Αναγνώστης με αιτία: Ο Άρης Σφακιανάκης γράφει για το βιβλίο «Zero K» του Ντον Ντελίλλο, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΕΣΤΙΑ.
Ήμουν οκτώ χρονών όταν πέθανε ο Γουόλτ Ντίσνεϊ. Ήταν μια εποχή μεγάλων προσδοκιών, η ανθρωπότητα ετοιμαζόταν να πατήσει στο φεγγάρι –και συνακόλουθα να εποικίσει το διάστημα–, πιστεύαμε ότι σε λίγο καιρό θα τρεφόμασταν όλοι με εμπλουτισμένα χάπια –κι επομένως θα λυνόταν το επισιτιστικό πρόβλημα–, ήμασταν σίγουροι ότι θα πηγαίναμε στις δουλειές μας με προωθητικές μηχανές πετώντας στον αέρα – θέτοντας έτσι τέρμα στο κυκλοφοριακό. Μέσα σ’ όλα αυτά, η είδηση ότι ο Γουόλτ Ντίσνεϋ θα έμπαινε στην κατάψυξη για να επανέλθει στη ζωή κάποτε στο μακρινό μέλλον –όταν οι ασθένειες θα είχαν καταπολεμηθεί κι η γήρανση θα είχε παραπεμφθεί στις καλένδες–, η είδηση αυτή, που εμπεριείχε τη λέξη κρυογονική, δεν έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Η επιστήμη προέβλεπε ότι όλοι θα καταψυχόμασταν κάποτε για να ξυπνήσουμε πάλι στην αρχή του κόσμου, στον μακαριστό Κήπο της Εδέμ.
Δυστυχώς, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν ακριβώς έτσι. Καταφέραμε βέβαια να πατήσουμε στο φεγγάρι, όμως ο εποικισμός του σύμπαντος πήρε αποκαρδιωτική παράταση. Τα χάπια που καταπίνουμε δεν είναι παρά συμπληρώματα διατροφής. Κι όσο για το κυκλοφοριακό στους δρόμους, γίνεται κάθε μέρα και χειρότερο. Μήπως τουλάχιστον ο Ντίσνεϊ εξακολουθεί να βρίσκεται στον κρυογονικό κλωβό του περιμένοντας ανάσταση νεκρών; Ούτε καν αυτό. Αστικός μύθος.
Στο βιβλίο του «Zero K», ο Ντον Ντελίλλο, ο συγγραφέας του «Λευκού θορύβου», πραγματεύεται την κατάψυξη ανθρώπων που προσδοκούν ένα καλύτερο μέλλον. Τι είναι όμως το Zero K; Είναι το απόλυτο μηδέν, που αντιστοιχεί σε μείον διακόσιους εβδομήντα τρεις βαθμούς Κελσίου. Πρόκειται για τη θερμοκρασία εκείνη (θερμοκρασία;) που απαιτείται στις αποθήκες κρυοσυντήρησης ώστε να διατηρηθεί το σώμα έτοιμο για μελλοντικές εξορμήσεις.
Υπάρχει άραγε τέτοια δυνατότητα σήμερα; Κι αν υπάρχει είναι μόνο για τους μεγιστάνες του πλούτου κι όχι για την χύδην πλέμπα – στην οποία δυστυχώς ανήκω κι εγώ. Θα ήθελα, το ομολογώ, να έχω τη δυνατότητα μιας τέτοιας αναστολής θανάτου κι ας μην ήταν παρά μια ριξιά στη ρουλέτα του Χάρου, ένα άλμα στο κενό με τη βοήθεια της πίστης, ένα στρίψιμο της βίδας.
Στο βιβλίο του Ντελίλλο, αυτή η δυνατότητα υπάρχει. Γεγονός που θέτει τους ήρωές του ενώπιον διαφόρων ηθικών διλλημάτων περί ζωής και θανάτου. Θίγονται σημαντικά ζητήματα που κάποτε η κοινωνία μας οφείλει να σταθεί απέναντί τους χωρίς φόβο και πάθος. Να τα συζητήσει δίχως συμβατικές αναστολές, δίχως αιδώ. Ο Ντελίλλο ωθεί τον αναγνώστη να σκεφτεί, έστω κατά μόνας, θέματα ουσίας που δεν αφορούν μόνο τον ίδιο αλλά και την ανθρωπότητα γενικότερα.
Είναι ένα μυθιστόρημα που θέτει επίσης το ζήτημα πατέρα-γιου. Ενός πλούσιου πατέρα κι ενός γιου που θέλει να αποτινάξει την πατρική εξουσία. Σχέση Κρόνου-Δία, τρόπον τινά. Ως γνωστόν, κάθε γιος επιθυμεί να καταλάβει τη θέση του πατέρα. Τι γίνεται όμως όταν ο πατέρας φεύγει από μόνος του αποστερώντας από το βλαστάρι του τη λυτρωτική εμπειρία του φόνου;
Δεν θα πω άλλα, πάρεξ ότι δηλώνω εθελοντής σε κάθε κρυογονικό πείραμα. Αν κάποιος με ακούει εκεί έξω, ας με έχει υπόψη του. Θέλω να γίνω Γουόλτ στη θέση του Γουόλτ!
Στο μεταξύ, διαβάζω «Zero X» στην πολύ καλή μετάφραση της Λαμπρινής Κουζέλη.
Ρωτήσαμε 10 προσωπικότητες από τους χώρους των τεχνών, των βιβλίων, της πολιτικής και της ακαδημαϊκής ζωής να μας μιλήσουν για τα τρία βιβλία που διάβασαν και αγάπησαν περισσότερο μέσα στο 2024. (Έχουμε κι ένα έξτρα. Κι είναι, φυσικά, ποίηση.)
«Προσπάθησα να γράψω ένα ποίημα που δεν παραιτείται, δεν παραδίδεται, δεν σηκώνει αμαχητί τα χέρια ψηλά, δεν το βάζει στα πόδια μπροστά στην αγριάδα και τη σκληρότητα της ζωής και της εποχής»
Το βιβλίο του, με τον τίτλο «Στον ίδιο δρόμο», είναι από κάθε άποψη ένα γοητευτικό ανάγνωσμα. Τόσο γιατί αφηγείται μια γοητευτική ζωή, όσο και γιατί είναι γοητευτική η γραφή του.
Ο τόμος αριθμεί τον εικοστό τρίτο της σειράς «Ο Κύκλος των Μουσείων», μιας εκδοτικής πρωτοβουλίας η οποία αποτελεί μακρά πολιτιστική συνεισφορά στο πλούσιο αρχαιολογικό απόθεμα της Ελλάδας.
