρα, ο Μπουκάι μετά από 30 χρόνια κλινικής δουλειάς, μοιράζεται τη σκέψη ότι συνήθως όταν οι άνθρωποι υποφέρουν είναι γιατί για κάποιους λόγους τούς έχουν εγκαταλείψει οι ενήλικες πλευρές του εαυτού τους. Κάτι τέτοιο όπως λέει είναι ευτυχώς απολύτως αναστρέψιμο για κάποιον που θέλει να δουλέψει ψυχοθεραπευτικά. Αυτοεξάρτηση, επισημαίνει, δεν σημαίνει αυτάρκεια. Απεναντίας σημαίνει αναγνώριση ότι έχουμε ανάγκη τους άλλους αλλά και απόφαση ότι μπορούμε να την αντέξουμε μέχρι να βρούμε αυτούς που θέλουν να μοιραστούν μαζί μας σχέσεις και αγάπη.     

Η Αυτοπεποίθηση στηρίζεται στη συνειδητοποίηση του ποιος είμαι, στο γνώθι σαυτόν και στην υπεράσπισή του. Αν δεν συνειδητοποιώ ότι έχω την ελευθερία να είμαι όπως είμαι είναι σαν να παίρνω απόφαση ότι δεν υπάρχω. Ένα βασικό δείγμα του αν είμαστε ελεύθεροι να είμαστε ο εαυτός μας είναι να σκεφτούμε πώς περνάμε τον περισσότερο χρόνο της καθημερινότητας. Αν περνάμε τη ζωή μας κάπου που δεν θέλουμε να είμαστε, κάνοντας κάτι που δεν μας αρέσει, προσποιούμενοι συνεχώς, τότε, όποια κι αν είναι τα αίτια, δεν θα είμαστε ολοκληρωμένοι άνθρωποι, αναγνωρίζει ο συγγραφέας.

Το να ξέρω πού βρίσκομαι (ποιος είμαι) και να αποφασίσω πού πάω, με αριστοτελικούς όρους (σκοπός) είναι σημαντικά. Αλλά μόνο όταν βρούμε την απάντηση στο ερώτημα «προς τα πού κατευθύνομαι;» δεν είμαι χαμένος. Ο τελικός σκοπός μπορεί να επιτευχθεί μπορεί και όχι. Μπορεί να αλλάξουμε γνώμη στην πορεία. Αυτό που δεν χάνεται όμως είναι η διαδρομή, το ταξίδι. Ευτυχία αναφέρει ο Μπουκάι είναι η αίσθηση ότι ακολουθώ την πυξίδα, την κατεύθυνση της διαδρομής που χρειάζεται να πάρω. Η αίσθηση ότι βαδίζω στον σωστό δρόμο. Το νόημα κρύβεται στη κατεύθυνση και όχι στο τελικό αποτέλεσμα.

Και πώς βρίσκω τη δική μου πυξίδα; Για να απαντήσουμε σε αυτό ο Μπουκάι μάς παραπέμπει στην υποκειμενική διεργασία της απάντησης του βασικού ερωτήματος: «Προς τα πού κινείται η ζωή μου;» ή «Για ποιον λόγο ζω;» Αυτό είναι αρκετό για να διαγράψουμε τον προσωπικό μας χάρτη, την πορεία μας και κατόπιν, να βρούμε το θάρρος να βαδίσουμε στα χνάρια της. Σε άλλο σημείο του βιβλίου, με ποιητικό τρόπο, εισάγει άλλο ένα ερώτημα βοηθητικό προς την ανακάλυψη του «Ποια είναι η ύπαρξή μου;» και «Πού θέλω να πάω;»: Πρόκειται για το «Τι κάναμε ή τι έχουμε σκοπό να κάνουμε με τα όνειρά μας;». Το υπαρξιακό insight που σχηματοποιεί ο Μπουκάι γύρω από ένα διεισδυτικό γαϊτανάκι λέξεων: Το όνειρο, θα πει, είναι η εικόνα ενός πράγματος που δεν υπάρχει ακόμα. Αν το αφήσω να με σαγηνεύσει θα μετατραπεί σε φαντασίωση και στη συνέχεια στον συλλογισμό «τι ωραία που θα ήταν να…» και στην ψευδαίσθηση του «πόσο θα μου άρεσε να…». Αυτή η νοητική διαδρομή αποτελεί τον σπόρο, όπως εξηγεί, που αν φροντιστεί, θα μετατραπεί σε επιθυμία, δηλαδή σε ενέργεια και καύσιμο για μετατροπή σε πράξη (σε αντίθετη περίπτωση, η καταπίεση και η συσσώρευση της ενέργειας που δεν μπαίνει σε δράση, σωματοποιείται και μάς «αρρωσταίνει»). «Ας βρούμε τον δρόμο που έταξαν τα όνειρα στους πόθους μας!», σημειώνει λυρικά ο συγγραφέας.

Το ερώτημα «με Ποιον;», εισάγεται με ένα προκλητικό τασκ: Ο συγγραφέας μάς καλεί να φτιάξουμε έναν κατάλογο ονομάτων με αυτούς που θεωρούμε σημαντικούς για τη ζωή μας. Στη συνέχεια, ας γυρίσουμε την σελίδα και ας γράψουμε τα ονόματα αυτών που θεωρούμε ότι θα συμπεριελάμβαναν εμάς στη δική τους λίστα. Τελικά; Υπάρχει συμμετρία; Σε μια σχέση αγάπης και οι δύο εμπλεκόμενοι είναι διατεθειμένοι με χαρά να αφιερώσουν ένα μέρος της ζωής τους, του χρόνου και της προσοχής τους ο ένας στον άλλον. Η αγάπη, καταλήγει ο Μπουκάι, είναι κάτι που απλώς συμβαίνει μαγικά. Δεν μπορούμε να την προξενήσουμε. Η ανοιχτή, γενναιόδωρη και αφοσιωμένη αγάπη μεταξύ δύο ανθρώπων είναι το μοναδικό ίσως διαβατήριο για μια ουσιαστική στενή διαπροσωπική σχέση που αναπτύσσει τον άνθρωπο και τον βοηθά να ανθίσει αναφέρει συνοψίζοντας. Και συμπληρώνει στο αρχικό ερώτημα «με Ποιον;», την επεξεργασία και την επίλυση των ερωτημάτων «με Ποιον όχι;» και «με Ποιον όχι πια». Δεν υπάρχει εξέλιξη και ανάπτυξη χωρίς κάποιου είδους απώλεια που πρέπει να αφήσουμε πίσω. Να αδειάσουμε για να ξαναγεμίσουμε επισημαίνει, παραφράζοντας τον Κρισναμούρτι.

Στα δύσκολα, μάς προτρέπει ο συγγραφέας, να ψάξουμε και να αξιολογήσουμε το αρραγές δίκτυ ασφαλείας που φτιάξαμε για να αντέχει τις μεταπτώσεις τα ζωής. Στην εκτίμηση και ευγνωμοσύνη για τις σταθερές στη ζωή μας. Τις σχέσεις και τις αξίες που ορίσαμε ως σημαντικές. Κι ας αφεθούμε στο γέλιο, στους φίλους, στην αλεγρία. Ας βρούμε το θετικό στα πράγματα και ας έχουμε στάση αισιοδοξίας. Μια ζωή μετριέται και ζυγίζεται βάσει του κατά πόσο χαρήκαμε το διάβα μας σε αυτό τον κόσμο, μάς θυμίζει με γλαφυρό τρόπο ο Χόρχε Μπουκάι.

Προσκεκλημένος των εκδόσεων Opera, και ο γιος του Αργεντίνου συγγραφέα, Ντέμιαν Μπουκάι, επίσης ψυχίατρος και ψυχοθεραπευτής, ο οποίος θα παρουσιάσει το βιβλίο του «Απιστία».

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 29 Μαΐου στις 18:30 στο Βυζαντινό και Χριστιανικό  Μουσείο. Δυνατότητα παρακολούθησης θα έχουν όσοι έχουν προμηθευτεί δελτία εισόδου κατά τις ημέρες: Πέμπτη 25/5 και Παρασκευή 26/5 από το βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Opera, καθώς και Σάββατο 27/5 και Κυριακή 28/5, 12:00-17:00 από το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Την Τρίτη 30/5, οι συγγραφείς θα υπογράψουν τα βιβλία τους στο Βιβλιοπωλείο Public Συντάγματος στις 18:00 - 20:00 μ.μ.