Το «Ραντεβού με τη Λαίδη» και η εξάρτηση από τα ναρκωτικά

Ποια είναι αυτή η Λαίδη; Και ποιος έχει ραντεβού μαζί της; Για ποιο λόγο;

Το πρώτο βιβλίο που μετέφρασα ήταν το Όπιο, του Ζαν Κοκτώ. Αναφερόταν στη γνωριμία του με το συγκεκριμένο ναρκωτικό και τις προσπάθειές του για απεξάρτηση. Το θυμάμαι με νοσταλγία – και εύλογα, δεν ήμουν ούτε καν είκοσι χρόνων τότε.

Αργότερα διάβασα τις Εξομολογήσεις ενός Άγγλου οπιοφάγου, του Τόμας ντε Κουίνσι, και στη συνέχεια τις εξαρτήσεις του Μπάροουζ αλλά και άλλων.

Πρόσφατα έβλεπα μια ταινία με τίτλο The end of the tour, η οποία είχε να κάνει με μια περιοδεία του συγγραφέα-φαινομένου Ντέιβιντ Φόστερ Ουάλας σε βιβλιοπωλεία της Αμερικής. Το βιβλίο του Infinite jest είχε κάνει πάταγο τότε κι ένας νεαρός δημοσιογράφος τον ρώτησε τη σχέση του ίδιου του συγγραφέα με την ηρωίνη. «Δεν την έχω δοκιμάσει ποτέ», απαντάει ο Ουάλας. «Μα γράφετε εκτεταμένα στο βιβλίο σας σχετικά», επιμένει ο δημοσιογράφος. «Γράφω fiction, όχι την αυτοβιογραφία μου», έκλεισε το θέμα ο συγγραφέας.

Ο Μεξικάνος Ματέο Γκαρσία Ελισόντο, τριάντα πέντε ετών σήμερα, μας παραδίδει ένα μυθιστόρημα σπάνιας ομορφιάς – παρόλο που έχει να κάνει με τις εξαρτήσεις και εντέλει τον ίδιο τον θάνατο.

Η Λαίδη, με την οποία έχει ραντεβού ο ήρωας, είναι η ηρωίνη. «Ήρθα στο Σαποτάλ για να πεθάνω, επιτέλους». Έτσι ξεκινάει το βιβλίο. Το Σαποτάλ είναι ένα απομακρυσμένο, σχεδόν ερειπωμένο χωριό, στις εσχατιές του Μεξικού. Οι κάτοικοί του αντιμετωπίζουν με δυσπιστία –και βδελυγμία ενίοτε– τον νεαρό αυτόν παρία, που με ελάχιστα χρήματα στην τσέπη και τα σύνεργα για να λαμβάνει τη δόση του καταφτάνει στον τόπο τους. Ο ήρωας εναλλάσσει την πρέζα με το όπιο και κονιορτοποιεί ακόμη και ουρές σκορπιών για να τις χτυπήσει στο αίμα του, όταν δεν βρίσκει τα απαραίτητα για να φτιαχτεί κανονικά.

Αδύνατο να μη συμπαθήσει ο αναγνώστης αυτόν τον ήρωα που αγωνίζεται με τους δαίμονές του, που αναμετριέται με την έλλειψη και τη χαρμάνα, που καταβυθίζεται εντός του ψάχνοντας μια τελευταία ικμάδα δυνάμεων για να συρθεί ως κάποιο στέκι που ίσως βρει την ανακούφιση που του προσφέρει η Λαίδη. Όμως η Λαίδη είναι μια αγέρωχη κυρία, δεν είναι πάντα εύκολο να τη συναπαντήσεις, κάποτε κάποτε εξαφανίζεται για μέρες, και τότε ο πόνος είναι αφόρητος.

Βλέποντας το μούτρο του συγγραφέα στο «αυτί  του βιβλίου», θα πεις αμέσως ότι πρόκειται για κάποιον που περιγράφει την προσωπική του γνωριμία με την πρέζα. Και διόλου απίθανο να είναι κι έτσι. Οι σκέψεις του ήρωα αποκαλύπτουν τη διβουλία του ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο, τα κρίσιμα σταυροδρόμια που αντιμετωπίζει κάποιος εθισμένος, τις αποφάσεις που οφείλει να πάρει.

Ο αναγνώστης, με τη βοήθεια της μεταφράστριας Αγγελικής Αλεξοπούλου, θα καταλάβει επιτέλους τι είναι όλο αυτό που κάνει κάποιον παραδομένο στα ναρκωτικά να μη θέλει να ξεκόψει, που επιμένει στις ταπεινώσεις φτάνει να έχει αυτό που τον χαλαρώνει, που συνεχίζει να κρύβεται από τη ζωή. Που, με άλλα λόγια, επιμένει να ζητάει ένα Ραντεβού με τη Λαίδη.