Βιβλιο

Μετά το παραπέτασμα, Ρωσία '98

Μια σπάνια έκδοση για την ελληνική βιβλιογραφία, το άλμπουμ του Άρι Γεωργίου με φωτογραφίες από τη Ρωσία

A.V. Team
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

«Μετά το παραπέτασμα, Ρωσία '98»: Παρουσίαση του φωτογραφικού λευκώματος του Άρι Γεωργίου από τη Ρωσία (εκδ. ΜΙΕΤ)

Οι φωτογραφίες του Άρι Γεωργίου από τη Ρωσία θυμίζουν εκείνες του Ρόμπερτ Φρανκ από τις ΗΠΑ: εικόνες μοναξιάς, ματαιότητας, απεραντοσύνης, απλής καθημερινότητας. Το «Μετά το παραπέτασμα, Ρωσία '98» είναι μια έκδοση του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης που εμπλουτίζει την πενιχρή μας βιβλιογραφία για τη Ρωσία και μας δείχνει πόσο λίγο ξέρουμε τη μεγάλη αυτή χώρα. Όταν υπήρχε το Παραπέτασμα, μαθαίναμε μόνο όσα γλιστρούσαν από τις ρωγμές της προπαγάνδας – όπως και σήμερα τελικά, με συνέπεια να μας εκπλήσσουν οι αποφάσεις και οι ενέργειες των Ρώσων

Ο Άρις Γεωργίου σπούδασε αρχιτεκτονική και πολεοδομία. Το 1978 διέσχισε τις ΗΠΑ: το αποτέλεσμα ήταν η πρώτη του ατομική έκθεση με τίτλο «Φωτογραφίες απ’ την Αμερική» – ασπρόμαυρα στιγμιότυπα ενός γεωγραφικού και πολιτισμικού μύθου. Είκοσι χρόνια αργότερα ταξίδεψε στη μετασοβιετική Ρωσία καταγράφοντας έναν κόσμο που τροφοδοτούσε επί 70 χρόνια τη λαϊκή φαντασία και ο οποίος μετά το 1991 αναζητούσε μια καινούργια ταυτότητα.

Στα μάτια του καλλιτέχνη, ογδόντα χρόνια μετά τη Ρωσική Επανάσταση, η χώρα έμοιαζε να έχει αποσείσει από πάνω της το κομουνιστικό της παρελθόν τόσο απόλυτα όσο ο Μέγας Πέτρος είχε αποβάλει τα έθιμα της Μοσχοβίας, ή ο Λένιν και οι συνεχιστές του είχαν καταργήσει τον τσάρο και την τσαρική ιεραρχία. Η Σοβιετική Ένωση είχε υποβιβαστεί σε μια ομάδα λίγο πολύ ανεξάρτητων κρατών, ενώ οι φυγόκεντρες δυνάμεις που είχαν αναδυθεί με την περεστρόικα και την «γκλάσνοστ» επηρέαζαν ολόκληρη την επικράτεια. Οι περιφερειακοί κυβερνήτες αποκτούσαν ισχύ εις βάρος του Κρεμλίνου, ενώ οι ως τότε προσεκτικά ελεγχόμενες εθνοτικές εντάσεις έβγαιναν στην επιφάνεια. Η πιο εντυπωσιακή περίπτωση ήταν εκείνη της Τσετσενίας, την οποία οι Ρώσοι στρατιωτικοί έδειχναν αδύναμοι να συγκρατήσουν. Πολλές άλλες εθνοτιές ομάδες με αποσχιστικές βλέψεις περίμεναν να δουν αν η ανταρσία της Τσετσενίας θα πετύχαινε. Δεν ήταν μόνο η Σοβιετική Ένωση που είχε καταρρεύσει, αλλά η ίδια η Ρωσική Αυτοκρατορία, το κληροδότημα του Ιβάν του Τρομερού, του Μεγάλου Πέτρου και της Αικατερίνης. Τμήματα της χώρας είχαν περάσει στον έλεγχο του οργανωμένου εγκλήματος και είχαν γίνει σχεδόν άβατα. Δεδομένου ότι η εκλογή στη Δούμα εξασφάλιζε διπλωματικό διαβατήριο, και συνεπώς διπλωματική ασυλία, φημολογούνταν ότι οι αρχιμαφιόζοι κατέβαιναν στις βουλευτικές εκλογές και εξαγόραζαν ψήφους. Φωτίζοντας λίγο περισσότερο το 1998, φωτίζεται λίγο περισσότερο το 2022. Η έκδοση του ΜΙΤ, πάνω από 20 χρόνια από τη στιγμή που ο Άρις Γεωργίου πήρε αυτές τις φωτογραφίες, συνοδεύεται από ένα κείμενο του Robin Baker.