Έρωτας και εξορία: Η αυτοβιογραφία του Σίνγκερ που εύχεσαι να μην τελειώσει ποτέ

Υπάρχουν κάποια βιβλία που όταν στην ψυχή μου επικρατεί χαμηλό βαρομετρικό, όταν στο πνεύμα μου στροβιλίζονται αμμοθύελλες και μπουμπουνίζουν καταιγίδες, όταν το σώμα μου δυσφορεί από μια δυσπραγία ανεξήγητη, τότε καταφεύγω σε εκείνα τα αναγνώσματα που δρουν επάνω μου όμοια δρόσος πρωινή, ή σαν αλεξικέραυνο, ή ακόμη ακόμη σαν πανδοχείο κουρασμένων ταξιδιωτών.

Τέτοια βιβλία μου προσφέρει αφειδώλευτα η ρώσικη κλασική λογοτεχνία αλλά κι η σύγχρονη αμερικάνικη – και βέβαια η ιαπωνική. Ανάμεσα σε αυτά τα αναζωογονητικά μυθιστορήματα είναι κι αυτά των Εβραίων της διασποράς.

Ένας τέτοιος Εβραίος, ο οποίος γεννήθηκε στην Πολωνία, μεγάλωσε μιλώντας γίντις (μια μίξη Γερμανοεβραϊκών, μια γλώσσα που μιλούσαν οι Εβραίοι Εσκενάζι της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης), που έγραψε τα βιβλία του στα γίντις κι ενώ φούντωνε ο Ναζισμός κατέφυγε στην Αμερική, είναι κι ο Ισαάκ Μπάσεβιτς Σίνγκερ.

Θα πω εδώ ότι η βιβλιοθήκη μου (για την ακρίβεια, μία από τις βιβλιοθήκες μου, αυτή που φιλοξενεί την ξένη λογοτεχνία) είναι μια κινούμενη άμμος. Άλλα βιβλία εγκολπώνεται κι άλλα τα καταπίνει και τα εμέσει αργότερα για να πάρουν τη θέση τους καινούργια πονήματα, πλέον αγαπημένα. Σπάνια σε αυτήν τη βιβλιοθήκη υπάρχουν όλα τα βιβλία ενός συγκεκριμένου συγγραφέα. Εκεί βέβαια ενδημεί ο Ντοστογιέφσκι, ο Κάφκα, ο Γιουκίο Μισίμα, ο Κάρβερ, και μερικοί ακόμη. Ανάμεσά τους βρίσκονται και όλα τα βιβλία του Ισαάκ Μπάσεβιτς Σίνγκερ. Αδυνατώ να αφαιρέσω κάποιο από τα μυθιστορήματά του (ή τις συλλογές διηγημάτων του) για να βάλω στη θέση του κάποιο άλλο. Είναι ένας συγγραφέας που μου ταιριάζει.

Οπότε, κι αφού είχα διαβάσει πρόσφατα την εξαίσια συλλογή διηγημάτων του «Γκίλμπελ ο σαλός», από τις εκδόσεις Κίχλη, όπου ο αναγνώστης βρίσκεται μπροστά σε έναν κόσμο γλαφυρής μεταφυσικής και πλασμάτων που παρεπιδημούν στο επέκεινα, αντιλαμβάνεστε με τι αδημονία, με τι απληστία αναγνωστική έλαβα στα χέρια μου το τελευταίο βιβλίο του «Έρωτας και εξορία» που εκδόθηκε στην Ελλάδα σε μεστή (πάντα) μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου.

Πρόκειται για την αυτοβιογραφία του Σίνγκερ, ένα βιβλίο 500 σελίδων που ο αναγνώστης θα ήθελε να μην τελειώσει ποτέ. Παρακολουθούμε τον συγγραφέα από τα παιδικά του χρόνια ως την εφηβεία κι από εκεί στους πρώτους έρωτες και τη χρυσή του νιότη. Μεγαλώνοντας στη σκιά του αδελφού του, που είναι ήδη καταξιωμένος συγγραφέας στην Εβραϊκή κοινότητα, ο Ισαάκ θέλγεται κι αυτός από τη λογοτεχνία και αποφασίζει ότι ο μόνος δρόμος που είναι για κείνον είναι της συγγραφής.

Γράφει σε εβραϊκά περιοδικά, στέλνει εδώ κι εκεί διηγήματα γραμμένα στα γίντις, αρχίζει να αποκτά κάποια φήμη ώσπου ο εφιάλτης του Χίτλερ που γιγαντώνεται στην γειτονική Γερμανία τον αναγκάζει να εγκαταλείψει την πατρίδα του και να μετεγκατασταθεί στη Νέα Υόρκη. Εκεί ζει απίστευτες ταλαιπωρίες, συγγραφικά μπλοκαρίσματα, υπαρξιακές αγωνίες, φλερτάρει αδιάκοπα με την αυτοκτονία, κινδυνεύει να απελαθεί, πέφτει διαρκώς σε ερωτικά αδιέξοδα, περνάει κρίσεις μισανθρωπίας (και με το δίκιο του), εγκαλεί τον Θεό για αδιαφορία και τέλος μας παραδίδει μια υπέροχη αυτοβιογραφία που παραπέμπει άμεσα στα βάσανα του Ιώβ της Παλαιάς Διαθήκης.

Ευχαριστώ τις εκδόσεις Δώμα για την αναγνωστική απόλαυση και σπεύδω να εγκαταστήσω το «Έρωτας και εξορία» στη βιβλιοθήκη μου.