Στην Ανί Ερνό το Νόμπελ Λογοτεχνίας - 4 κορυφαία έργα της κυκλοφορούν στα ελληνικά

Στην 82χρονη Γαλλίδα συγγραφέα Ανί Ερνό απένειμε το φετινό Νόμπελ Λογοτεχνίας η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών, το μεσημέρι της 6^ης Οκτωβρίου.

Στα 48 χρόνια της συγγραφικής σταδιοδρομίας της, και μέσα από ένα βιβλιογραφικό απόσταγμα που ξεπερνά τους 20 τίτλους, η μεγάλη κυρία της γαλλικής λογοτεχνίας έχει καταγράψει όλα τα κομβικά γεγονότα του 20ου και του 21ου αιώνα, μέσα από ένα αυτοβιογραφικό κυρίως πρίσμα.

Η Ανί Ερνό έχει ασχοληθεί με τον Πόλεμο, την Κατοχή και την Αντίσταση, την κυριαρχία της θρησκείας στις ζωές των απλών ανθρώπων τη δεκαετία του ’50 και την υποχώρηση αυτής της επίδρασης στα κατοπινά χρόνια, το αντισυλληπτικό χάπι, τις εκτρώσεις και τη σεξουαλική απελευθέρωση που επήλθε στις ζωές εκατομμυρίων γυναικών.

Θέματα που την έχουν επίσης απασχολήσει είναι η εποχή της αμφισβήτησης με τον Μάη του ’68, ο πόλεμος του Βιετνάμ, η τηλεοπτική παντοδυναμία, οι διαμάχες Δεξιάς και Αριστεράς, η πετρελαϊκή κρίση, η σταδιακή κυριαρχία του διαδικτύου, το AIDS, το μιλένιουμ, το σοκ της 11ης Σεπτεμβρίου και η απειλή της τρομοκρατίας, καθώς και όλα όσα χαρακτηρίζουν τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής κατά τους δύο τελευταίους αιώνες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο βιβλίο της Ανί Ερνό «Το γεγονός» βασίστηκε η ταινία που απέσπασε το βραβείο Χρυσού Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας 2021.

Το αφιέρωμα της ATHENS VOICE στα αουτσάιντερ του φετινού Νόμπελ Λογοτεχνίας είχε επισημάνει την υποψηφιότητα της Ανί Ερνό για την κατάκτηση του βραβείου της Σουηδικής Ακαδημίας. Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 920.000 ευρώ. 

Στην Ανί Ερνό το Νόμπελ Λογοτεχνίας - 4 κορυφαία έργα της κυκλοφορούν στα ελληνικά

Στη χώρα μας κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο τα βιβλία της Ανί Ερνό «Το γεγονός», «Τα χρόνια», «Μια γυναίκα» και «Ο τόπος», όλα σε μετάφραση της Ρίτας Κολαΐτη. Παρακάτω παρατίθεται η σύνοψη ενός λογοτεχνικού κουαρτέτου που αξίζει να ανακαλύψει το ελληνικό αναγνωστικό κοινό.

«Το γεγονός», σελίδες 112, μετάφραση Ρίτα Κολαΐτη
Το βιβλίο στο οποίο βασίστηκε η ομότιτλη ταινία, που κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας 2021.
Το 1963, η εικοσιτριάχρονη Ανί Ερνό μαθαίνει ότι είναι έγκυος. Η ντροπή την κυριεύει σαν πανούκλα: είναι ανύπαντρη και ξέρει πως μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη θα στιγματίσει την ίδια και την οικογένειά της. Μέσα σε συνθήκες παρανομίας κάνει έκτρωση με κίνδυνο της ζωής της. Αρκετά χρόνια αργότερα θα καταγράψει τις αναμνήσεις της, προσπαθώντας να κατανοήσει γιατί αυτή η εμπειρία τη σημάδεψε τόσο πολύ, τόσο βαθιά. Το γεγονός είναι η ιστορία αυτού του τραύματος, ενός τραύματος που δεν ξεπέρασε ποτέ.

«Τα χρόνια», σελίδες 372, μετάφραση Ρίτα Κολαΐτη
Μέσα από φωτογραφίες και σκόρπιες αναμνήσεις από γεγονότα, λέξεις και πράγματα, η Ανί Ερνό μας συμπαρασύρει σε μια περιδιάβαση στη ζωή της, από τα πρώτα χρόνια μετά τον Πόλεμο, μέχρι και σήμερα. Βιβλία, τραγούδια, ραδιόφωνο, τηλεόραση, διαφημίσεις και πρωτοσέλιδα δεκαετιών, σε αντίστιξη με προσωπικές συγκρούσεις και σημειώσεις. Τοπική διάλεκτος, λέξεις των καιρών, σλόγκαν, μάρκες και ονόματα για τα αντικείμενα που διαρκώς πληθαίνουν, εδώ αποκτούν φωνή. Η Ερνό κάνει το πέρασμα του χρόνου χειροπιαστό. Ο χρόνος ο ίδιος, ανένδοτος, αφηγείται το πέρασμά του, εξορίζοντας τους άλλους αφηγητές στην ανωνυμία. Ένα νέο είδος αυτοβιογραφίας ξεπροβάλλει, υποκειμενικό κι απρόσωπο, ιδιωτικό και συλλογικό ταυτόχρονα.

«Μια γυναίκα», σελίδες 112, μετάφραση Ρίτα Κολαΐτη
Η Ανί Ερνώ προσπαθεί να ανακαλύψει τα διαφορετικά πρόσωπα της μητέρας της, που πέθανε εξασθενημένη από την αρρώστια που κατέστρεψε τη μνήμη της και της στέρησε τη σωματική και πνευματική της ακεραιότητα. Επιχειρεί να ανασυνθέσει τη ζωή αυτής της γυναίκας που υπήρξε η μητέρα της, μιας γυναίκας δραστήριας και ανοιχτής απέναντι στον κόσμο, που δούλεψε ως εργάτρια πριν ανοίξει το δικό της κατάστημα, που αγωνιούσε να διατηρήσει τη θέση της στην κοινωνία, που ήταν μανιώδης αναγνώστρια και πίστευε ότι «για να ανελιχθείς πρέπει πρώτα να μάθεις». Καλείται όμως να αντιμετωπίσει και τα αντιφατικά αισθήματα που πολλές φορές νιώθει μια κόρη για τη μητέρα της: αγάπη και μίσος, ενοχή, τρυφερότητα, ενόχληση, αλλά κι αυτή τη σπλαχνική και σιωπηλή προσκόλληση απέναντι σ’ αυτή την ηλικιωμένη γυναίκα που δεν ζει πια.
Η γραφή της Ερνό, ακριβής και σαφής, επαναφέρει με τρόπο σαρωτικό αυτή τη μητέρα που ήταν για την κόρη της η προσωποποίηση του Χρόνου και της κοινωνικής συνθήκης της καταγωγής: «Έχασα τον τελευταίο δεσμό που είχα με έναν κόσμο στον οποίο δεν ανήκω πια».

«Ο τόπος», σελίδες 112, μετάφραση Ρίτα Κολαΐτη
Στο βιβλίο αυτό, η Ερνό με αφορμή την προσωπική της εμπειρία γράφει για όλα όσα συνδέουν αλλά και απομακρύνουν τους πατεράδες από τις κόρες αναλύοντας τι σημαίνει να χάνεις έναν γονιό, τα παιχνίδια που παίζει η μνήμη, τη σταδιακή αποξένωση ανάμεσα σε άτομα διαφορετικών γενιών και κοινωνικών τάξεων. Καθώς περιγράφει τη ζωή του πατέρα της, συμφιλιώνεται με τον πρόσφατο θάνατό του και με ό,τι εκείνος της κληροδότησε το οποίο, όπως η ίδια λέει χαρακτηριστικά, «αναγκάστηκα να αποχωριστώ όταν μπήκα στον κόσμο των μορφωμένων αστών».