Ευγενία Βάγια. Προδημοσίευση από τη νέα ποιητική της συλλογή με τίτλο «Ρίξη» που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Περισπωμένη
Η Ευγενία Βάγια γεννήθηκε στο Βόλο το 1963 και ζει στην Αθήνα. Σπούδασε Βιολογία και Θέατρο και εργάζεται στη διαφήμιση. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές «Lailapse» (Ενδυμίων 2013) και «Μικρή Χιροσίμα» (Μελάνι 2019), ενώ αναμένεται σύντομα η τρίτη συλλογή με τίτλο «Ρήξη» από τις εκδόσεις Περισπωμένη.
Δενδρίτες XVI : Η Θυματοποίηση
Στον Γ. Βέλτσο για τις δωρεές της ενόρασης
Είναι οι στρατηγικές που σε βάζουν στον πόλεμο.
Επιθυμώ μια χαμηλή πτήση και δεν έχω παρά να επινοήσω το τοπίο. Λοφώδες με κίτρινες καμπύλες, θαμνώδεις συστάδες, κρυψώνες άγριας επιθυμίας ή ενός τρόμου σε σίγαση. Κλίμα ξηρό, θερμά ρεύματα που πλαταγίζουν σαν πνευστά μεταξωτά. Ο κόσμος θα γείρει και θα πέσω μόλις αλλάξω πλευρό.
Σκέφτομαι τον βιασμό. Θέλω να πω, τον σκέφτομαι τεχνικά. Και ο νους μου διαφεύγει λοξώς προς τον άρρωστο. Γιατί, τι είναι η ιατρική και οι μέθοδοί της, αν όχι μια σειρά απεχθών - και αναπόφευκτων ωστόσο - βιασμών, από κάθε διαθέσιμη οπή, το στόμα, τη μύτη, το μάτι, τη φλέβα, τον κώλο, τον κόλπο, την ουρήθρα, την χειρουργική τομή. Και τι είναι ο χειρουργός αν όχι ένας παραβάτης που επιδιώκει - όχι χωρίς απόλαυση - να διεισδύσει στο άβατο, να το εξερευνήσει και να αποθέσει την σφραγίδα του εκεί, προσθαφαιρώντας, θρυμματίζοντας, ράβοντας. Ο σκοπός βεβαίως, αγιάζει τα μέσα. Ο ασθενής αντιπαρέρχεται το ένστικτό του που αντιδρά με νύχια και δόντια, και προσέρχεται εκών, πεισμένος μέσα από επιχειρήματα στατιστικής κυρίως, ότι με αυτόν τον τρόπο θα ξαναγεννήσει τον εαυτό του, όπως η γυναίκα που γεννάει μια καινούργια ζωή. Παραδίδεται - ένα αναίσθητο τσιτσίδι κάτω από το πράσινο νυχτικό του - στην ομήγυρη των μασκοφόρων, στα χέρια τους κυριολεκτικά, σαν τον αμνό μιας τελετουργικής σφαγής που θα καθαριστεί και θα επιστραφεί (σαν) καινούργιος στις λειτουργίες του συστήματος. Όμως αυτός ο ασθενής, ο κάθε ασθενής, δεν θα πάψει ποτέ να πάσχει κρυφά, με τον ίδιο τρόπο που πάσχει ακόμα και μετά την επούλωση των τραυμάτων του, το θύμα ενός βιασμού ή μιας βιαιοπραγίας. Είναι ανεξίτηλα γραμμένος στο σώμα του σύγχρονου ανθρώπου με χίλιους τρόπους, αυτός ο τρόμος. Και είμαστε όλοι ανεξαιρέτως φρικαρισμένοι, όσο και σωσμένοι από την ιατρική επιστήμη. Όμως ας φωτίσει κάποιος και τα σκοτάδια μας, μια γκρανγκινιόλ μικροπανίδα τσιρίζει τις νύχτες... Ή τουλάχιστον ας κλείσει τον διακόπτη, ας διαγράψει κάθε μνήμη δια παντός.
Ένα αυτόματο σύστημα ενεργοποιείται πάντα στην ώρα του και πάντα σε λάθος στιγμή.
Κάθε ελάττωμα, κάθε ανισορροπία θέτει προβληματισμούς, καθώς απαιτεί κατανόηση και προσπάθειες αποκατάστασης στο πεδίο της αποδοχής. Αντίθετα το τέλειο είναι και τελειωμένο. Δεν σου ζητάει τίποτα, η χαρά του τεμπέλη. Όμως για όσους βαριούνται εύκολα, δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από την ατέλεια. Και κάπως έτσι αποκτά γούστο κανείς…
Πόσο παραπλανητική είναι η αναφορά στο νόημα της ζωής! Πόση συσκότιση δημιουργεί αυτή η αναγωγή όλων των νοημάτων σε ένα, όταν ο καθένας μπορεί να διαπιστώσει ότι νοήματα υπάρχουν όσα και οι άνθρωποι. Το νόημα της ζωής είναι να είμαι. Ενεργοποιώντας όλο το φάσμα των δυνάμεών μου, να υπάρχω και να συνυπάρχω. Η γκρίνια για έλλειψη νοήματος είναι ομολογία αποτυχίας του υλοποιημένου «μοντέλου» μου, του εαυτού μου. Σημαίνει ότι έχω παραδώσει σε άλλον τα κλειδιά, ότι δέχομαι να υπηρετώ ξένες δυνάμεις, δυνάμεις άλλων «νοημάτων». Κι αλίμονο αν πέσεις σε αλλουνού το όνειρο…
Άλλη μια τεχνική της εξουσίας: να σφετερίζεται την ομορφιά της πεταλούδας. Στο κάδρο αυτού που δείχνεις, δεν θα 'πρεπε να υπάρχει ούτε το δάχτυλό σου.
Κι ενώ τα σκατά της πατριαρχίας τα έχουμε εμπεδώσει, αυτό που τη γλιτώνει σταθερά είναι η ιεραρχία. Με τι πρεμούρα τρέχουν εγωιστές άνθρωποι, να τοποθετηθούν κάτω από άλλους, με γνώμονα το επάγγελμα, τις σπουδές ή τα φράγκα! Ενίοτε σκύβουν και το κεφάλι μη φανούν ψηλότεροι. Αυτό που μένει όταν συνειδητοποιείς τέτοια προθυμία θυματοποίησης, είναι να πεθάνεις από θλίψη. Ή να τους εκμεταλλευτείς.
Από τι ποινές γλιτώνω στη φαντασία μου! Όχι γιατί αποδεικνύεται η αθωότητα των προθέσεών μου, αλλά γιατί οι κατήγοροί μου ξεχνιούνται, το πέταγμα μιας μύγας τους αποσπά.
Δενδρίτες Χ
Ό,τι αγαπώ είναι εύθραυστο, τις ώρες της αγρύπνιας μπορεί να σπάσει μέσα σε μια κακόβουλη παλάμη. Κι αντίθετα, ό,τι μισώ αυτές τις ώρες ατσαλώνεται. Ω, μακάρι να τους φοβόμουν τους αγαπημένους μου όπως φοβάμαι τον αδίστακτο εχθρό. Θα ήταν πολύ καλύτερα, πολύ καλύτερα για όλους. Θα πίστευα τυφλά στη δύναμή τους, στην ατρωσία τους, στην ανέλπιστη τύχη που τους γλιτώνει πάντα από τους εφιάλτες μου. Κι εκείνοι θα απαλλάσσονταν έτσι απ' τις ανησυχίες μου. Οι αδυναμίες τους δεν θα μου τρώγαν την ψυχή, τα λεπτά τους ραγίσματα δεν θα τα πρόσεχα καν. Ο φόβος είναι μια πίστη από ατσάλι. Τους αγαπώ και γκρεμίζονται οι πύργοι μου κάθε φορά που σκοντάφτουν. Κάθε φορά που σκοντάφτουν ψάχνουν τα μάτια μου.
Λυπάμαι που οι γυναίκες αναγκάζονται να αγαπούν με τρόπο τόσο εξουθενωτικό. Σαν να σου χαρίζουν ένα χωράφι αλλά ταυτόχρονα σε πυροβολούν στα πόδια και δεν καταφέρνεις να διανύσεις πάνω από δεκαπέντε μέτρα μέσα στις ξαφνιασμένες παπαρούνες.
Νύχια, μαλλιά κανείς; Είμαι ένας αρχαίος μηχανισμός που συνεχίζει να παράγει μαλλιά και νύχια ενώ η ζωή τού παραγγέλνει ανάπαυλα.
Στη ζώνη της βολής μου δεν γράφω, δεν μου περνάει απ' το μυαλό. Πιο πολύ ταυτίζομαι με το καλαμάρι που απομυζά μικρές απολαύσεις στη λάσπη του βυθού. Ούτε που υποψιάζομαι τι μπορεί να κατασκευάσει η φαντασία. Η γέφυρα Ρίου - Αντίρριου μου είναι το ίδιο αυτονόητη με την οροσειρά της Πίνδου. Η πίστη είναι μια σκαλωσιά εκεί που δεν θυμάσαι τι ήταν πριν. Πάνω της στήνεται μια παράσταση με αγγέλους που πηγαινοέρχονται. Δεν ενδιαφέρει ούτε η αποστολή τους, ούτε η χρησιμότητά τους, μόνο η σπουδή τους.
Μένουν οι σκαλωσιές ατέλειωτες κι άφταστος ο ουρανός, τα δέντρα απογοήτευσαν τον ποιητή. Όμως τα πουλιά δίνουν μάχη για κάθε ταπεινό κλαρί πριν πέσει η νύχτα.
Αν μπορώ να ονομάσω αυτό που επιθυμώ, αν μπορώ να το δω και να το περιγράψω έτσι ώστε να εμφανιστεί στα μάτια των άλλων, είναι γιατί πιστεύω στην έλευσή του. Αύριο, μεθαύριο, κάποτε. Η έμπνευση είναι μια πίστη από μετάξι της αυγής.
Όταν παύεις να μνημονεύεις τις γεύσεις, εγκαταλείπεις έναν κήπο. Μαραίνονται οι ρόκες και τα λάπατα, ξεραίνονται οι βασιλικοί, σκουληκιάζει η αχλαδιά. Όλα τα ξεχνάς, τα παρατάς στη τύχη τους. Μόνο αρπάζεις το κοτόπουλο, του στρίβεις το λαρύγγι και το τρως.
Δεν θα κυνηγήσω ποτέ ξανά, δεν αξίζει. Θα επιστρέψω στη αυλή της παιδικής ηλικίας, θα σκαλίζω στο χώμα τις εντυπώσεις με ένα κλαδάκι. Δεν θα σηκώσω το κεφάλι. Όποιος περάσει και με ερωτευτεί.
What good's permitting some prophet of doom
To wipe every smile away
Life is a cabaret, old chum
So come to the Cabaret!
Τα πρωινά μου αρέσει να παρακοιμάμαι. Δικαιολογούμαι στον εαυτό μου, λέγοντας ότι
δεν πρόκειται για τεμπελιά αλλά για εργασία, αφού δεν υποδύομαι την χαλαρή αθωότητα
ενός θεατή αλλά τον ζήλο στα όρια της ζήλιας, ενός σκηνοθέτη - ενός θεωρητικού της σκηνοθεσίας: παραμονεύω, να δω ως τι θα εμφανιστεί αυτό που πρόκειται να εμφανιστεί,
σε ποια μεταμόρφωση θα υποβληθεί το μήνυμα προκειμένου να μου παρασταθεί.
Όπως ένας ηθοποιός ντύνεται ένα αστραπιαίο κοστούμι, προσδένεται σε ένα άρμα για να
μεταφερθεί, μπαίνει στο πετσί ενός άλλου όντος, παρουσιάζει από τα βάθη της ύλης τις
δυνατότητες μιας άλλης γλώσσας, το μήνυμα χρησιμοποιεί τη μεταμφίεση, αλλάζει κώδικα.
Η μικρή σκηνή των ονείρων είναι κλειστή σε όσους προβαίνουν ωμοί, με την χυδαιότητα
της αληθείας τους. «Εδώ όλοι υποδυόμαστε» είναι γραμμένο πάνω πάνω.
Η σκέψη ταξιδεύει με τον τρόπο των ονείρων, αλλά με μια βιασύνη που δεν μου αφήνει
περιθώρια ανάλυσης διέρχεται από τα τοιχώματα χιλιάδων κυττάρων. Κάθε κύτταρο κι
ένα σύνορο. Κάθε σύνορο κι ένα επεισόδιο μεταγραφής. Το σώμα μου απαρτίζεται από
άπειρα συμβάντα σε άπειρα φυλάκια, που αδυνατώ να παρακολουθήσω. Ούτως ή άλλως,
δεν φτάνουν όλες οι σκέψεις στο προσκήνιο. Κατά χιλιάδες αποτυγχάνουν στη μεταγραφή,
απορρίπτονται και περιστρέφονται σε αραιή τροχιά, αναμένοντας στην καθημερινή
αναμόχλευση, μια ευκαιρία ακόμη.
Ο επιστήμονας εαυτός περιστρεφόμενος αργά μέσα στον κάδο των ονείρων επιθυμεί να
τσακώσει τον ποιητή στα πράσα τη στιγμή που θα φοράει την αναπεπταμένη μπέρτα του
για να φανερωθεί. Και είναι αυτή η αποστολή που με παρα-κρατάει δέσμια της θαλπωρής
των σκεπασμάτων, μέχρι να σκάσει επείγον μήνυμα από την ουροδόχο. Σπάσαν τα
φράγματα κι ο κόσμος όπου να ‘ναι πλημμυρίζει, old chum!
Αναρωτιέμαι, ποια είναι η αξία των σκέψεων αν δεν τις διατυπώνει κανείς…
Ρωτήσαμε 10 προσωπικότητες από τους χώρους των τεχνών, των βιβλίων, της πολιτικής και της ακαδημαϊκής ζωής να μας μιλήσουν για τα τρία βιβλία που διάβασαν και αγάπησαν περισσότερο μέσα στο 2024. (Έχουμε κι ένα έξτρα. Κι είναι, φυσικά, ποίηση.)
«Προσπάθησα να γράψω ένα ποίημα που δεν παραιτείται, δεν παραδίδεται, δεν σηκώνει αμαχητί τα χέρια ψηλά, δεν το βάζει στα πόδια μπροστά στην αγριάδα και τη σκληρότητα της ζωής και της εποχής»
Το βιβλίο του, με τον τίτλο «Στον ίδιο δρόμο», είναι από κάθε άποψη ένα γοητευτικό ανάγνωσμα. Τόσο γιατί αφηγείται μια γοητευτική ζωή, όσο και γιατί είναι γοητευτική η γραφή του.
Ο τόμος αριθμεί τον εικοστό τρίτο της σειράς «Ο Κύκλος των Μουσείων», μιας εκδοτικής πρωτοβουλίας η οποία αποτελεί μακρά πολιτιστική συνεισφορά στο πλούσιο αρχαιολογικό απόθεμα της Ελλάδας.
14°
