Γιώργος Γεννηματάς: Η ιστορία γράφεται ακόμη και με δανεικό στυλό

Ένα εξαιρετικά καλογραμμένο και εύληπτο για τον μέσο αναγνώστη βιβλίο με τίτλο «Ακόμη και με δανεικό στυλό Γράφεται η Ιστορία» (εκδ. Κάκτος 2022) βρέθηκε στα χέρια μου πρόσφατα και είναι γραμμένο από τον διακεκριμένο διπλωμάτη κ. Γιώργο Γεννηματά, Πρέσβη Ε.Τ (*). Το πόνημα του-πασιφανώς πολύγλωσσου και πολυμαθούς-κ. Γεννηματά είναι γραμμένο σε θαυμάσια ελληνικά, σπάνια μάλιστα συναντά κανείς σήμερα τέτοια αρτιότητα γραμματικής-σύνταξης στην ελληνική γλώσσα σε συνδυασμό με πλουσιότατο λεξιλόγιο. Η γραφή του Γιώργου Γεννηματά αναδεικνύει πραγματικά και το μεγαλείο της ελληνικής γλώσσας πέραν των λοιπών πολλαπλών αρετών του βιβλίου του. 

Υπό το πρίσμα προσωπικών εμπειριών, ο συγγραφέας φωτίζει διπλωματικά παρασκήνια και καταγράφει γεγονότα που επηρέασαν εθνικές και διεθνείς εξελίξεις. Υπό ανεκδοτολογική μορφή, αναφέρεται σε χαρακτηριστικά απρόοπτα της διπλωματικής ζωής, αναπόσπαστα συνδεδεμένα με πρόσωπα-πρωταγωνιστές της διεθνούς σκηνής. Ο μέσος αναγνώστης έχει την ευκαιρία να κατανοήσει ιστορικές στιγμές και κρίσιμες συναντήσεις προσωπικοτήτων της διεθνούς πολιτικής σκηνής μέσα μια διάφανη, προσιτή και ευφυέστατη αφήγηση.  Σε αρκετά σημεία του βιβλίου γίνεται αισθητή και η καλή αίσθηση του χιούμορ που διαθέτει ο συγγραφέας αφηγούμενος διάφορα ευτράπελα τα οποία διατρέχουν και συνδέονται με την επαγγελματική ζωή ενός διπλωμάτη.

Από την αρχή του βιβλίου ο κ. Γεννηματάς διασαφηνίζει την διαφορά μεταξύ των όρων «διπλωμάτης» και «διπλωματικός» διότι ο όρος διπλωμάτης χρησιμοποιείται καταχρηστικά. Ακριβέστερος είναι ο όρος «διπλωματικός», τουλάχιστον για τους νεαρότερους. Η ιδιότητα του «διπλωμάτη» αποκτάται μόνον με την ανάδειξη ιδιαίτερων ικανοτήτων. Ο συγγραφέας ξεκαθαρίζει ότι η εργασία ενός διπλωματικού απαιτεί εγρήγορση, ευθυκρισία, ψυχραιμία, εχεμύθεια, σωστή και όχι υπερφίαλη κοινωνική παρουσία, καλλιέργεια επαφών, άπταιστη γνώση ξένων γλωσσών, ευρύτατες γνώσεις ιστορίας, πολιτισμού, πολιτικής, οικονομίας και οπωσδήποτε μεγάλες αντοχές και ικανότητες προσαρμογής σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο λόγω μεταθέσεων φυσικό και πολιτικό περιβάλλον. Με ξεχωριστό ύφος περιγράφει ο συγγραφέας τον-συχνά αθέμιτο-επαγγελματικό ανταγωνισμό (βλ. πισώπλατα χτυπήματα και τρικλοποδιές) μέσα από επιμελημένες προσπάθειες παραγκωνισμού. Έτσι το πνεύμα της συναδελφικής αλληλεγγύης ως νοθευμένο (γαλλιστί) esprit de corps κατέληγε ειρωνικά να αποδίδεται ως esprit de corpse (πτώμα)! Έτσι κατά τον συγγραφέα επιβεβαιώνεται συχνά η υποκριτικού περιεχομένου προσφώνηση παλαιότερων διπλωματών (γαλλιστί): Cher collegue et pourtant ami (μτφρ. αγαπητέ συνάδελφε και παρα ταύτα φίλε)!

Και μια σημαντική λεπτομέρεια που περιγράφει ο κ. Γεννηματάς και στην οποία οφείλεται ο τίτλος του βιβλίου (Ακόμη και με δανεικό στυλό γράφεται η Ιστορία): Στις 19 Νοεμβρίου του 1990 στο Παρίσι τα δεκαέξι τότε μέλη του ΝΑΤΟ και τα έξη του Συμφώνου της Βαρσοβίας, στα πλαίσια της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη, υπέγραψαν την Συνθήκη για τις Συμβατικές Ένοπλες Δυνάμεις στην Ευρώπη που απέβλεπε στην διατήρηση της στρατιωτικής ισορροπίας μεταξύ ΝΑΤΟ και Συμφώνου της Βαρσοβίας. Αυτό που έκανε εντύπωση στον συγγραφέα ήταν ότι κατά την υπογραφή μιας τόσο σημαντικής και ιστορικής συνθήκης πολλοί από τους υπογράψαντες ηγέτες είχαν ξεχάσει τα στυλό τους. Εξαίρεση δεν απετέλεσε ούτε ο ίδιος ο Gorbatchev, ο οποίος υπέγραψε την συνθήκη, που τόσο πολύ αφορούσε τη χώρα του, με «δανεικό στυλό» όπως και άλλοι ομόλογοι του!

Μέσα στο βιβλίο του ο Γιώργος Γεννηματάς καταγράφει τα κρίσιμα γεγονότα του 1974, τη θυμοσοφία του James Callaghan, τον ιστορικό ρόλο του Μikhail Gorbatchev, την αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Yeltsin. Με αφηγηματικές μετακινήσεις ανάμεσα σε πρόσωπα και γεγονότα, περιγράφει τις σχέσεις του Ανδρέα Παπανδρέου με ηγέτες της εποχής του, τις διαψευσθείσες προβλέψεις του François Mitterrand, την παροιμιώδη αταραξία της Margaret Thatcher, ενώ δεν παραλείπει να καυτηριάσει την ιταμή συμπεριφορά ξένων διπλωματικών αντιπροσώπων και τις απόπειρες διαστρέβλωσης της ιστορικής πραγματικότητας εις βάρος της χώρας μας. Άγνωστες πτυχές της σύγχρονης Ιστορίας συμπλέκονται με την πολιτική και τη διπλωματία, απομυθοποιώντας, πολλές φορές, πρόσωπα και καταστάσεις.

Το βιβλίο του Γιώργου Γεννηματά είναι ένα ευανάγνωστο και αξιόλογο βιβλίο το οποίο θα αφήσει στίγμα σε όσους το διαβάσουν, είμαι βέβαιος ότι θα έχει σίγουρα μεγάλη επιτυχία.

(*) Γεννηματάς Γιώργος

Ο Πρέσβης ε.τ. Γιώργος Γεννηματάς υπηρέτησε ως διπλωμάτης σε κρίσιμες θέσεις για 40 χρόνια. Διετέλεσε Γενικός Γραμματέας και Πολιτικός Διευθυντής του Υπουργείου Εξωτερικών και Γενικός Γραμματέας της Προεδρίας της Δημοκρατίας.

Στο εξωτερικό, υπηρέτησε στην Ισπανία, το Βέλγιο, τη Γαλλία και τη Ρωσία, καθώς και ως Πρέσβης της χώρας μας στη Συρία, την Πορτογαλία και την Τουρκία. Υπήρξε μέλος ελληνικών αποστολών σε Ευρωπαϊκά Συμβούλια, Γενικές Συνελεύσεις ΟΗΕ και σε άλλες διεθνείς συναντήσεις.

Διδάσκει Ελληνική Εξωτερική Πολιτική στους μεταπτυχιακούς φοιτητές του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Πειραιά. Το 2018 τού απονεμήθηκε το «Βραβείο Θεμιστοκλής» του ιδίου Πανεπιστημίου. Έχει τιμηθεί με τον Μεγαλόσταυρο του Φοίνικος, τον Ταξιάρχη της γαλλικής Λεγεώνας της Τιμής, καθώς και με άλλες ανώτατες ελληνικές και ξένες τιμητικές διακρίσεις.

Ομιλεί τη γαλλική, αγγλική και ισπανική. Είναι παντρεμένος και έχει τρία παιδιά.