«Επουλωμένες καρδιές» του Μαξ Μπλέχερ: Ένα σπουδαίο μυθιστόρημα σανατορίου

Όταν ήμουν δεκαετές παιδάριο, με οδήγησαν –παρά τη θέλησή μου– σε κάτι κατασκηνώσεις της Εκκλησίας που εφιλοξενούντο σε άγονο υψίπεδο της Κρήτης. Δεν άντεξα πάνω από μία βδομάδα – ενώ από την πρώτη κιόλας μέρα επιχειρούσα να μηχανευτώ τρόπους απόδρασης από το στρατόπεδο εκείνο που απαιτούσε να κοιμάμαι μαζί με καμιά τριανταριά άλλα παιδιά σε στενόμακρο κοιτώνα από γκρο μπετόν.

Αργότερα, όταν κατατάχτηκα στον στρατό μόλις πήρα το πτυχίο της Νομικής –κι αφού είχε ήδη εκδοθεί το πρώτο μου βιβλίο– φρόντισα να γίνω έφεδρος αξιωματικός μόνο και μόνο για να μη σταβλίζομαι μαζί με τον εσμό των λοιπών οπλιτών – κι ας μου στοίχισε αυτή μου η επιλογή έξι μήνες παραπάνω θητεία.

Αν και προτιμώ τα ομαδικά σπορ –το ποδόσφαιρο έναντι του τένις και το μπάσκετ έναντι της πυγμαχίας–, στην ουσία δεν αντέχω τα πλήθη. Δεν ισχυρίζομαι ότι δεν έχω λάβει μέρος σε συλλαλητήρια, απλώς δεν υπομένω για πολύ τις μεγάλες παρέες.

Αναρωτιέμαι λοιπόν πώς γίνεται και μου ασκούν τέτοια γοητεία τα σανατόρια; Το «Μαγικό Βουνό» του Τόμας Μαν, για παράδειγμα, είναι αγαπημένο μου ανάγνωσμα. Αλλά και του Βιζυηνού «Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας», όπως και το «Ο παράδεισος δεν έχει ευνοουμένους» του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, όπου η ηρωίδα περνάει τις τελευταίες της ώρες σε ένα σανατόριο των ελβετικών Άλπεων και ερωτεύεται έναν οδηγό αγώνων κούρσας ενώ την παρατηρεί από απόσταση, και με ψυχρό μειδίαμα στα χείλη, ο υποσχημένος αρραβωνιαστικός της, ο ευγενής και φιλόπονος αυτός ιππότης, ο Χάρος.

Μου είχαν λείψει αυτά τα βιβλία – έπαψαν πια να γράφονται τέτοια μυθιστορήματα μετά την εύρεση της πενικιλίνης.

Κι όμως, ιδού! Οι εκδόσεις Loggia ήρθαν να προσφέρουν στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό ένα σπουδαίο μυθιστόρημα σανατορίου. Τον συγγραφέα του, τον Μαξ Μπλέχερ, τον είχαμε γνωρίσει από το πρώτο βιβλίο του που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα –και το είχα ευθύς αγαπήσε– με τίτλο: «Περιστατικά στο εγγύς εξωπραγματικό». Σε εξαιρετική μετάφραση του Βίκτωρος Ιβάνοβιτς, είναι ένα πόνημα 140 σελίδων που οφείλει να κοσμεί τη βιβλιοθήκη κάθε υγιούς αναγνώστη. Και λέω υγιούς, γιατί ο ήρωας είναι άρρωστος και απαιτείται μια κάποια ισορροπία στα πράγματα.

Ο συγγραφέας, Ρουμάνος στην καταγωγή, ατύχησε να χτυπηθεί από τα δεκαεννιά του κιόλας χρόνια από φυματίωση των οστών, μια ταλαιπωρία που τον ακολούθησε ως τον τάφο, δέκα χρόνια αργότερα. Είναι το υπόβαθρο των δύο μυθιστορημάτων του που κυκλοφορούν στην Ελλάδα.

Στις «Επουλωμένες καρδιές», ο ήρωας, που δεν είναι άλλος από τον συγγραφέα, βρίσκεται πλέον στο σανατόριο. Κι όχι μόνο στο σανατόριο, αλλά και εγκιβωτισμένος σε ένα γύψινο καλούπι που κρίνεται απαραίτητο για τη θεραπεία των οστών του. Αν και σφιχτά ζωσμένος, ο Εμμανουήλ απολαμβάνει τη ζωή – ακόμη και τον έρωτα με σφριγηλά νεάνιδα. Απολαμβάνει τις εξορμήσεις στην παραθαλάσσια πολίχνη του σανατορίου. Απολαμβάνει ενίοτε και τη μοναξιά του, για την ακρίβεια την επιδιώκει, καθώς τα πλήθη ασκούν επάνω του ένα βάρος χειρότερο κι από της αρρώστιας.

Υπέροχο μυθιστόρημα που θα απολαύσουμε με ασφάλεια αυτήν τη μετά-covid (ελπίζω) εποχή στην εξίσου εξαιρετική μετάφραση του Ιβάνοβιτς.