Ο Σάκης Σερέφας γράφει για τη Μαρίκα Νίνου

Άνθρωπος Μαρίκα - Από τη Σμύρνη στην Κοκκινιά: Το αφήγημα αυτό είναι μυθοπλασία εμπνευσμένη από τη ζωή της Μαρίκας Νίνου ξεκαθαρίζει από την πρώτη σελίδα του βιβλίου του ο συγγραφέας Σάκης Σερέφας. Μπαίνω κι εγώ με μια εξίσου απαραίτητη διευκρίνιση: Το αφήγημα αυτό, αν και γραμμένο από συγγραφέα, μπορεί να είναι και μια ιστορία φτιαγμένη από ζογκλέρ· τις λέξεις τις πετάει στον αέρα η πένα του. Ένας ταχυδακτυλουργός παίζει με τα κόμματα, τις τελείες, τις παύσεις, τις ιστορίες και τα συναφή με την ίδια δεινότητα που οι συνάδελφοί του στο τσίρκο, αφού εξαφανίζουν περιστέρια, με ευκολία τα ξαναβγάζουν από το μανίκι τους και όλοι θαυμάζουν την επιδεξιότητα και την τέχνη τους στη μαγεία.

Μπρος και πίσω, πίσω μπρος, οριζοντίως και καθέτως, πλαγίως και ευθέως, αυτό κάνει ο Σερέφας. Η Αρμένισσα ηρωίδα Ευαγγελία Αταμιάν γεννιέται σε ένα καράβι που από τη Σμύρνη την ξεμπαρκάρει στον Πειραιά. Τα υπόλοιπα περί του πώς και γιατί απέκτησε το όνομα Μαρίκα Νίνου μπορείτε να τα διαβάσετε στη βικιπίντια ή στους θρύλους, τις αλήθειες, τα ψέματα και τις ίντριγκες του ίντερνετ, τη μεταμοντέρνα εκδοχή της Διάπλασης των Παίδων. Η Αναΐς και η Λάρα, γειτόνισσες της Ευαγγελίας Αταμιάν, καταβροχθίζουν τις ιστορίες που γράφει το περιοδικό Η Διάπλαση των Παίδων, όπως καταβροχθίζουν τα μπατιρόσπορα μετά την εκκλησία (εκεί που η Ευαγγελία έψαλλε σαν Άγγελος) είτε μετά το ξεπουπούλιασμα των κοτόπουλων - η Λάρα και η Αναΐς έμαθαν να τα πνίγουν ή να τα μαχαιρώνουν στο τσακμπάμ και να τα μοσχομαγειρεύουν με σιτάρι και όλα τα χρειαζούμενα για να βγει σωστά η συνταγή Χαρίσα.

Υπέροχα μπερδέματα. Ο Σάκης Σερέφας μεταμφιέζεται σε αυτά τα δυο κορίτσια αλλά και σε αεροπλάνο Χελντράιβερ που βομβαρδίζει και σαρώνει τα υψώματα του Γράμμου, φτιάχνοντας λίμνες που η ιστορία φροντίζει να γεμίσουν από τα αίματα των μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού. Μακιγιάρεται σε θαμώνα και ακούει τη Νίνου με τον Τσιτσάνη να παίζουν άσματα νταλκαδερά και πικραμένα στην ταβέρνα του Τζίμη του Χονδρού. Και όταν θέλει να τρέξει τη δράση πιο γρήγορα, ξεβάφεται και από τους εκατό ρόλους που ενεδύεται για την ανάγκη της αφήγησης κρατά μόνο αυτόν του συγγραφέα που απευθύνεται στον αναγνώστη σε πρώτο πρόσωπο.

Μετά μια από τα ίδια: κάλυψη, απόκρυψη, ρόλοι και παραλλαγή, ιστορία με αιτία, δόξα, τραγούδια και έρωτες σερί. Τον αγαπούσε η Νίνου τον Τσιτσάνη, σφόδρα και ανεπανάληπτα, κι ας δεν παράτησε ποτέ τη Ζωή Σαμαρά εκείνος ή δεν έσπασε στο ξύλο την Μπέλλου, όταν η Μπέλλου πρώτη έσπασε στο ξύλο τη Μαρίκα. Στα τελευταία επεισόδια του βίου της Νίνου ο Σερέφας δεν κάνει καμία αναφορά, γιατί όπως είπαμε στο ξεκίνημα αυτού του σημειώματος η επιθυμία του ήταν να γράψει μια μυθοπλασία και όχι μια στεγνή βιογραφία της Ανθρώπου Μαρίκα. Η Άνθρωπος Μαρίκα δεν έχει καμία σχέση με το «Ρεμπέτικο» του Φέρρη ή την παράσταση που μπορείτε να δείτε στο Εθνικό με τον Γιάννο Περλέγκα.

Ο συγγραφέας μεταμφιέζεται για άλλη μια φορά σε κάτοχο ψυγείου που η πόρτα του είναι μισάνοιχτη. Και βλέπει μέσα στα φωτισμένα ράφια τα λαχανικά και τα ζαμπόν (θα μπορούσαν να ήταν και οι μαγιονέζες και τα κατεψυγμένα κρέατα). Βλέπει και τον καρκίνο που στέλνει τη Μαρίκα Νίνου στην Αμερική δύο σε ένα: για εμφανίσεις που σάρωσαν και για «επισκευή», αφού τότε οι θεραπείες κόστιζαν και στην Ελλάδα τα μηχανήματα δεν ήταν τόσο σύγχρονα. Λίγο πιο πριν, ο Σερέφας επιμελώς φρόντισε να μετουσιωθεί σε γλάρο. Για τις ανάγκες αυτής της ρεμπέτικης και δεινά ψυχεδελικής λογοτεχνίας του, που περισσότερο την ενδιαφέρει το είναι (είσαι) από το φαίνεσθαι (και φαίνεσαι), ο συγγραφέας γλάρος πέταξε ως την Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη για να παρακολουθήσει τη Μαρίκα να μαζεύει όλο το χρήμα μα να μην μπορεί να μαζέψει τα κομμάτια της από τον απελπισμένο έρωτά της για τον Τσίτση.

Έγινε και πλοίο ο τύπος που έφτασε στην Αμερική. Εκεί ο Σερέφας γίνεται Μέριλιν, όχι Μονρόε, Μέριλιν σκέτη, μεταφράστρια και βοηθός της Μαρίκας Νίνου, που το σώμα της βρίσκεται στη Νέα Υόρκη για αντικαρκινικές θεραπείες, όμως ο νους της συνεχώς επιστατεί τα μπετά του σπιτιού που άφησε να χτίζεται μόνο του στο Αιγάλεω. Μέχρι να τελειώσουν όλα και αντίο, Άνθρωπε Μαρίκα Νίνου. Θα μπορούσαμε να κάνουμε μνεία και στη δεινή μεταμφίεση του Σερέφα σε καρέκλα και ήλιο, εκείνες τις στιγμές του βιβλίου που παρακολουθούν τη Νίνου ως μέλος του μπριόζου σχήματος Ντούο Νίνο και Μισό να επιδίδεται σε οργιαστικές πιρούετες. Ή τις άλλες που συμβαίνουν κατά μήκος του 38ου παραλλήλου, όπως φερειπείν στον πόλεμο της Κορέας. Αλλά και πάλι, είναι μάταιο να προσπαθούμε με περιγραφές να σας κάνουμε να συλλάβετε την απίστευτη απλότητα του ύφους του Σερέφα και την ταυτόχρονη υπερρεαλιστικά μαγική πολυπλοκότητά του -πρέπει να το διαπιστώσετε ιδίοις όμμασι.

120 σελίδες για εκείνη που σαν άστρο εβασίλεψε, διά της ντιρέκτ και διά της τεθλασμένης πένας του Άνθρωπου Σάκη. Ένα βιβλίο που ο ταχυδακτυλουργός συγγραφέας παραδίδει μαθήματα ελλειπτικού στιλ αλλά και συμπυκνωμένης αφήγησης, που, αν και λιτή, καταφέρνει να είναι ζουμερή, πλούσια, αναβράζουσα και ολιστική. Οι 120 σελίδες του βιβλίου δεν θα υστερούσαν μπροστά σε τόμους αν κάποιος συνάδελφος του Σερέφα αποφάσιζε να γράψει για όσα έζησε η Νίνου. Ο Σερέφας υπερίπταται του ανταγωνισμού. Όπως θα έλεγε και ένας κομπέρ για το Άνθρωπος Μαρίκα, διαβάστε το, αποπλανθείτε, διαλέξτε τραγούδι της Μαρίκας και ρόλο για εσάς. Ο Σερέφας παράγει μια διάδραση άνευ προηγούμενου. Διάβασα το βιβλίο δύο φορές εξίσου εντυπωσιασμένος. Προσωπικά, διάλεξα τον ρόλο του προπαγανδιστή με ντουντούκα πάνω σε Ντάτσουν να διαλαλεί: «Ωραίο, τρελό πράγμα, για διαβάστε, για διαβάστε!». «Ο Άνθρωπος Μαρίκα - από τη Σμύρνη στην Κοκκινιά» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και είναι αμαρτία να μη δοκιμάσετε τέτοια γλύκα, τέτοια πίκρα και τόσες ζωές σε μία.