Αναγνώστης με αιτία: Ο Άρης Σφακιανάκης γράφει για το βιβλίο «Χιλιανός ποιητής» του Αλεχάντρο Σάμπρα, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος
Τι κοινό έχει η Ελλάδα με τη Χιλή; Βρέχονται και οι δυο από θάλασσα (εκείνοι από τον Ειρηνικό, εμείς από τη Μεσόγειο). Έχουν και οι δυο ταλανιστεί από δικτατορίες (Πινοσέτ η μία, Παπαδόπουλος η άλλη). Έχουν πάρει από δύο Νόμπελ λογοτεχνίας η κάθε μία (Γκαμπριέλα Μιστράλ και Πάμπλο Νερούδα από τη μια, Σεφέρης και Ελύτης από την άλλη). Το ωραίο είναι πως και τα τέσσερα Νόμπελ είναι για ποίηση!
Μάλιστα, το πιο κοινό στοιχείο ανάμεσα στις δύο χώρες είναι πως παράγουν ποίηση. Είναι εκτροφεία ιερουργών της ποιητικής Μούσας. Μέχρι τώρα πίστευα ότι η Ελλάδα κατέχει το ρεκόρ θεατρικών παραστάσεων ανά τετραγωνικό μέτρο στο κλεινόν άστυ, μα είχα λησμονήσει τους ποιητές. Οι ηθοποιοί μπορεί να λάμπουν στο σανίδι, όμως οι ποιητές μας, αυτά τα ακούραστα μυρμήγκια, τεχνουργούν ιεροφαντικά το δημιουργικό κλέος αυτής της χώρας. Οι Έλληνες, όσοι δεν γράφουν ποίηση οι ίδιοι, οφείλουν πολλά στους ποιητές της. Περισσότερα βέβαια τους οφείλουν οι εκδότες αυτής της χώρας που δίχως τους ποιητές να χρηματοδοτούν σεμνά τα καλλικέλαδα πονήματά τους κάμποσοι ιστορικοί εκδοτικοί οίκοι θα είχαν πάει φούντο (συγχωρέστε μου την διόλου ποιητική έκφραση).
Οφείλω εδώ να ομολογήσω πως κι εγώ ως ποιητής ξεκίνησα. Μάλιστα τρία ποιήματά μου είχαν λάβει διάκριση τιμητική σε κάποιον διαγωνισμό της Πάτρας (όχι καρναβαλικό). Γρήγορα ωστόσο εγκατέλειψα την ποίηση καθώς δεν έβλεπα να επιβιώνω των συναδελφικών μαχαιρωμάτων. Στράφηκα ανεπιστρεπτί στους θαλερούς λειμώνες της πεζογραφίας και βρήκα την υγειά μου.
Διάβασα με μεγάλη απόλαυση το μυθιστόρημα του Αλεχάντρο Σάμπρα, «Χιλιανός ποιητής». Ποιητής κι ο ίδιος, το γύρισε γρήγορα στην πεζογραφία και είδε το φως του.
Το βιβλίο του περιγράφει με μπόλικο χιούμορ την ποιητική κατάσταση της χώρας του. Θα έλεγε κανείς διαβάζοντάς το πως μόνο ποιητές ζούνε στη Χιλή. Ποιητές που τρώγονται μεταξύ τους, που σκάβει ο ένας τον τάφο του άλλου, που καρφώνονται άλλοτε με ευγένεια κι άλλοτε με μίσος, που οργανώνουν ποιητικές βραδιές και σεμινάρια δημιουργικής γραφής, που αλληλοκεραυνώνονται στα λογοτεχνικά περιοδικά και ομοθυμαδόν κατηγορούν τον Πάμπλο Νερούδα (το Νόμπελ που λέγαμε).
Ώσπου φτάνει μια νεαρή φοιτήτρια από τη Νέα Υόρκη και ζητάει να πάρει μερικές συνεντεύξεις από τους Χιλιανούς ποιητές για κάποια εφημερίδα αμερικάνικη. Εδώ ο συγγραφέας απογειώνεται. Το ίδιο κι οι ποιητές που κάνουν τα πάντα για να δώσουν κι εκείνοι μια συνέντευξη που ίσως τους φέρει τη δόξα που τόσο επιζητούν. Και το μυθιστόρημα φτάνει στο ζενίθ του όταν η άμοιρη νεαρή δημοσιογράφος καλείται σε ένα πάρτι ποιητικό. Ένα πάρτι μόνο με ποιητές. Τι καλύτερο μπορεί να προσδοκά ο αναγνώστης; Οι συναντήσεις με τους ποιητές της Χιλής εκεί στο πάρτι είναι σα να έχει βρεθεί κανείς σε θηριοτροφείο. Υπάρχει ο ανώνυμος ποιητής και ο αστικός ποιητής. Ο ποιητής που εκδίδει μόνο συλλογές των χιλίων σελίδων κι ο ποιητής που γράφει σε διάλεκτο που μιλάνε πέντε άτομα. Υπάρχει ο γκέι ποιητής και ο μάτσο ποιητής. Υπάρχει ο δεξιός ποιητής κι ο αναρχικός ποιητής. Συναντάμε ακόμα και τα ονόματα του Καζαντζάκη και του Σεφέρη μες στο βιβλίο του Χιλιανού συγγραφέα.
Θα μπορούσε η εικονική πραγματικότητα να είναι μια μορφή αυθεντικής πραγματικότητας; Μήπως ζούμε ήδη σε μια προσομοίωση που έχει δημιουργηθεί από κάποια τεχνητή νοημοσύνη; Τι μας είπε ο συγγραφέας
Ο Παναγιώτης Σκληρός μας ταξιδεύει στη Λευκάδατων δεκαετιών του ’50, του ’60 και του ’70 μέσα από τα βιβλία «Μικρές λευκαδίτικες ιστορίες» και «Η Αλτάνη και άλλες Λευκαδίτικες ιστορίες»
Ρωτήσαμε 10 προσωπικότητες από τους χώρους των τεχνών, των βιβλίων, της πολιτικής και της ακαδημαϊκής ζωής να μας μιλήσουν για τα τρία βιβλία που διάβασαν και αγάπησαν περισσότερο μέσα στο 2024. (Έχουμε κι ένα έξτρα. Κι είναι, φυσικά, ποίηση.)
9°
