Σφαγείο Νούμερο 5: Η Θηριωδία του Πολέμου

Ο Kurt Vonnegut γράφει το 1969 το απόλυτο αντιπολεμικό βιβλίο. Αναφέρεται στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά το βιβλίο γίνεται δημοφιλές λόγω του πολέμου στο Βιετνάμ. Ο Ryan North και ο Albert Monteys το διασκευάζουν σήμερα σε graphic novel. Οι Εκδόσεις Anubis το κυκλοφορούν... Έτσι είν’ αυτά.

Μια ολόκληρη πόλη βομβαρδίζεται για μέρες, χωρίς να έχει στρατό, χωρίς να έχει εργοστάσια. Τίποτα, εδώ υπάρχουν μόνο άμαχοι κι αιχμάλωτοι. Τη γλιτώνεις παρά τρίχα επειδή σ’ έχουν κλεισμένο –αιχμάλωτο- μέσα σ’ ένα σφαγείο μαζί με τα κρέατα. Βγαίνοντας, βλέπεις ότι έχουν ισοπεδωθεί τα πάντα. Κοιτάζοντας γύρω, αποκτάς ένα μότο, που το κολλάς ύστερα παντού: «Έτσι είν’ αυτά».

Στον παιδικό «Σιρανό» της Ντοτρεμέρ διαβάζω ότι «ο πόλεμος είναι φριχτός. Ο πόλεμος είναι θάνατος, ο πόλεμος είναι μίσος, ο πόλεμος είναι φόβος, ο πόλεμος είναι δάκρυα, ο πόλεμος είναι θόρυβος». Κι αυτή η φράση μ’ ακολουθεί περίπου όσο κι ο μεγάλος εφιάλτης ενός Vonnegut. Ο πόλεμος είναι παράνοια, ο πόλεμος είναι το τέλος χωρίς μια επικείμενη (νέα) αρχή.

Ο Vonnegut κάπνιζε άφιλτρα Pall Mall καθώς «είχε ενδιαφέρον να αυτοκτονείς με στιλ». Τι θα μπορούσες άλλωστε περισσότερο να πάθεις όταν μερικές εκατοντάδες τόνοι από βόμβες είχαν σκάσει στο κεφάλι σου. Κι αλήθεια, τι θα μπορούσες να πεις την ώρα που συνέβαινε αυτό; Ευτυχώς, υπήρχαν τα πουλιά: τουίτ τουί ουίτ.

Νέα παιδιά που από τύχη -από ατυχία δηλαδή- βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του πολέμου. Απρόσωπη μάζα που πηγαίνει στη σφαγή της. Δεν έχεις την παραμικρή ιδέα προς ποια κατεύθυνση πηγαίνει όλο αυτό, μα ακολουθείς. Με τα σκαρπίνια σου στο χιόνι. Χωρίς παλτό. Έτσι είν’ αυτά…

Ο Μπίλι Πίλγκριμ, ένας ιδιότυπος προσκυνητής, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή ενός ακατανόητου πολέμου, βιώνει την τραγωδία του και –χωρίς τη θέλησή του- ξεκινά ένα υπαρξιακό ταξίδι αυτογνωσίας. Κάτι ψάχνει, κάτι βρίσκει, κάτι χάνει.

Ύστερα τον απαγάγουν οι τραλφαμαντοριανοί και τον οδηγούν στον πλανήτη τους. Όχι επειδή είναι έξυπνος ή ενδιαφέρων ή ιδιαίτερος. Επειδή είναι απλώς το τυπικό δείγμα εκείνου που «τεμαχίζει τον χρόνο». Για τους τραλφαμαντοριανούς, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον συνδέονται άρρηκτα. Ο χρόνος δεν δημιουργεί κάτι. Δεν περνάει. Απλώς, υπάρχει!

Η επιστημονική φαντασία δεν είναι αυτοσκοπός για τον Vonnegut. Τη χρησιμοποιεί για να μεταφέρει τα μηνύματα που θέλει, διατηρώντας απόλυτη ελευθερία ως προς τις συμβάσεις του είδους.

Το να γράψει κανείς για την πιο τραυματική του εμπειρία, είναι δύσκολο. Είκοσι χρόνια του πήρε ν’ αρχίσει. Δεν μπορείς να αναπαραγάγεις τον τρόπο που τρέμει η γη, τον θόρυβο από τις βόμβες, την όψη των χιλιάδων νεκρών, τη μυρωδιά των πτωμάτων, το κάψιμο της σάρκινης μάζας από τα φλογοβόλα, τη φρίκη, τη φρίκη…

Το «Σφαγείο Νούμερο 5» του Kurt Vonnegut είναι ένα συγκλονιστικό βιβλίο πάνω στη φρίκη. Και το graphic novel των Ryan North και ο Albert Monteys καταφέρνει να τη μεταφέρει στις μεθεπόμενες γενιές ανάγλυφη και -πράγμα ασυνήθιστο- χωρίς ακρότητες. Την ίδια στιγμή, για εκείνους που έχουν διαβάσει το βιβλίο, προσφέρει  μια ολοκαίνουργια ευκαιρία αιχμαλώτισης -ωχ, λάθος λέξη- του βλέμματος.

Το να σταματήσει κανείς τους πολέμους, είναι αδύνατο. Μοιάζει με το να προσπαθεί να σταματήσει τους παγετώνες. Όπως συμβαίνει λοιπόν στις περιπτώσεις που δεν μπορείς ν’ αλλάξεις τον Κόσμο, το να ξεκινήσεις μια συζήτηση πάνω στα χάλια του, αποτελεί μια σχεδόν επαναστατική πράξη. Ο Vonnegut τα κατάφερε. Κι άρχισε να μιλάει με ακατάσχετη ειρωνεία για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον: «Παρακαλώ, μετά τον πόλεμο, διατηρείτε τον κόσμο καθαρό, όπως τον βρήκατε»! Αν επιζήσατε. Αλλιώς, έτσι είν’ αυτά…