Ιζαμπέλ Αλιέντε, είναι η «Βιολέτα» το σημαντικότερο βιβλίο σου;

«Βιολέτα», ή αλλιώς, πολύτιμες νέες σελίδες από τη σημαντικότερη φωνή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας στο παγκόσμιο εκδοτικό στερέωμα. Με 25 βιβλία μεταφρασμένα σε 42 γλώσσες και πωλήσεις περισσότερων από 74 εκατομμυρίων αντιτύπων διεθνώς, η Ιζαμπέλ Αλιέντε, η συγγραφέας με τον μυθιστορηματικό βίο που τιμήθηκε από τον Μπαράκ Ομπάμα και της οποίας η ζωή ενέπνευσε τη σειρά του HBO «Isabel», η ανιψιά του Σαλβαδόρ Αλιέντε η οποία αντιπαρήλθε τη δικτατορία του Πινοσέτ, τη φυγή από τη Χιλή, αλλά και τον τραγικό θάνατο της κόρης της, η λογοτέχνιδα που απασχολεί τα γράμματα από το 1982 με το κλασικό πλέον «Σπίτι των πνευμάτων», έχει σήμερα ένα καινούργιο, απαραίτητο να διαβαστεί έργο στις προθήκες των βιβλιοπωλείων.

Το μυθιστόρημα της Ιζαμπέλ Αλιέντε «Βιολέτα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός σε μετάφραση της Δέσποινας Δρακάκη. Μιλήσαμε μαζί της για τη λογοτεχνία, τη Χιλή και τον κόσμο, το ίδρυμα που σύστησε με στόχο την προστασία των γυναικών και των παιδιών, καθώς και για τη διαχρονική γοητεία ενός λογοτεχνικού έργου που δεν παύει να διαβάζεται απνευστί, συναρπάζοντας με τη θεματολογία και το ύφος του.

Η ηρωίδα του μυθιστορήματός σας γεννιέται στην απαρχή της Ισπανικής γρίπης και πεθαίνει κατά τη διάρκεια της τρέχουσας πανδημίας. Ήταν η υγειονομική κρίση η έμπνευση για αυτό το βιβλίο;
Όχι. Ξεκίνησα να γράφω πριν το ξέσπασμα του κορωνοϊού και είχα ήδη ολοκληρώσει ορισμένα κεφάλαια προτού συνειδητοποιήσω ότι αμφότερες οι πανδημίες θα μπορούσαν να λειτουργήσουν συμβολικά.

Είναι η Βιολέτα ένας χαρακτήρας βασισμένος στη δική σας μητέρα ή πρόκειται για αμάλγαμα των γυναικών που έχουν περάσει από τη ζωή σας;
Όταν έχασα τη μητέρα μου, είχα έντονη την επιθυμία να γράψω για λογαριασμό της, ταυτόχρονα όμως ήξερα πως δεν ήταν δυνατό – ήμουν πολύ κοντά της συναισθηματικά. Για τον λόγο αυτό επινόησα τη Βιολέτα, μια γυναίκα που της μοιάζει σε πολλά: Είναι έξυπνη, δυνατή, ταλαντούχα, παθιασμένη και όμορφη, ανήκει στην ίδια κοινωνική τάξη και σε μια παρόμοια οικογένεια. Η διαφορά ανάμεσά τους είναι ότι η Βιολέτα μπορεί να συντηρήσει τον εαυτό της, επομένως διαθέτει την ανεξαρτησία που ποτέ δεν κατέκτησε η μητέρα μου.  

Η αφήγηση ξεδιπλώνεται μέσα από την αλληλογραφία της Βιολέτας προς τον εγγονό της. Είστε αφοσιωμένη επιστολογράφος και η ίδια; Σας κακοφαίνεται που η συγκεκριμένη μορφή επικοινωνίας εκλείπει;
Με τη μητέρα μου ανταλλάζαμε γράμματα καθημερινά επί δεκαετίες. Το 1987, όταν μετακόμισα στην Καλιφόρνια, ξεκίνησα να συλλέγω την αλληλογραφία μας. Στο τέλος κάθε χρονιάς, αρχειοθετούσα τις επιστολές σε ένα πλαστικό κουτί. Στο γραφείο μου έχω πλέον περίπου 25 κουτιά, που περιέχουν γύρω στα 24.000 γράμματα. Αφότου πέθανε, δεν έχω πια σε κανέναν να γράψω. Η τέχνη της επιστολογραφίας χάθηκε οριστικά, ευτυχώς ωστόσο έχουμε πιο άμεσα και αποτελεσματικά, έστω άκομψα, μέσα επικοινωνίας. 

Μέσα από το βλέμμα της ηρωίδας σας, βιώνουμε κομβικά ιστορικά γεγονότα και ταξιδεύουμε σε περιόδους μεγάλης πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής. Έχουν επουλωθεί οι πληγές της Χιλής έπειτα από τόσα χρόνια; Οι ουλές παραμένουν, αλλά ο χρόνος έχει γιατρέψει τις περισσότερες πληγές και η Χιλή ατενίζει το μέλλον. Έχουμε μια γενιά νέων πολιτικών στην κυβέρνηση, με ιδιαίτερα προοδευτική ατζέντα. Ο πρόεδρος Γκάμπριελ Μπόριτς, μόλις 36 ετών, είναι βαθύς γνώστης του παρελθόντος και θαυμαστής του Σαλβαντόρ Αλιέντε. Είναι σημαντικό να τιμούμε τη μνήμη των θυμάτων της δεκαεπτάχρονης χούντας, έστω και αν οι ένοχοι δεν λογοδότησαν ποτέ για τα εγκλήματά τους. Είναι καλό να θυμόμαστε, για να μην ξαναζήσουμε κάτι τέτοιο.

Η θητεία του προέδρου Μπόριτς βρίσκεται στην απαρχή της. Είστε αισιόδοξη για το μέλλον της Χιλής;
Είμαι γεμάτη ελπίδα όσο και ανησυχία, καθώς οι άνθρωποι που στελεχώνουν τα κυβερνητικά πόστα έχουν ελάχιστη πολιτική εμπειρία. Ο Γκάμπριελ Μπόριτς δεν ελέγχει το Κογκρέσο και αντιμετωπίζει μεγάλα εμπόδια από την αντιπολίτευση των συντηρητικών.

Υπήρξε γόνιμη δημιουργικά η περίοδος της πανδημίας για εσάς;
Για δύο χρόνια είχα σιωπή, μοναχικότητα και χρόνο για γράψιμο. Ήταν δώρο για μένα και ποτέ δεν υπήρξα περισσότερο παραγωγική. Το διάστημα αυτό παράλληλα σφυρηλάτησε τη σχέση μου με τον Ρότζερ, τον νέο μου σύζυγο. Παντρευτήκαμε το 2019 και η πανδημία μας υποχρέωσε σε έναν ιδιαίτερα παρατεταμένο μήνα του μέλιτος. Θα μπορούσε να είναι καταστροφή – αντίθετα σταθήκαμε τυχεροί και η αγάπη μας δυνάμωσε.

Έχετε υπογράψει περισσότερα από 20 μυθιστορήματα. Γίνεται ευκολότερο το γράψιμο με το πέρασμα του χρόνου; Ή αντίθετα είναι μεγαλύτερο το διακύβευμα;
Το γράψιμο είναι πάντα πρόκληση, καθώς το κάθε βιβλίο είναι διαφορετικό και έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες. Πλέον έχω μεγαλύτερη εμπειρία, αλλά και λιγότερη έμπνευση. Δε με απασχολεί το διακύβευμα, μια που δε μπορώ να ελέγξω το πώς θα υποδεχτεί ένα βιβλίο το κοινό και η κριτική. Δουλεύω σκληρά και ελπίζω για το καλύτερο.

Πόσο στενά παρακολουθείτε την ειδησεογραφία; Κρίσεις, πόλεμοι, πανδημίες, ποια η επιρροή τους στον ψυχισμό σας;
Οπωσδήποτε παρακολουθώ την επικαιρότητα και ανησυχώ για τις εξελίξεις. Μέσω του ιδρύματός μου, του οποίου αποστολή είναι να βοηθήσει τις πιο ευάλωτες γυναίκες, έχω τη δυνατότητα να μαθαίνω τις ιστορίες χιλιάδων προσφύγων. Τα περισσότερα θύματα του πολέμου είναι οι γυναίκες και τα παιδιά. Έχω ωστόσο φτάσει σε ένα σημείο της ζωής μου αρκετά ολοκληρωμένο, είμαι σε ειρήνη με τον εαυτό μου. Το γεγονός μου επιτρέπει να γράφω αλλά και να εργάζομαι στο ίδρυμά μου αποτελεσματικά.

Ποια είναι η στάση σας απέναντι στο διαδίκτυο; Ουτοπία της ελευθερίας του λόγου ή δυστοπία παραπληροφόρησης και εξτρεμιστικής ρητορικής;
Ισχύουν και τα δύο. Το ίντερνετ είναι υπέροχο εργαλείο, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί υπέρ των χειρότερων σκοπών.

Τι προβλέπετε για το μέλλον της λογοτεχνίας; Η τεχνολογία, με όλο τον πακτωλό της πληροφορίας και τα σύνδρομα ελλειμματικής προσοχής που έχει επιφέρει, σίγουρα δεν ευνοεί το διάβασμα. Μήπως χάνουμε προοδευτικά την ικανότητά μας να απολαμβάνουμε το γραπτό;
Παραδόξως, η εκδοτική βιομηχανία πηγαίνει πολύ καλά. Ο κόσμος διαβάζει περισσότερο. Υπάρχει αφύπνιση γύρω από την ανάγκη του να διαβάζουμε στα παιδιά από τις μικρότερες ηλικίες, ώστε να καλλιεργήσουν τα χαρακτηριστικά των αναγνωστών. Τα παιδικά βιβλία σημειώνουν τις μεγαλύτερες πωλήσεις όλων των εποχών. Οι γενιές που ξεκινούν τη ζωή με διάβασμα θα γίνουν φιλαναγνωστικές μελλοντικά. Δεν αποκλείεται κάποτε να διαβάζουμε λέξεις στον αέρα ή να έχουμε εμφυτευμένα τσιπ, που θα μας διαβάζουν ενόσω κοιμόμαστε και το τυπωμένο βιβλίο να γίνει συλλεκτικό κειμήλιο. Όμως η ανθρωπότητα έχει ανάγκη από ιστορίες, ιδέες, πληροφορίες, άρα η λογοτεχνία και οι συγγραφείς θα παραμείνουν κοντά μας.

Info

Το άρθρο αυτό όπως και πολλά ακόμα ενδιαφέροντα θέματα για βιβλία, συγγραφείς, νέες κυκλοφορίες, νέα trends στο βιβλίο, συνεντεύξεις, παιδικά βιβλία και άλλα πολλά μπορείτε να διαβάσετε στο ένθετο «Bookιες» των εκδόσεων Ψυχογιός, που κυκλοφορεί με το καλοκαιρινό τεύχος της Athens Voice. Αναζητήστε το!