Ερμιόνη Κεχαγιά: «Σε όλη μας τη ζωή επαναπροσδιοριζόμαστε»

Της Χριστίνας Σανούδου

Στο πρώτο της βιβλίο με τίτλο «Δύο ιστορίες» (εκδ. Βακχικόν), η συγγραφέας και εκπαιδευτικός Ερμιόνη Κεχαγιά επιλέγει ως κεντρικές ηρωίδες της δύο γυναίκες διαφορετικής ηλικίας, οι οποίες κινητοποιούνται από την κοινή επιθυμία τους να προσφέρουν στους γύρω τους: Η Άννα βλέπει όλες τις σταθερές της να καταρρέουν όταν χάνει τη δουλειά της, καταφέρνει όμως να δώσει ένα νέο, πιο ουσιαστικό νόημα στη ζωή της μέσα από την ενασχόλησή της με εκείνους που οι περισσότεροι άνθρωποι θα προσπερνούσαν αδιάφορα στον δρόμο. Η Ελπίδα ονειρεύεται να χαρίσει στους αγαπημένους τους κάτι τόσο πολύτιμο όσο ο χρόνος και για να το πετύχει είναι πρόθυμη να συναντήσει απόκοσμα πλάσματα μέσα σε μια μυστηριώδη σπηλιά.

Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου, η Ερμιόνη Κεχαγιά μας μίλησε για τη σχέση της με τη λογοτεχνία, τα βιώματά της από τις σχολικές τάξεις και την ανησυχία της ότι οι ενήλικοι του μέλλοντος θα είναι εντελώς αποξενωμένοι από τον έντυπο γραπτό λόγο.

Πότε γράψατε την πρώτη σας ιστορία και τι κατάληξη είχε;
Ήμουν μικρή, στο δημοτικό, και όταν συνέβαιναν κάποια πράγματα, εγώ τα συνέχιζα στο μυαλό μου και τους έδινα άλλο τέλος. Το τέλος στα παιδικά και εφηβικά χρόνια ήταν πάντα λυπηρό. Στο λύκειο λάτρευα τις ιστορίες του Έντγκαρ Άλαν Πόε. Λατρεύω ακόμη τις ιστορίες για παιδιά του Όσκαρ Ουάιλντ αλλά, όταν τις διάβασα στα παιδιά μου, έκλαψαν και δεν το συνέχισα.

Γιατί επιλέξατε να εκδώσετε μαζί τις δύο αυτές νουβέλες; Ποια θα λέγατε ότι είναι τα κοινά στοιχεία των πρωταγωνιστριών σας πέρα από το φύλο τους;
Όταν αποφάσισα να εκδώσω μαζί αυτές τις ιστορίες έβλεπα μόνο τις διαφορές των δύο πρωταγωνιστριών, διαφορετική ηλικία, διαφορετικά άγχη. Η επιμελήτριά μου είπε ότι το κοινό τους σημείο είναι η προσφορά προς τον Άλλον. Και έχει δίκιο. Και οι δύο θέλουν να καλυτερεύσουν τη ζωή των άλλων. Όσο περνάει ο καιρός και έχω διάφορα feedback για τις ιστορίες μου, για μένα αυτό που τις ενώνει είναι η τόλμη τους. Είναι και οι δύο τολμηρές, κάτι που εγώ δεν είμαι και με σώζουν.

Η αναζήτηση του εαυτού είναι μια ενασχόληση που αφορά κυρίως τις νεαρές ηλικίες της Άννας και της Ελπίδας; Ή κάτι στο οποίο επιδιδόμαστε εφ’ όρου ζωής;
Μάλλον σε όλη μας τη ζωή, καθώς αλλάζουν τα δεδομένα μας συνεχώς, επαναπροσδιοριζόμαστε. Αλίμονο αν δεν το κάνουμε, θα αφεθούμε σε έναν καναπέ να βλέπουμε τηλεόραση.

«Θέλουμε πάντα τις μαμάδες που δεν είχαμε». Συμφωνείτε με την άποψη της Άννας;
Ναι, γι’ αυτό το έγραψα. Διότι ως έφηβοι είμαστε σκληροί στην κριτική μας και δεν βλέπουμε τα θετικά σημεία των γονέων μας. Η μαμά της φίλης μας είναι πάντα η καλύτερη μαμά. Από την άλλη, οι ψυχολόγοι επιμένουν ότι οι νέοι πρέπει να ασκήσουν σκληρή κριτική στους γονείς τους για να ανοίξουν τα φτερά τους και να ανεξαρτητοποιηθούν.

Τι αντίκτυπο πιστεύετε ότι θα έχει στην ψυχοσύνθεση των σημερινών εφήβων η συνεχής έκθεσή τους στα social media;
Δεν θα πρωτοτυπήσω. Τα έχουν πει πολλοί. Τα παιδιά έχουν μια πληθώρα πληροφοριών, όπως κι εμείς οι μεγάλοι, και είναι επίπονη η επεξεργασία τους. Είναι επίσης πολύ ευάλωτα σε διαδικτυακά σχόλια. Αυτό που με πληγώνει εμένα περισσότερο είναι το πόσο ξένο και ίσως ανιαρό τούς είναι πια ένα γραπτό τυπωμένο κείμενο. Δεν μπορεί ένα τέτοιο κείμενο να τους ταξιδέψει, δεν μπορεί η γλώσσα να τους φτιάξει εικόνες, θέλουν την εικόνα αυτούσια. Αλλά η εικόνα αυτούσια τους περιορίζει διότι έχουν γίνει ήδη κάποιες επιλογές.

Άννα και Έλσα - Είναι εντελώς συμπτωματική η επιλογή των ονομάτων που θυμίζουν μια γνωστή παιδική ταινία;
Τώρα που το λέτε έχετε δίκιο. Μιλάτε για το Frozen. Έχω απολαύσει όλες αυτές τις ταινίες της Ντίσνεϊ με τα παιδιά μου. Έχω μάθει τραγούδια και ατάκες απ’ έξω. Οπότε είναι λογικό να επηρεάστηκα, πάντως όχι συνειδητά.

Εργάζεστε στην εκπαίδευση. Εκτιμάτε ότι ο εγκλεισμός της πανδημίας θα αφήσει μόνιμα σημάδια στα παιδιά;
Θα αφήσει σημάδια σε όλους. Δεν ξέρω αν θα είναι μόνιμα. Όσον αφορά το σχολείο, πολλά παιδιά έχουν αποσυντονιστεί, δεν ξέρουν ακόμη τι θα πει σχολική κοινωνική ζωή ούτε σχολική εργασία. Αυτό επίσης που πονάει είναι ότι δεν πέρασαν όλα τα παιδιά με την ίδια άνεση την πανδημία. Κάποιοι γονείς έχασαν τη δουλειά τους, κάποιες οικογένειες πολυμελείς ζήσανε σε εξήντα τετραγωνικά με ένα μικρό μπαλκόνι, που έβλεπε στο απέναντι μπαλκόνι. Κάποια παιδιά μοιράζονταν τον μοναδικό υπολογιστή της οικογένειας για τηλε-εκπαίδευση. Και βέβαια κάποιοι έχασαν και αγαπημένα πρόσωπα εξαιτίας της πανδημίας. Όντως μερικά σημάδια μάλλον θα είναι μόνιμα.