Το Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας κυκλοφορεί σε online έκδοση

Η δεύτερη αναθεωρημένη και εμπλουτισμένη με 75.000 λήμματα έκδοση του Χρηστικού Λεξικού της Νεοελληνικής Γλώσσας προσφέρεται δωρεάν σε ηλεκτρονική μορφή από την Ακαδημία Αθηνών. Την ευθύνη της νέας έκδοσης ανέλαβε εξ ολοκλήρου ο ακαδημαϊκός Χριστόφορος Χαραλαμπάκης.

Η αναθεωρημένη έκδση του Λεξικού παρουσιάζει 17 καινοτομίες, οι σημαντικότερες από τις οποίες είναι: κατάρτιση του λημματολογίου από εκτενείς έντυπες και ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων, καθιέρωση διπλής ορθογραφίας για ορισμένες λέξεις, αναγραφή της επιστημονικής ονομασίας ζώων και φυτών, αναλυτική παρουσίαση των συνδυαστικών δυνατοτήτων των λέξεων, ακριβής υφολογικός προσδιορισμός λέξεων και εκφράσεων και παράθεση της χρονολογίας πρώτης εμφάνισης πολλών αγγλικών και γαλλικών λέξεων και στερεότυπων εκφράσεων ως συμβολή στην Ιστορία του πολιτισμού και των επιστημών.

Το Χρηστικό λεξικό, με τη σφραγίδα της Ακαδημίας Αθηνών, είναι ίσως ο καλύτερος σύμβουλος για ορθογραφικά, μορφολογικά και συντακτικά προβλήματα της Νεοελληνικής καθώς έχει απαλλαγεί από τις ιδεοληψίες το παρελθόντος καταγράφοντας με ποιότητα λόγου τη γλωσσική πραγματικότητα.

Ο Χριστόφορος Χαραλαμπάκης ανέφερε μεταξύ άλλων στην παρουσιάση του Λεξικού πως «τα λεξικά που βασίζονται σε σώματα κειμένων, όπως το Χρηστικό λεξικό, πρέπει να αντιμετωπίζονται ως αυτόνομο και αξιόπιστο κειμενικό σώμα, το οποίο παρέχει πολύτιμο υλικό για τη χρήση της γλώσσας, αλλά και για έρευνες των σημασιών των λέξεων και των σημασιολογικών πεδίων. Από το σώμα των επεξηγηματικών παραδειγμάτων κάθε λήμματος, τα οποία ανταποκρίνονται σε πραγματικές χρήσεις και δεν είναι κατασκευασμένα, όπως στα παραδοσιακά λεξικά, ο φυσικός ομιλητής, αλλά και όποιος ασχολείται με την εκμάθηση της Νεοελληνικής ως δεύτερης ή ξένης γλώσσας, αντλεί πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τις σημασίες των λέξεων, το υφολογικό τους αποτέλεσμα και τις μορφολογικές τους ιδιαιτερότητες». 

Οι νεολογισμοί που προστέθηκαν στη δεύτερη έκδοση είναι περίπου πεντακόσιοι, συμπεριλαμβανομένων των σταθερών λεξικών συνάψεων (συμπλόκων). Η περιβαλλοντική, η οικονομική και η υγειονομική κρίση, όπως έδειξε η πανδημία του κορονοϊού, αποτυπώνονται με προσεκτικά επιλεγμένο λημματολόγιο για να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο οι χρήστες του Λεξικού. Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στα λήμματα ανθρωπόκαινο, ανθρωπόπαυση, αντιεμβολιαστής, γκουσμάνια, δραχμιστής, κρυπτονόμισμα, γυάλινη οροφή, μεταφραστική και περιβαλλοντική ιατρική, Αθηναϊκή Ριβιέρα, σύνδρομο του άρρωστου κτιρίου, για να δει πώς αντιμετωπίζονται οι νέες προκλήσεις. Προστέθηκαν ακόμη πολλές νέες ή αναλυτικότερες ετυμολογίες.

Η Ακαδημία Αθηνών καθιερώνει στην πράξη ένα «Παρατηρητήριο της γλώσσας» που θα παρακολουθεί την εξελικτική πορεία του γλωσσικού οργάνου, με έμφαση στο λεξιλογικό και σημασιολογικό επίπεδο. Με τον τρόπο αυτό το ευρύτερο κοινό θα ενημερώνεται υπεύθυνα για θέματα γλωσσικής χρήσης και θα διευκολύνεται το έργο όσων διδάσκουν τη Νεοελληνική ως μητρική, δεύτερη ή ξένη γλώσσα.

Ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να υποβάλει σχόλια, υποδείξεις, παρατηρήσεις διορθώσεις, ιδέες σε αυτό το email.