«Η δίκη του Ματάν» της Nadifa Mohamed: Από τη Σομαλιλάνδη στο Κάρντιφ

Είμαι λάτρης του αστικού τοπίου. Αγαπώ τη Νέα Υόρκη και το Ρίο ντε Τζανέιρο, το Τόκιο και το Παρίσι. Αναπολώ το Σίδνεϋ και την Αγία Πετρούπολη. Κι όταν κάποτε αντιμετώπισα το δίλημμα, είτε να υπεριπταθώ με ελικόπτερο πάνω από το Γκραν Κάνυον, είτε να εκδράμω ως το Σαν Φρανσίσκο, προτίμησα σαφώς το δεύτερο. Δεν με τραβάει το Σερενγκέτι, ούτε οι καταρράκτες της Βικτώρια. Κι αν πάω στην Ισλανδία φέτος το καλοκαίρι, θα το κάνω περισσότερο για το Ρέικιαβικ παρά για τη Γαλάζια λίμνη ή τους υδατοπίδακές της – τους γνωστούς και ως Γκέιζερ.

Το ερώτημα είναι αν –ως λάτρης του αστικού τοπίου– θα πήγαινα ποτέ ως την πρωτεύουσα της Σομαλιλάνδης. Κι ακολουθεί το αμέσως επόμενο ερώτημα: ποια είναι αυτή η Σομαλιλάνδη που έχει και πρωτεύουσα; Αυτό αναρωτήθηκα κι εγώ όταν διάβασα στο αυτί του βιβλίου «Η δίκη του Ματάν» ότι η συγγραφέας του κατάγεται από τη Σομαλιλάνδη. Ανέτρεξα αναπότρεπτα στο Google κι ανέγνωσα περίφροντις ότι η περί ου ο λόγος χώρα δεν είναι κατ’ ουσίαν χώρα αλλά ένα κομμάτι μιας μεγαλύτερης, της Σομαλίας, από την οποία προσπαθεί εδώ και καιρό να αποκτήσει την ανεξαρτησία της.

Η συγγραφέας αυτού του συναρπαστικού μυθιστορήματος, μετανάστευσε από την Σομαλιλάνδη (μου αρέσει να γράφω ξανά και ξανά αυτή τη λέξη) σε ηλικία 4άρων για να βρεθεί στην Αγγλία και εκεί βέβαια να βρει τον δρόμο της στη ζωή. Το ίδιο κάνει κι ο ήρωάς της, μουσουλμάνος στο θρήσκευμα, ο οποίος ύστερα από μια σύντομη σταδιοδρομία στα καράβια, καταλήγει στο Ουαλικό Κάρντιφ όπου διαπράττει το ανοσιούργημα να αποπλανήσει και στη συνέχεια να νυμφευτεί νεαρή λευκή κόρη.

Η συγγραφέας, χωρίς πολλές φιοριτούρες (εννοώ, δίχως κατάχρηση των επιθετικών προσδιορισμών) μας μεταφέρει αφ’ ενός στην Σομαλιλάνδη και μας ταξιδεύει στα τοπικά ήθη και έθιμα (χωρίς να χρειαστεί να εκδράμουμε οι ίδιοι ως εκεί), και αφ’ ετέρου στην κοινωνία του λιμανιού του Κάρντιφ, όπου Σομαλοί, Υεμενίτες, Μαλτέζοι και Εβραίοι δημιουργούν ένα κράμα που προσιδιάζει στη βρετανική αυτοκρατορία. Μάλιστα, το μυθιστόρημα ξετυλίγεται στην εποχή που αναλαμβάνει τον βασιλικό θρόνο η νεαρή τότε Ελισάβετ – τον θάνατο της οποίας παρακολουθήσαμε όλοι πρόσφατα με ανάμικτα συναισθήματα.

Ο ήρωας του βιβλίου, ο Ματάν, έχει την ατυχία (εκτός του γάμου του) να βρεθεί ένα βροχερό βράδυ, όχι δίχως ομπρέλα αλλά κοντά σε ένα εβραϊκό παντοπωλείο όπου διαπράττεται ένας φόνος. Εντοπίζεται νεκρή η ιδιοκτήτρια του μαγαζιού. Οι έρευνες της αστυνομίας καταλήγουν, ύστερα από σωρεία καταθέσεων από αυτόπτες –τάχα– μάρτυρες, ότι ο φονέας της Εβραίας παντοπώλισσας είναι ο μουσουλμάνος από την Σομαλιλάνδη. Τον κλείνουν στη φυλακή για κάμποσο καιρό κι όταν κάποια στιγμή κινούνται επιτέλους τα γρανάζια της βρετανικής δικαιοσύνης ο φτωχός Σομαλός καλείται στο εδώλιο του κατηγορουμένου όπου κηρύσσει διαπρύσια την αθωότητά του. Το ερώτημα είναι αν θα καταφέρει να την αποδείξει κιόλας.

Την απάντηση δεν θα τη δώσω εδώ γιατί πραγματικά αξίζει να παρακολουθήσει κανείς τη δίκη αυτού του ανθρώπου που η μοίρα τον οδήγησε ως το Κάρντιφ κι ύστερα ως τη γειτονιά της Εβραίας εκείνο το βροχερό βράδυ.

Εύγε στη Διόπτρα για την επιλογή και στη Γωγώ Αρβανίτη για τη μετάφραση.