Σαν σήμερα 17 Μαΐου 1900 κυκλοφορεί «Ο θαυμαστός μάγος του Οζ» του Λ. Φρανκ Μπάουμ

Ο «Θαυμαστός μάγος του Οζ», που εκδόθηκε σαν σήμερα το 1900, είναι το πρώτο δείγμα λογοτεχνίας του φανταστικού που γράφτηκε από έναν Αμερικανό συγγραφέα και γνώρισε άμεση επιτυχία μετά τη δημοσίευσή του.

Η υποβλητική χρήση των δυνάμεων της φύσης στην πλοκή του βιβλίου, η πρόσκλησή του σε παιδιά όλων των ηλικιών να αναζητήσουν το στοιχείο του θαύματος στον κόσμο γύρω τους και το αξιομνημόνευτο σύνολο χαρακτήρων του, όπως η Ντόροθι, το Σκιάχτρο, ο Τενεκεδένιος Ξυλοκόπος, το Φοβητσιάρικο Λιοντάρι, και η Γκλίντα η Καλή Μάγισσα είχαν ισχυρή επίδραση στη συλλογική φαντασία.

Γεννημένος το 1856, ο συγγραφέας, Λ. Φρανκ Μπάουμ ήταν ένας οικονομικά ταλαιπωρημένος επιχειρηματίας και πατέρας τεσσάρων παιδιών που ζούσε στο Σικάγο. Ξεκίνησε τη λογοτεχνική καριέρα του αφότου η πεθερά του φέρεται να τον ενθάρρυνε να καταγράψει τις παιδικές ρίμες που είχε πει στους γιους του όλα αυτά τα χρόνια, ενώ νωρίτερα είχε απασχοληθεί ως δημοσιογράφος, διευθυντής σκηνής, ηθοποιός και πλανόδιος πωλητής.

Ο Μπάουμ δημοσίευσε το «Mother Goose in Prose» το 1897 και το «Father Goose: His Book» το 1899, το τελευταίο σε συνεργασία με τον καλλιτέχνη από το Σικάγο Γουίλιαμ Γουάλας Ντένσλοου. Ο τελευταίος ήταν σχεδιαστής αφίσας, εικονογράφος και σκιτσογράφος, ο οποίος είχε εργαστεί για πολλά περιοδικά και εφημερίδες όλα αυτά τα χρόνια, προτού φιλοτεχνήσει την πρώτη έκδοση του «Θαυμαστού μάγου του Οζ».

Ένα ταξίδι περιπέτειας και αυτογνωσίας που δίδαξε στα παιδιά τη φιλαναγνωσία

«Ο θαυμαστός μάγος του Οζ» περιληπτικά: Στο μελαγχολικό τοπίο του Κάνσας, η Ντόροθι, ένα ορφανό κορίτσι, ζει στη φάρμα των θείων της. Η ζωή της κυλάει τόσο μονότονα, που αισθάνεται πλήξη και ονειρεύεται να ζήσει φανταστικές περιπέτειες.

Η ευχή της δεν αργεί να πραγματοποιηθεί, αφού ένας δυνατός ανεμοστρόβιλος παρασύρει το σπίτι της σε έναν κόσμο εντελώς διαφορετικό, στη μαγική χώρα του Οζ. Εκεί θα συναντήσει το Σκιάχτρο, τον Τενεκεδένιο Ξυλοκόπο και το Φοβητσιάρικο Λιοντάρι, κι όλοι μαζί θα ξεκινήσουν ένα συναρπαστικό ταξίδι για να βρουν τον περίφημο Μάγο, που μπορεί να πραγματοποιήσει όλες τις επιθυμίες τους.

Μια κλασική περιπέτεια φαντασίας και ένα ταξίδι αυτογνωσίας που δίδαξε εκατομμύρια παιδιά να αγαπούν το διάβασμα, προκαλώντας τα να ανακαλύψουν τη μαγεία στα καθημερινά πράγματα της ζωής. Το διαχρονικό του μήνυμα, ότι ο άνθρωπος έχει μέσα του τη δύναμη να μεταμορφώσει τη ζωή του όταν θελήσει να το κάνει, εξακολουθεί να αντηχεί και στην εποχή μας.

Οι εκδοτικές περιπέτειες του «Θαυμαστού μάγου του Οζ» και τα ανέλπιστα ρεκόρ

Η πρώτη έκδοση είχε τιράζ 10.000 αντιτύπων και ξεπούλησε πριν από την ημερομηνία δημοσίευσης της, τον Σεπτέμβριο του 1900. Στις 17 Μαΐου 1900, το πρώτο αντίτυπο βγήκε από τον Τύπο. Ο Μπάουμ το συναρμολόγησε με το χέρι και το προσέφερε στην αδελφή του, Μέρι Λουίζ.

Το κοινό το είδε για πρώτη φορά σε έκθεση βιβλίου στο Σικάγο, τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς. Τα πνευματικά του δικαιώματα καταχωρήθηκαν την 1η Αυγούστου. Η πλήρης διανομή ακολούθησε τον Σεπτέμβριο. Τον Οκτώβριο του 1900 είχε ήδη εξαντληθεί, κάτι που συνέβη και με τη δεύτερη έκδοση των 15.000 αντιτύπων.

Σε μια επιστολή προς τον αδελφό του, ο Μπάουμ έγραψε ότι ο εκδότης του βιβλίου, Τζορτζ Μ. Χιλ, προέβλεψε συνολικές πωλήσεις περίπου 250.000 αντιτύπων. Παρά την αισιόδοξη εικασία, ο Χιλ δεν διέκρινε αρχικά ότι το βιβλίο θα προσλάμβανε διαστάσεις φαινομένου. Συμφώνησε να το εκδώσει μόνο όταν ο διευθυντής της Μεγάλης Όπερας του Σικάγο, Φρεντ Ρ. Χάμλιν, δεσμεύτηκε να το διασκευάσει σε παράσταση μιούζικαλ.

Το έργο «Ο Μάγος του Οζ» έκανε το ντεμπούτο του στις 16 Ιουνίου 1902. Αναθεωρήθηκε για να ταιριάζει στις προτιμήσεις των ενηλίκων και φιλοτεχνήθηκε ως «μουσική εξτραβαγκάντζα», με τα κοστούμια να διαμορφώνονται σύμφωνα με τα σχέδια του Ντένσλοου. Όταν η εκδοτική εταιρεία του Χιλ χρεοκόπησε το 1901, η εταιρεία Μπομπς - Μέριλ Κόμπανι με έδρα την Ινδιανάπολη συνέχισε να δημοσιεύει το μυθιστόρημα. Μέχρι το 1938, περισσότερα από ένα εκατομμύριο αντίτυπα του βιβλίου είχαν τυπωθεί, ενώ το 1956, οι πωλήσεις είχαν αυξηθεί σε τρία εκατομμύρια αντίτυπα.

Ο Μπάουμ συνέχισε γράφοντας συνολικά 14 βιβλία στη σειρά Οζ, ξεκινώντας από το «Η θαυμαστή χώρα του Οζ» και ολοκληρώνοντας με το «Γκλίντα του Οζ», το οποίο εκδόθηκε μεταθανάτια το 1920. Ο «Θαυμαστός μάγος του Οζ» ήταν η βάση για την κινηματογραφική ταινία του 1939 «Ο Μάγος του Οζ», με πρωταγωνίστρια την Τζούντι Γκάρλαντ στο ρόλο της Ντόροθι. Η ταινία θεωρείται μια από τις δέκα δημοφιλέστερες στην ιστορία του αμερικανικού κινηματογράφου.

Πάνω από έναν αιώνα αργότερα, το βιβλίο είναι μια από τις πιο γνωστές ιστορίες της αμερικανικής λογοτεχνίας, ενώ η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου έχει ανακηρύξει το έργο ως «το μεγαλύτερο και πιο αγαπημένο παραμύθι της Αμερικής».

Ο Λ. Φρανκ Μπάουμ πέθανε στο Xόλιγoυvτ στις 6 Μαΐου του 1919.

(Με πληροφορίες του Library of Congress)

Γεγονότα σαν σήμερα 17 Μαΐου

1521: Ο Εδουάρδος Στάφορντ, 3ος δούκας του Μπάκιγχαμ, εκτελείται για προδοσία.

1590: Η Άννα της Δανίας στέφεται βασίλισσα της Σκωτίας.

1642: Ο Πολ Σομεντί ντε Μεζονέβ ιδρύει την αποικία Βιλ Μαρί, το σημερινό Μόντρεαλ

1673: Ξεκινά η εξερεύνηση του ποταμού Μισισιπή από τους Λουί Ζολιέ και Ζακ Μαρκέτ.

1792: Ομάδα μεσιτών συγκεντρώνεται σε καφετέρια της Νέας Υόρκης και δημιουργεί το Χρηματιστήριο της πόλης. Οι πρώτες συναλλαγές γίνονται κάτω από ένα δέντρο, στη Wall Street.

1809: Ο Ναπολέων Α’ διατάσσει την προσάρτηση των παπικών κρατών στην Πρώτη Γαλλική Αυτοκρατορία.

1814: Υπογράφεται το Σύνταγμα της Νορβηγίας και ο διάδοχος Χριστιανός Φρειδερίκος της Δανίας εκλέγεται βασιλιάς της Νορβηγίας.

1859: Κωδικοποιούνται οι πρώτοι κανόνες του αυστραλιανού ποδοσφαίρου.

1865: Ιδρύεται η Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών.

1895: Εγκαινιάζεται ο παλιός σταθμός του σιδηροδρόμου Πειραιώς – Αθηνών (νυν ΗΣΑΠ) στην Πλατεία Ομονοίας.

1902: Ο αρχαιολόγος Σπυρίδων Στάης ανακαλύπτει τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, που θεωρείται ως ένα από τα πρώτα υπολογιστικά μηχανήματα.

1914: Υπογράφεται το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας, με το οποίο αναγνωρίζεται η πλήρης αυτονομία της Βορείου Ηπείρου από το αλβανικό κράτος.

1918: Η μάχη του Σκρα-ντι-Λεγκέν λήγει νικηφόρα για τον Ελληνικό Στρατό, ο οποίος απωθεί τις βουλγαρικές δυνάμεις και ανοίγει το δρόμο στις συμμαχικές δυνάμεις για να καταλάβουν την κοιλάδα του Αξιού.

1920: Η Αμερικανική Γερουσία αναγνωρίζει για πρώτη φορά με ψήφισμά της τα ελληνικά δικαιώματα στην Βόρειο Ήπειρο.

1931: Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Ελευθέριος Βενιζέλος, δηλώνει από τον Βόλο ότι δεν πρόκειται να καταργήσει τις «ελευθερίες του Τύπου, αλλά την ασυδοσία», με αφορμή την ψήφιση από τη Βουλή του νόμου 5060 «Περί Τύπου». Προηγήθηκε οξεία επίθεση αντιπολιτευόμενων εφημερίδων, με χαρακτηρισμούς όπως «Κυβέρνησις Κλεπτών».

1937: Με τον αναγκαστικό νόμο 677, η δικτατορία Μεταξά μειώνει τα αγροτικά χρέη και απαλλάσσει τους αγρότες από τη μάστιγα της τοκογλυφίας.

1940: Τα γερμανικά στρατεύματα καταλαμβάνουν τις Βρυξέλλες.

1944: Ξεκινά το Συνέδριο του Λιβάνου, με σκοπό τη δημιουργία κυβέρνησης εθνικής ενότητας στην Ελλάδα, μετά το τέλος της γερμανικής κατοχής

1947: Το αρματαγωγό «Αχελώος» υψώνει την ελληνική σημαία στη Σκωτία.

1962: Συμπλοκή μεταξύ βουλευτών της ΕΡΕ και της Ένωσης Κέντρου σημειώνεται στη Βουλή των Ελλήνων κατά την πρώτη ημέρα συζήτησης της νέας πρότασης μομφής που έχουν καταθέσει Ένωση Κέντρου και ΕΔΑ για τη «βία και νοθεία» και τον τερματισμό της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας.

1962: Αδύνατη θεωρούσε την επικράτηση των κομμουνιστών στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο ο Ιωσήφ Στάλιν, όπως αναφέρει από το εκδοθέν στις ΗΠΑ βιβλίο «Συνομιλίες με τον Στάλιν» του Μίλοβαν Τζίλας, ο οποίος ισχυρίζεται επίσης ότι το ΚΚΕ είχε δεχθεί να «συζητήσει» το Μακεδονικό ζήτημα με τη Γιουγκοσλαβία, με αντάλλαγμα την παροχή στρατιωτικής βοήθειας από τον Γιόσιπ Μπροζ Τίτο.

1963: Υπό την προστασία μονάδων του Βασιλικού Ναυτικού θα ψαρεύουν τα αλιευτικά της Μυτιλήνης, λόγω των συνεχών επιθέσεων που δέχονται από τουρκικές ακταιωρούς.

1967: Ο πρόεδρος της Αιγύπτου, Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ, ζητά την αποχώρηση της ειρηνευτικής δύναμης των Ηνωμένων Εθνών από τη χώρα του.

1983: Ο Λίβανος, το Ισραήλ και οι ΗΠΑ υπογράφουν συμφωνία αποχώρησης των ισραηλινών στρατευμάτων από τον Λίβανο.

1990: Η Γενική Συνέλευση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αφαιρεί την ομοφυλοφιλία από τη λίστα των ψυχιατρικών παθήσεων.

1998: Ο Στέλιος Μανωλάς κρεμά τα ποδοσφαιρικά παπούτσια του, στον αγώνα ΑΕΚ – Ξάνθη (2-0) στη Νέα Φιλαδέλφεια, έχοντας παίξει σε όλη του την καριέρα μόνο σε μια ομάδα, την Ένωση.

2014: Αεροπλάνο συντρίβεται στο βόρειο Λάος, σκοτώνοντας 17 ανθρώπους.

Γεννήσεις σαν σήμερα 17 Μαΐου

1443 – Εδμόνδος, κόμης του Ράτλαντ
1490 – Αλβέρτος, δούκας της Πρωσίας
1500 – Στανίσλαφ Α’ της Μασοβίας, Πολωνός δούκας
1682 – Βαρθολομαίος Ρόμπερτς, Ουαλός πειρατής
1749 – Έντουαρντ Τζένερ, Άγγλος ιατρός και επιστήμονας
1836 – Τζόζεφ Λόκιερ, Άγγλος αστρονόμος
1873 – Ανρί Μπαρμπίς, Γάλλος συγγραφέας
1875 – Ανδρέας Μιχαλακόπουλος, Έλληνας πολιτικός
1886 – Αλφόνσος ΙΓ’, βασιλιάς της Ισπανίας
1891 – Αλεξάνδρα του Φάιφ, Αγγλίδα πριγκίπισσα
1891 – Ναπολέων Ζέρβας, Έλληνας αντιστασιακός
1897 – Οντ Χάσελ, Νορβηγός χημικός
1911 – Μορίν Ο’Σάλιβαν, Ιρλανδή ηθοποιός
1926 – Γιώργος Σκαλενάκης, Έλληνας σκηνοθέτης
1931 – Μένης Κουμανταρέας, Έλληνας συγγραφέας
1943 – Βίκυ Μοσχολιού, Ελληνίδα τραγουδίστρια
1946 – Ούντο Λίντενμπεργκ, Γερμανός μουσικός
1950 – Γιάνεζ Ντρνόβσεκ, Σλοβένος πολιτικός
1953 – Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγιεφ, πολιτικός από το Καζακστάν
1955 – Βισέντε Εσταβίγιο, Ουρουγουανός ποδοσφαιριστής
1955 – Μπιλ Πάξτον, Αμερικανός ηθοποιός
1957 – Έλλη Πασπαλά, Ελληνίδα τραγουδίστρια
1964 – Στράτος Αποστολάκης, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1965 – Κάτια Νικολαΐδου, Ελληνίδα ηθοποιός
1967 – Μοχάμετ Νασίντ, πρόεδρος των Μαλδίβων
1982 – Τόνι Πάρκερ, Γάλλος καλαθοσφαιριστής

Θάνατοι σαν σήμερα 17 Μαΐου

1395 – Κονσταντίν Ντράγκας Ντεγιάνοβιτς, Σέρβος ηγεμόνας
1510 – Σάντρο Μποτιτσέλι, Ιταλός ζωγράφος
1727 – Αικατερίνη Α’, αυτοκράτειρα της Ρωσίας
1838 – Σαρλ-Μορίς ντε Ταλεϊράν-Περιγκόρ, Γάλλος διπλωμάτης
1917 – Ραντομίρ Πούτνικ, Σέρβος στρατιωτικός
1919 – Γκουίντο φον Λιστ, Αυστριακός συγγραφέας
1936 – Παναγής Τσαλδάρης, Έλληνας πολιτικός
1960 – Ιωάννης Γεωργιάδης, Έλληνας ξιφομάχος
1980 – Αντώνης Βουσβούνης, Έλληνας λογοτέχνης
1984 – Χρήστος Δέπας, Έλληνας πολιτικός
1993 – Αναστάσιος Βγενόπουλος, Έλληνας πολιτικός
1998 – Ειρήνη Μάρρα, Ελληνίδα συγγραφέας
2004 – Εζεντίν Σαλίμ, Ιρακινός πολιτικός
2007 – Γιουτζίν Γυέμπερ, Αμερικανός ιστορικός
2008 – Καίτη Πάνου, Ελληνίδα ηθοποιός
2012 – Ντόνα Σάμερ, Αμερικανίδα τραγουδίστρια
2013 – Χόρχε Ραφαέλ Βιδέλα, Αργεντινός στρατηγός και πολιτικός
2014 – Άννα Πολλάτου, Ελληνίδα αθλήτρια
2017 – Αριστείδης Αλαφούζος, Έλληνας εφοπλιστής
2017 – Τόζα Βεσελίνοβιτς, Σέρβος ποδοσφαιριστής και προπονητής