Μου την έστειλε ένας φίλος εδώ και καιρό, από το Βερολίνο. Έστυβα βέβαια όχι λεμόνια σ’ αυτήν, είναι πολύ μεγάλο το κεφάλι της σε σχέση με τα λεμόνια (κυρίως εισαγωγής από την Αργεντινή, διότι στον τόπο μας φαίνεται να ανθεί μόνον η «φαιδρά πορτοκαλέα»), έστυβα όμως γηγενή πορτοκάλια και «δικές μας» ροζέ φράπες. Η κυρία Μέρκελ δεν με απασχολούσε πια, την είχα αποδεχτεί σαν στιφτήρι, όταν με την προδημοσίευση στο «Σπίγκελ» αποσπάσματος της βιογραφίας του πρώην καγκελαρίου Χέλμουτ Κολ (που νόμιζα ότι είχε προ πολλού μεταναστεύσει κι αυτός εις Κύριον), ξαφνικά τη θυμήθηκα.
Στη χώρα μας πέρασαν κάτι «ψιλά» από όσα έλεγε ο Κολ στο βιογράφο του και όπως πάντα απομονώθηκαν δυο φράσεις που πέρασαν πανομοιότυπες σε όλες τις εφημερίδες, όπως ότι «δεν ήξερε να κρατά το πιρούνι και το μαχαίρι» (που είπε ο Κολ) και ότι «δεν είχε καμιά ιδέα από το τι εστί Ευρώπη».
Συνήθως η αχαριστία χρεώνεται στον ευεργετούμενο και όχι στον ευεργέτη. Εδώ αντιστράφησαν οι όροι του κλάσματος κι αντί διαιρέσεως έχουμε πολλαπλασιασμό. Ας είναι. Αυτά ειπώθηκαν στο βιογράφο-δημοσιογράφο στις αρχές της νέας χιλιετίας και ενώ το πρώτο τσιτάτο είναι σχήμα λόγου, που εννοεί ότι δεν είχε την εμπειρία των επίσημων δείπνων, στο δεύτερο όμως ο Κολ βάζει γκολ από σέντρα.
Πριν την έχω σπίτι μου σαν λεμονόκουπα πολύ αμφέβαλλα για την ιδέα της κυρίας Μέρκελ περί Ευρώπης. Όταν του λόγου μου από το 1955, στην επαρχιακή τότε Θεσσαλονίκη, ως δευτεροετής φοιτητής της Νομικής (με την ευκαιρία της Ευρωπαϊκής Κοινοπραξίας Άνθρακα και Χάλυβα) ιδρύσαμε την «Ευρωπαϊκή Κίνηση Νέων», η κυρία Μέρκελ μια δεκαετία ή μια εικοσαετία μετά, ενώ η Ευρώπη κάλπαζε προς την Κοινή Αγορά, εκείνη αγρόν ηγόραζε. Και σε όλη την επιστημονική της καριέρα στο Ανατολικό Βερολίνο, ποτέ μα ποτέ δεν είχε ενοχληθεί από τη Στάζι. (Ενώ πάμπολλοι συνάδελφοί της είχαν υποφέρει από αυτήν.)
Είχα διαβάσει προ τριετίας στο «Nouvel Observataur» ότι εκείνο που την ξεκούραζε τα βράδια της, ως καγκελαρίου πια, ήταν η συντροφιά ανθρώπων της τέχνης. Της μουσικής, της λογοτεχνίας, του θεάτρου και των εικαστικών. Τους καλούσε σπίτι της, χωρίς καμιά δημοσιότητα. Είχε μάλιστα και τις συγκεκριμένες προτιμήσεις της. Κι αυτό πολύ μου είχε αρέσει.
Ωστόσο, η βαθύτερη άγνοιά της για το τι σήμαινε Ευρώπη πάντα με εξόργιζε. Ήταν μια ξένη στο χώρο αυτό. Οι στυλοβάτες της Ευρώπης μετά το 1980, ο Μιτεράν και ο Κολ, είχαν ανεβάσει τον πήχη πολύ ψηλά συνεορτάζοντας ως και τη συμμαχική απόβαση στη Νορμανδία. Ο Κολ ένιωσε προδομένος στην απομόνωσή του και στην κατάθλιψή του (με την ανίατη αρρώστια της γυναίκας του) από την προστατευομένή του (poulin, όπως το λένε οι Γάλλοι). Τη βοήθησε να ανέβει πολύ ψηλά στην κομματική ιεραρχία. Κι όταν κατάλαβε τον κίνδυνο ήταν πια αργά. Νόμιζε ότι είχε μάθει δίπλα του όλα αυτά τα χρόνια. Με θλίψη διαπίστωσε ότι δεν είχε μάθει τίποτα απολύτως.
Γιατί η Ευρώπη δεν μαθαίνεται, βιώνεται. Όπως τη βίωσαν οι Πολωνοί και οι Τσεχοσλοβάκοι ανήκοντας στον Ανατολικό Συνασπισμό. Ενώ οι Ανατολικογερμανοί θέλαν πρωταρχικά την ένωση με τη Δυτική Γερμανία. Και διόλου την ευρωπαϊκή. Σ’ αυτούς άνηκε και η Αντζολίνα Λεκρέμ.
Μας έμεινε ωστόσο σαν λεμονόκουπα. Όπου και στύβω στην κεφάλα της τα φραποπορτόκαλα ωσάν να την εκδικούμαι.
Ένα βιβλίο μυστηρίου για ένα κορίτσι που μεγαλώνει προσπαθώντας ν’ ανακαλύψει τον εαυτό του, αλλά και το κατά πόσο ο Αμερικανός πατέρας του ήταν μπλεγμένος με την Απριλιανή χούντα
Μιλήσαμε για το νέο του βιβλίο, ένα μυθιστόρημα για τη μονίμως φευγαλέα αίσθηση της μητέρας του, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο η μνήμη πλάθει την προσωπική ιστορία
13°
