Βιβλιο

«Ο φασισμός των αντιφασιστών του Pier Paolo Pasolini» από τον Θεόδωρο Παντούλα

Ο Παζολίνι κρούει τον κώδωνα του κινδύνου γράφοντας τι είναι φασισμός, τι αντιφασισμός και τι έχει γεννηθεί μέσα από αυτά τα αντίθετα

Στάθης Νικολακόπουλος
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Ο φασισμός των αντιφασιστών του Pier Paolo Pasolini: Παρουσίαση του βιβλίου του Θεόδωρου Παντούλα, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Manifesto.

Η περιώνυμη οικονομική κρίση, η οποία επισκέφθηκε την χώρα μας το 2009, δείχνοντας τα δόντια της αρκετά νωρίτερα στον πλανήτη, κατάφερε πέρα από τις ψυχολογικές της προεκτάσεις, να επαναφέρει ξεχασμένες δοξασίες, βιολογικά ορμέμφυτα και σύνδρομα κατατρεγμού, με μπροστάρη την εκάστοτε ιδεολογία. Κλινικές συμπεριφορές με άλλοθι την πεποίθηση, ότι το βαλκανικό φρόνημα, η τοπική γεωδαισία και τα οθωμανικά μας ήθη με σήμα το σφυροδρέπανο ή/και τον Μαρμαρωμένο Βασιλιά, θα εξοβέλιζαν τις CDO, τα CDS, το PSI, τους οίκους αξιολόγησης και τα επαχθή μνημόνια από τη χώρα του σουβλακιού, των σκυλάδικων και της ελληνορθόδοξης ανεμελιάς, κατάφεραν να βγουν στην γύρα, απαιτώντας αδιανόητα πράγματα. Οι συναθροίσεις των αγανακτισμένων στις πλατείες, ήταν η κορωνίδα του σουρεαλισμού: παπάδες που αναφέρονταν στους Ελοχίμ, παρέα με αναρχοφασίστες που θυμήθηκαν τον Νετσάγιεφ, τα ρούβλια του Πούτιν και την ευτυχία τού να βανδαλίζεις τον δημόσιο χώρο χωρίς τιμωρία, καθώς έτσι προστάζει ο κώδικας δεοντολογίας του λούμπεν προλεταριάτου και των ακροδεξιών υπολειμμάτων, που ονειρεύονται ροζ όργια στην πλατεία Συντάγματος, επειδή ο νόμος είναι το δίκιο του εργάτη, οι τρομοκράτες της Χεζμπολάχ και τα κείμενα των Σοφών της Σιών – δηλαδή τα ευφάνταστα θαυμαστά μυαλά της Οχράνα, τα οποία ζουν και βασιλεύουν αλλά φορώντας περικεφαλαίες και αφήνοντας μουστάκια.

Ο Θεόδωρος Παντούλας σπούδασε σκηνοθεσία, ιστορία της ευρωπαϊκής ανατολής και νεοελληνική λογοτεχνία. Πολυπράγμων, εκδότης και βιβλιοπώλης, ανήσυχο μυαλό με ενάργεια πνεύματος και προπάντων καυστικός και αυστηρός γραφιάς, σχολιάζει, συμπληρώνει, καταδεικνύει και προσφέρει μάννα περαιτέρω σκέψης, στα σχετικά με τον τίτλο εκτενή κείμενα του ιερού τέρατος, ονόματι Πιερ Πάολο Παζολίνι, ο οποίος όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, άφησε σε άλλους τον εύκολο δρόμο του αντιφασισμού, καθώς δεν ξέπεσε ποτέ σε εύκολα και αναμασημένα μονοπάτια.

Το πόνημα «Ο φασισμός των αντιφασιστών του Pier Paolo Pasolini», αν και μικρό σε έκταση, ασχολείται με αυτό που βιώνουμε καθημερινά στο διαδίκτυο, στην τηλεόραση, σε εναλλακτικές παρέες, στην άχαρη καθημερινότητα, η οποία ζητάει οπαδούς, αόρατους εχθρούς, και, above all, τον υπέρτατο σκοπό της αντιπαλότητας (στρατόπεδα παντού!), ο οποίος αγιάζει τα μέσα της εκάστοτε κρατικής μηχανής. Ο Παζολίνι, μέσα από τα κείμενά του, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου πολλές δεκαετίες νωρίτερα, γράφοντας τι είναι φασισμός, τι αντιφασισμός και τι έχει γεννηθεί μέσα από αυτά τα αντίθετα, τα οποία αν θυμηθούμε τον Ηράκλειτο, ζουν σε πλήρη αρμονία, συμπληρώνοντας το ένα το άλλο με όχημα την μαζική κουλτούρα, την κατανάλωση, την βιομηχανοποίηση και το μίσος στους φασίστες του παρελθόντος, οι οποίοι φυσικά δεν υπάρχουν. Για τον Παζολίνι -μεταξύ άλλων- υπάρχει η πραγματική εξουσία, η οποία όμως προσφέρει τρόπους ελιγμών όπως οι ανωτέρω, για να μεταλλάσσεται, να μεταμορφώνεται, να εξελίσσεται και να ελίσσεται, πλέον, στον 21ο αιώνα.

Γίνεται αναφορά στα πολιτιστικά μοντέλα, στα αρχέγονα κύτταρα της κοινωνίας τα οποία μετεξελίχθηκαν σε αντικείμενα διοικητικών πράξεων, στον άμυαλο φανατισμό, στην φτωχοποίηση της γλώσσας, (νομίζω ότι τα ακροαριστερά κόμματα αξίζουν το Νόμπελ της λεκτικής ανέχειας), στο «έτσι κάνουν όλοι», στην λαχτάρα να ανήκεις κάπου, ακόμα κι αν ξέρεις ότι αυτό το κάπου επιζεί, χρησιμοποιώντας την συνθηματολογία του παρελθόντος, χωρίς να βλέπεις γύρω σου τι πραγματικά συμβαίνει και εδραιώνεται. Η υπαρξιακή λύσσα για την δημιουργία εχθρών, η βαθιά ναρκισσιστική αντίληψη για τον κόσμο, η ελευθερία χωρίς κοινωνικό έλεγχο, η άρνηση στην εξέλιξη και στην επιστήμη, αλλά προπάντων η πεποίθηση, ότι ο καθένας είναι η αυθεντία που θα οδηγήσει το ποίμνιο στα ιερά χώματα του ιουδαιοχριστιανικού πλατωνικού παραδείσου, με φονταμενταλιστικά ωσαννά, κατάλυση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και ανέγερση μνημείων που θα λατρεύουν τέρατα τα οποία τα έχει διαγράψει η ιστορία, βοηθούν να καταλάβουμε τα εξής: τα γραφόμενα του Παζολίνι, δια μέσου των σχολίων του Παντούλα, ο οποίος με την ικανότητα της πένας του, καταρρίπτει τα σύνορα του ύφους μεταξύ του ιδίου και του Παζολίνι, καταφέρνουν να οδηγήσουν τον αναγνώστη στην αποθέωση των νοημάτων και της διαλεκτικής ικανότητας με όπλα τις λέξεις, την απουσία φανατισμού και την παρουσία του συγγραφικού πάθους που προκαλεί αναστάτωση, παίρνοντας αυτοστιγμεί τα σκήπτρα από τα ποιήματα, το γλυκό κρασί και τα ημίγυμνα σώματα. 

Περνούν από μπροστά μου η έπαρση του οχλοκρατικού αντιφασιστικού μετώπου, οι ετερόκλητοι αιθεροβάμονες, αγοραπωλησίες αισθημάτων, ο φανατισμός του Καλού, εγωιστικές αναμετρήσεις για τα «μπράβο» των συντρόφων· ένας ολοκληρωτισμός που τρώμε καθημερινά την σκόνη του, ενώ η ψευδαίσθηση της διαφορετικότητας κατισχύει.

Θα κρατήσω αυτό που λέει ο Παντούλας στο τέλος: «….οι φασίστες είναι δυο λογιών: οι φασίστες και οι αντιφασίστες. Και ότι το θέμα δεν είναι με ποιους να πας και ποιους να αφήσεις. Το θέμα είναι να μην καταντήσεις σαν αυτούς». Πολλά θα μπορούσαν να γραφούν σχετικά με αυτό το αξιόλογο βιβλίο, αλλά δυστυχώς για πολλούς, η ίδια η ζωή τούς προσπερνά. Δεν ζουν με φίλους, μουσικές, ξενύχτια και την πεποίθηση ότι η ζωή είναι ωραία, δύσκολη και πάνω απ’ όλα υπέροχη. Σκοπός είναι τα ποσοστά αντιφασισμού, γραμμένα στο τελευταίο ανοργασμικό μοντέλο Macintosh. Η εποχή των εικόνων, η εποχή της εκδίκησης και της πολιτικής ορθότητας. Η εποχή της καφρίλας με σήμα τον μηδενισμό, την πόζα και την ανία του αντιφασιστοφασίστα.