2 Φεβρουαρίου: Παγκόσμια Ημέρα Μεγαλόφωνης Ανάγνωσης

Η Παγκόσμια Ημέρα Μεγαλόφωνης Ανάγνωσης υπήρξε αρχικά ένα πρότζεκτ που υλοποιήθηκε το 2010 από το LitWorld. Έκτοτε, και για 13η συνεχόμενη φορά φέτος, γιορτάζεται σε 173 χώρες του πλανήτη, με πολλούς και ευφάνταστους τρόπους. Είναι ένας βασικός και παγκόσμιος θεσμός φιλαναγνωσίας. Άλλωστε, είναι μια εύκολη γιορτή: χρειάζεται απλώς να έχεις ένα βιβλίο, κάποιον να το διαβάζει φωναχτά, και κάποιον να το ακούει. Ένα παιδί, ας πούμε — ή πολύ περισσότερα.

Η μεγαλόφωνη ανάγνωση, η ανάγνωση για έναν άλλον (ή για πολύ περισσότερους άλλους), δεν είναι απλώς ένας «ακόμη» τρόπος για να διαβάζουμε. Η μεγαλόφωνη ανάγνωση είναι πολύ παλιά υπόθεση. Ουσιαστικά, είναι αυτή που έφτιαξε τον κόσμο όπως τον ξέρουμε, και μάλιστα πολύ πριν από τον τροχό ή τις πρώτες πόλεις. Για την ακρίβεια, είναι η εξέλιξη της απαγγελίας και της αφήγησης σε ομάδες. Εκείνα τα πραγματικά πολύ παλιά χρόνια, η μεγαλόφωνη «ανάγνωση» ήταν ο τρόπος να ημερεύει ο κόσμος, να εξηγείται η φύση — και να γεννιούνται τα όνειρα. Εκεί, γύρω από τη φωτιά, μέσα σε ζεστές σπηλιές και ενώ έξω έβρεχε ή χιόνιζε, ειπώθηκαν τα πρώτα παραμύθια στα παιδιά του ανθρώπου. Και ειπώθηκαν —πώς αλλιώς— μεγαλόφωνα.

Για τους περισσότερους γονείς, αλλά όχι μόνο, η μεγαλόφωνη ανάγνωση είναι εξαιρετικά οικεία. Κάποιοι, ίσως την αμελούν. Και σε κάποιους άλλους ίσως είναι κάπως «κουραστική», ή και βαρετή. Αυτοί χάνουν. Αλλά και τα παιδιά τους.

Σε κάθε περίπτωση, και καθώς αυτή η πρακτική —και αυτή η παγκόσμια γιορτή— αφορά κυρίως τα παιδιά και το παιδικό βιβλίο, η συνταγή για να συμμετάσχει οποιοσδήποτε είναι πολύ απλή: απλώς μπορεί να πάρει ένα βιβλίο και να το διαβάσει στο παιδί του. Η συμβουλή μας προς τους γονείς: ΜΗΝ περιμένετε την Παγκόσμια Ημέρα Μεγαλόφωνης Ανάγνωσης: κάντε το συνήθεια, μια ρουτίνα, ένα βασικό μέρος του οικογενειακού σας πλάνου. Και να ξέρετε: δεκαπέντε λεπτά μεγαλόφωνης ανάγνωσης την ημέρα φτάνουν και περισσεύουν. Αρκεί να γίνει η αγαπημένη συνήθεια και των δύο μερών. Ιδού και μερικά έξτρα τιπ:

• Διαβάστε ό,τι σάς κάνει κέφι — δεν υπάρχουν περιορισμοί. (Εφόσον μιλάμε για μικρά παιδιά, οτιδήποτε από 0 έως 13 είναι τέλειο).
• Βρείτε μια πολυθρόνα, έναν καναπέ, ένα συγκεκριμένο σημείο, ή απλώς το προσκέφαλο του παιδικού κρεβατιού, και κάντε το Φωλιά Μεγαλόφωνης Ανάγνωσης.
• Δεν χρειάζεται να διαβάσετε όλο το βιβλίο: όσο θέλετε και οι δυο. Μπορείτε να το ολοκληρώσετε τις επόμενες ημέρες, ή απλώς να το διαβάσετε ξανά και ξανά — ποιο; ακόμη και το ίδιο κομμάτι!
• Κάντε τις φωνές, παίξτε τους ήρωες, μιμηθείτε τους ήχους, μην ξεχνάτε πού κάνουμε παύση και πού βάζουμε ένα μεγάλο θαυμαστικό, πότε τρομάζουμε, πότε ενθουσιαζόμαστε, ή πού χαμηλώνουμε τη φωνή και πού πιάνεται η ανάσα μας: ίσως χρειαστεί μία πρόβα εδώ, οπότε ας προετοιμαστείτε. Αν όμως το κάνετε έστω και μία μόνο φορά, μετά δεν υπάρχει περίπτωση να το βαρεθείτε.
• Να το απολαμβάνετε πάντα. Να το χαίρεστε. Να γελάτε — και να συγκινείστε. Να περνάτε σούπερ οι δυο σας με τα βιβλία σας.

Οι άνθρωποι έρχονται κοντά ο ένας στον άλλον με τις ιστορίες. Δεν υπάρχει καμία ένωση, κανένας όμιλος ή ομάδα ανθρώπων που να μην έχει μια (καλή) ιστορία στη βάση της: όλα τα κράτη, όλες οι θρησκείες, ακόμη και όλες οι... ποδοσφαιρικές ομάδες. Οι άνθρωποι ενώνονται με τις ιστορίες, κι αυτό συνέβαινε από πάντα, και θα συνεχίσει να συμβαίνει πάντα. Και ο πιο μεγάλος δεσμός, αυτός του ενήλικα με το παιδί —μητέρας-παιδιού, ή πατέρα-παιδιού, ή παππούδων-παιδιού, ή θείων-παιδιού, ή οτιδήποτε άλλο—, ο πιο μεγάλος δεσμός του κόσμου, έχει και αυτός ιστορίες στη βάση του: βαθιά μέσα στον πυρήνα του. Για κάτι που έγινε παλιά, για κάτι που έγινε μακριά, για κάτι που έγινε πολύ-πολύ μακριά και πολύ-πολύ παλιά, για κάτι που έγινε μια φορά κι έναν καιρό.

Να διαβάζετε δυνατά στα παιδιά σας: να τους διαβάζετε βιβλία. Βιβλία για την ηλικία τους, βιβλία που θα εξάπτουν το ενδιαφέρον τους, βιβλία που θα αναπτύσσουν με ταχείς ρυθμούς το μυαλό τους και όλες τους τις δεξιότητες. Μεγαλώνοντας, δεν θα εκτιμήσουν έτσι μόνο τη λογοτεχνία και το βιβλίο, αλλά κυρίως θα μάθουν να ακούν: δεν υπάρχει μεγαλύτερη αρετή από αυτήν.

Οι ήρωες των βιβλίων, είτε των πρώτων παιδικών βιβλίων, είτε των βιβλίων προσχολικής ηλικίας, είτε αυτών για παιδάκια δημοτικού, αποκτούν τρεις διαστάσεις όταν τούς ακούμε από το στόμα του μπαμπά, της μαμάς, ή ενός άλλου ενήλικα — και μαζί αποκτούν και φωνή: πατάνε και με τα δυο τους πόδια πια στην πραγματική ζωή, στο εδώ και τώρα, κι ας παραμένουν πάντα ήρωες ενός βιβλίου.

Να τους διαβάζετε νέα βιβλία, φρεσκοαγορασμένα βιβλία, ή και τα ίδια βιβλία ξανά και ξανά. Να συνεχίσετε να τους διαβάζετε ακόμη και όταν έχουν μάθει πια να διαβάζουν από μόνα τους — έχει σημασία. Δείτε την ανάγνωση σαν μία δυναμική, δημιουργική διαδικασία. Να μην τους διαβάζετε (μόνο) για να κοιμηθούν, ακόμη και αν κάποια στιγμή, πολύ φυσιολογικά, τα βλέφαρά τους βαρύνουν. Να τους διαβάζετε για να ακούσουν, να νιώσουν, να ζήσουν — να βιώσουν το βιβλίο.

Και, όταν τούς διαβάζετε το βιβλίο τους, φροντίστε οπωσδήποτε να είστε μόνοι, χωρίς να επηρεάζεστε από τον κόσμο εκεί έξω, χωρίς τηλέφωνα και θορύβους, χωρίς ειδοποιήσεις στο κινητό, χωρίς τίποτε άλλο: μόνο εσείς οι δυο, και η ιστορία: ξανά και ξανά η ιστορία. Η ιστορία είναι ένας κόσμος από μόνη της. 

Να διαβάζετε δυνατά στα παιδιά σας.#WorldReadAloudDay