Τσίτσος: Η γάτα που μιλούσε πολύ

Η σελίδα Tsitsos the cat είναι μία από τις πιο δημοφιλείς στο ελληνικό Facebook, καθώς την ακολουθούν σχεδόν 120.000 άνθρωποι. Όλοι αυτοί διαβάζουν καθημερινά τις αναρτήσεις του Χόρχε Κάπα για τον Τσίτσο, για τις άλλες γάτες του, ποστ με συμβουλές και τιπ, βιντεάκια, φωτογραφίες, απαντήσεις σε απορίες σχετικά με τις γάτες — είναι ένας πραγματικός θησαυρός για όποιον αγαπά τις γάτες. Πριν από μία εβδομάδα, η σελίδα, και το σάιτ, και τα υπόλοιπα ΜΚΔ των Χόρχε/Τσίτσου, απέκτησαν και βιβλίο: μία πολύ όμορφη έκδοση από τη Διόπτρα, με πάνω από 100 διαλόγους των δυο τους για ό,τι θέμα μπορείτε να φανταστείτε, και με μερικά επιπλέον κεφάλαια, πάντα με σχετική γατο-θεματική. Το βιβλίο έχει εικονογραφήσει η Μαριάννα Κατολέων — σχεδιάστρια με γατίσιο όνομα! Μας άρεσε πολύ, και επιδιώξαμε μία συζήτηση με τον Χόρχε, που ζει στη Χίο. Νά τι μας είπε:

Κ.Α.: Από τη Χίο σε όλο τον κόσμο. Λοιπόν, πώς ξεκίνησε όλη αυτή η ιστορία;

Χ.Κ.: Από ένα μικροσκοπικό γατάκι δέκα ημερών, που φώναζε με ασύλληπτη δύναμη για το μέγεθός του μέσα από έναν κάδο απορριμμάτων σε μια συνοικία στις άκρες της πόλης της Χίου. Το έτρωγαν οι ψύλλοι και έσερνε το κεφαλάκι του στο πάτωμα, αλλά η δίψα του για ζωή ήταν τεράστια και τελικά το έσωσε. Στο γατάκι αυτό δώσανε το όνομα Τσίτσος.

Κ.Α.: Είναι η γάτα ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου; Γιατί κάποιοι λένε άλλα…

Χ.Κ.: Θα έλεγα ότι η γάτα είναι ο καλύτερος… καθρέφτης του ανθρώπου. Μέσα στα μεγάλα μάτια της καθρεφτίζεται όλη η αγωνία, ο πόνος, η θλίψη, οι επιθυμίες, οι χαρές, οι ελπίδες και οι φόβοι του ανθρώπου. Και αυτό το καθρέφτισμα απενοχοποιεί όλες τούτες τις πτυχές του και του προσφέρει την ακριβή πολυτέλεια μιας στιγμής απόλυτης γνώσης και αποδοχής του εαυτού του. Και υπάρχει καλύτερος φίλος από ένα τέτοιο πλάσμα;

Κ.Α.: Ωραία. Και καλά οι γάτες λοιπόν. Με τους σκύλους τι γίνεται; Φίλοι; Σύμμαχοι; Αναγκαίο κακό;

Χ.Κ.: Καλοί είναι και οι σκύλοι, μωρέ! Ό,τι μπορούν κάνουν τα παιδιά! Η αλήθεια είναι ότι έχω συναναστραφεί με γάτες που θα μπορούσαν να είναι σκύλοι, όπως ο θρυλικός Σκλαβενίτης, αλλά και με σκύλους που θα μπορούσαν να είναι γάτες, όπως ο εμβληματικός Ζάχος. Οι σκύλοι διατηρούν και αυτοί το σπάνιο προτέρημα της γάτας: δεν μιλούν. Όσο για το αν μια γάτα μπορεί να γίνει φίλη με έναν σκύλο, σας πληροφορώ ότι είναι πολύ συχνό φαινόμενο, αρκεί ο σκύλος να αποδεχτεί ποιος είναι το αφεντικό σε αυτή τη σχέση!

Κ.Α.: Οι διάλογοι με τον Τσίτσο είναι αστείοι, ευχάριστοι και συχνά διδακτικοί. Είναι όμως και συγκινητικοί. Τι βλέπει ο κόσμος σε αυτούς;

Χ.Κ.: O κόσμος μέσα από αυτούς τους διαλόγους ίσως διακρίνει όλα αυτά που συμβαίνουν στη σχέση τους με τις δικές τους γάτες. Είναι μια σχέση με πολύ γέλιο, με μπόλικη συγκίνηση, με κάμποσο πόνο και αγωνία. Έτσι, κάποιος πρώτα θα ταυτιστεί και ίσως μέσα από την καθαρή οπτική της γάτας (για τις ανάγκες του ρόλου επιστρατεύσαμε τον Τσίτσο, αλλά θα μπορούσε να ήταν οποιαδήποτε άλλη γάτα) θα ανακαλύψει έναν τελείως διαφορετικό τρόπο να ζει τη ζωή.

Κ.Α.: Ποια είναι τα πιο όμορφα ή τα πιο παράξενα μηνύματα που δέχεται η σελίδα;

Χ.Κ.: Πολύ συχνά λαμβάνω μηνύματα από ανθρώπους που λένε ότι εξαιτίας της σελίδας αποφάσισαν να ζήσουν μαζί με μια γάτα. Και τα επόμενα είναι σχεδόν αναπόφευκτα: την ερωτεύτηκαν, έγινε ο σκοπός της ζωής τους κλπ. Απλές καθημερινές ιστορίες, όταν μπλέξει κανείς με μια γάτα. Υπήρξαν βέβαια και περίεργες περιπτώσεις, όπως ένας καταιγισμός μηνυμάτων από την… Αντζελίνα Τζολί (ναι, ναι, την ίδια την Αντζελίνα, ΟΧΙ, ψέμα) στο Instagram, που για μήνες πολιορκούσε τον Τσίτσο, αλλά ο Τσίτσος εκεί, βράχος ακλόνητος, αρνούμενος να εγκαταλείψει τον πατέρα του, τα ανάκτορά του και τα βαριά καθήκοντα που κουβαλάει ολημερίς και ολονυχτίς για τη σωτηρία του μάταιου τούτου κόσμου.

Κ.Α.: Γιατί να ζει κανείς με μία γάτα; Θέλουμε τους πέντε βασικότερους λόγους.

Χ.Κ.: Ο πρώτος και βασικότερος λόγος είναι ότι η γάτα δεν μιλάει. Εκτός από όταν πεινάει. Ή όταν εμείς οι άνθρωποι φωνάζουμε! Και τότε μιλάει δικαίως, εδώ που τα λέμε. Ο δεύτερος λόγος για να ζει κανείς με μία γάτα είναι ότι κάποιος αναπτύσσει την ικανότητά του να κρατιέται απεριόριστα, όταν θέλει να πάει τουαλέτα. Και αυτό γιατί η γάτα μπορεί να θελήσει να θρονιαστεί πάνω του. Όχι για μια ώρα ούτε για δύο ώρες, αλλά ποιος ξέρει για πόσο. Και συμβαίνει τότε αυτό το αξιοπερίεργο, ο άνθρωπος, ακόμη και αν φλερτάρει με το να τα κάνει πάνω του, να μένει εκεί αγόγγυστα, στωικά, σχεδόν σαν μυθικός ήρωας, και να υπομένει τα επικίνδυνα παιχνίδια με τη… φούσκα του. Θα μπορούσα να βρω εύκολα άλλους τρεις λόγους, αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι θα θέλατε να τους ακούσετε!

Κ.Α.: Είναι όλοι οι άνθρωποι έτοιμοι για να ζήσουν μαζί με μία γάτα;

Χ.Κ.: Κανείς δεν είναι έτοιμος για να ζήσει με μία γάτα πριν ζήσει με μία γάτα. Τη στιγμή όμως που ξεκινάει αυτή η συμβίωση, η ετοιμότητά του μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη.

Κ.Α.: Πώς διαλέγει κανείς ένα γατάκι; Παίρνει ένα αδεσποτάκι στην τύχη; Ή να πάμε σε κάτι πιο σίγουρο; Μια γάτα ράτσας;

Χ.Κ.: Η ερώτησή σας ενέχει ένα εγγενές σφάλμα. Θεωρείτε αυτονόητο ότι οι άνθρωποι διαλέγουν τις γάτες. ΣΑΣ ΕΧΩ ΝΕΑ! Οι γάτες διαλέγουν τους ανθρώπους τους, και όχι το αντίθετο! Έτσι, λυπάμαι, αλλά δεν μπορώ να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση!

Κ.Α.: Πώς προετοιμάζεται κανείς για την υποδοχή της νέας γάτας στο σπίτι;

Χ.Κ.: Πέρα από τα πρακτικά πράματα (μια τουαλέτα, άμμος, δυο μπολ, φαγητό –παιδιά, δώστε μια ευκαιρία στην ποιοτική υγρή τροφή– και καθαρό νεράκι, άντε και μια κουβερτούλα για φωλιά), δεν χρειάζεται κάτι άλλο.

Κ.Α.: Ποια είναι τα SOS που πρέπει να προσέξει κανείς για να μην πάθει κάτι το γατί του;

Χ.Κ.: Να φροντίζει να ενυδατώνεται καλά η γάτα μέσα από την τροφή της, να ελέγχει τη μυρωδάτη τουαλέτα της για πιθανές ασυνέπειες στην ποιότητα των θκατουλακιών της! Και ακόμη να βεβαιώνεται ότι η γάτα τηρεί το επιβεβλημένο πρωτόκολλο καθαριότητας της γούνας της! Επίσης η όρεξη για φαγητό θεωρείται αδιαπραγμάτευτη και κάθε περίεργη αλλαγή στη συμπεριφορά της θα πρέπει να τον οδηγεί να ελέγξει εκ νέου όσα ανέφερα προηγουμένως. Αν κάτι από τα παραπάνω δεν είναι όπως πρέπει, θεωρώ ότι δικαιολογείται τουλάχιστον ένα τηλέφωνο στον κτηνίατρο!

Κ.Α.: Εκπαιδεύονται οι γάτες; Εκπαιδευόμαστε εμείς; Ή και οι δύο;

Χ.Κ.: Ξεκάθαρα και οι δύο. Η εκπαίδευση είναι μια διαδικασία μιμητισμού από την οποία κανείς δεν γλιτώνει. Όσο αυτή η εκπαίδευση είναι σε επίπεδο πρακτικό, είναι επωφελής και για τις δυο πλευρές. Έτσι, η γάτα μπορεί να μάθει, για παράδειγμα, να μη δαγκώνει και ο άνθρωπος μπορεί να μάθει να μη φωνάζει χωρίς κανέναν λόγο κ.ο.κ.

Κ.Α.: Και από φαγητό; Τι γίνεται;

Χ.Κ.: Έκανα κάποιες νύξεις προηγουμένως, αλλά συνεχίζετε να με προκαλείτε! Ε, ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΩ! ΘΑ ΤΑ ΠΩ ΟΛΑ! Μετά από πάρα πολύ διάβασμα δημοσιευμένων επιστημονικών μελετών και λαμβάνοντας υπόψη ότι η γάτα είναι ένα πλάσμα αποκλειστικά σαρκοφάγο, που η φυσική του διατροφή είναι θηράματα με μπόλικη εύπεπτη ζωική πρωτεΐνη, ελάχιστο μισοχωνεμένο υδατάνθρακα και ΜΠΟΛΙΚΟ νερό, καταλαβαίνει κανείς ότι είναι σχεδόν απαραίτητο η γάτα να τρέφεται με τροφές που παρουσιάζουν παρόμοια χαρακτηριστικά. Ωμές κατεψυγμένες τροφές και πλήρεις, ποιοτικές υγρές τροφές αποτελούμενες κυρίως από υγρασία, ήπια ατμισμένο κρέας εγνωσμένης προέλευσης και διάφορα όργανα όπως συκωτάκια, πνευμονάκια κλπ. φαίνονται να είναι πολύ καλές επιλογές διατροφής. Και μην ξεχνάτε, παιδιά: Ένας άνθρωπος δεν θα μπορούσε να ζει μια ζωή με… στραγάλια! Γιατί να θέλει μια γάτα να ζει με κροκέτες;

Κ.Α.: Πόσο παρεξηγημένα ζωάκια είναι οι γάτες;

Χ.Κ.: Είναι περίπου τόσο παρεξηγημένα όσο όλα τα πλάσματα αυτού του κόσμου με τα οποία δεν έχεις ζήσει μαζί. Για τον ίδιο λόγο, για παράδειγμα, και μια κατσαρίδα ή ένα κουνούπι είναι κατάφωρα αδικημένοι εταίροι του μυστηρίου της ζωής. Ζώντας μαζί με μια γάτα –και τολμώ να πω ζώντας μαζί με μια κατσαρίδα– οι παρεξηγήσεις θα διαλυθούν πολύ σύντομα και μια σχέση αγάπης θα ανθίσει.

Κ.Α.: Πόσο έχουν εξελιχθεί οι γάτες μέσα στους αιώνες; Και πόσο αλλάξαμε εμείς μαζί τους;

Χ.Κ.: Οι γάτες νομίζω ότι δεν έχουν εξελιχθεί ιδιαίτερα, μιας και παραμένουν άγρια ζώα με την πιο σοφή εκδοχή του όρου «άγριος». Οι γάτες θα κάνουν ό,τι κάνουν για τη χαρά του πράγματος. Θα αποφύγουν τον σωματικό πόνο και θα κυνηγήσουν τη σωματική ευχαρίστηση, αλλά μόνο αυτή τη στιγμή. Η επόμενη δεν τις ενδιαφέρει σχεδόν καθόλου. Αυτό είναι μια αρκετά πετυχημένη περιγραφή ενός πλάσματος που θεωρείται «άγριο». Αν τώρα μπορούν να κάνουν τον άνθρωπο να γίνει και αυτός λίγο πιο «άγριος», λίγο πιο απλός, λίγο πιο ειλικρινής, λίγο πιο συμπονετικός, αυτό θα ήταν ευχής έργον. Είναι όμως ένα ζωντανό παράδειγμα, ένα σπουδαίο προνόμιο.

Κ.Α.: Θέλουμε και μερικά fun facts σχετικά με γατιά. Τα πέντε πιο αστεία ή πιο περίεργα, ας πούμε.

Χ.Κ.: Ωραία, ωραία, ακούστε: To γατίσιο ανάλογο αντίστοιχο του δακτυλικού αποτυπώματος είναι για τη γάτα η μύτη της, που είναι… μοναδική! Οι γάτες δεν μπορούν να γευτούν τη γλυκιά γεύση λόγω μιας γονιδιακής μετάλλαξης! Οι γάτες έχουν «καλό» πόδι! Στις θηλυκές είναι συνήθως το δεξί, ενώ στις αρσενικές το αριστερό. Ξέρατε επίσης ότι μια γάτα δεν μπορεί να δει κάτω από τη μύτη της; Έτσι, αν βάλετε μια κροκέτα ακριβώς μπροστά της, είναι πολύ πιθανό να αργήσει να την αντιληφθεί, μιας και δεν θα τη βλέπει. Τέλος, για την ίντριγκα του πράγματος να σας πω και για ένα συναρπαστικό γεγονός από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Το 1964 στην Ολλανδική Πρεσβεία της Μόσχας οι δύο Σιαμέζες γάτες-ένοικοι της πρεσβείας άρχισαν να ξύνουν με μανία τα νύχια τους στους τοίχους, κάτι που έκανε τους πρέσβεις (οι οποίοι ενίοτε μας κακομαθαίνουν) να νομίσουν ότι κάπου πίσω από τους τοίχους βρίσκονταν ποντίκια. Στην έρευνα που ακολούθησε, αυτό που ανακάλυψαν ήταν κοριοί που είχαν βάλει στην πρεσβεία Ρώσοι πράκτορες.

Κ.Α.: Τι μας μαθαίνουν οι γάτες; Για εμάς, για τον χαρακτήρα μας. Και για τη ζωή.

Χ.Κ.: Μάλλον επαναλαμβάνομαι, αλλά θα επιμείνω. Αυτό που μας μαθαίνουν είναι να αγαπάμε τον εαυτό μας, μας βοηθούν να ανακαλύψουμε τι ΔΕΝ είμαστε, και κάπως έτσι αναβλύζει το άρωμα αυτού που είμαστε – ό,τι κι αν είναι αυτό. Κάπως έτσι, μέσα από αυτή την αποκαλυπτική αυτογνωσιακή διαδρομή, μαθαίνουμε όλα τα μυστικά της ζωής.

Κ.Α.: Ευχαριστώ πολύ!

Ο Χόρχε Κάπα γεννήθηκε στη Χίο, όπου και έζησε τα πρώτα δεκαεπτά χρόνια της ζωής του. Στη συνέχεια μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη για να πραγματοποιήσει τις σπουδές του στο Τμήμα Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Αφού τις ολοκλήρωσε, παρακολούθησε έναν μεταπτυχιακό κύκλο σπουδών στην Εφαρμοσμένη Γενετική. Επανήλθε στη Χίο, όπου ζει τα τελευταία έντεκα χρόνια.