Ερυθρές Ταξιαρχίες: Ένα κριτικό και αυτοκριτικό ημερολόγιο

Το βιβλίο με τίτλο «Ερυθρές ταξιαρχίες: ένα πολιτικό ημερολόγιο» και υπότιτλο «Σκέψεις για την επίθεση στον ουρανό» σε επιμέλεια της Silvia de Bernandinis είναι ακριβώς αυτό που λέει ο τίτλος: σημειώσεις που αναδημιουργούν, βήμα προς βήμα, τις εμπειρίες και την ατμόσφαιρα στα ταραγμένα χρόνια από το 1968-69 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Η de Bernandinis είναι insider: έχει συμμετάσχει και μελετήσει τις οργανώσεις της ιταλικής άκρας αριστεράς από την ακμή της, όπως την εκλαμβάνει, στο τέλος της δεκαετίας του 1960 μέχρι «την ήττα του επαναστατικού παραδείγματος του εικοστού αιώνα και των ρήξεων που προκάλεσε αυτή η ήττα». Η de Bernandinis, που έκανε διδακτορικές σπουδές γύρω από τις ακροαριστερές συσπειρώσεις ―η διατριβή της είχε τίτλο «Ταξικός αγώνας και ένοπλος αγώνας στη δεκαετία του 1970»― έκανε τη συλλογή των κειμένων που αφηγούνται την ιστορία οργανώσεων όπως η Potere Operaio (Εργατική δύναμη) και το πώς αυτές στράφηκαν στον «ένοπλο αγώνα» δημιουργώντας το μεγαλύτερο αντάρτικο πόλεων, τις Ερυθρές Ταξιαρχίες.

Η ιστορία των Ερυθρών Ταξιαρχιών σήμαινε δέκα χρόνια μυστικότητας για τα μέλη της: εσωτερικές κρίσεις, προσωπικές αμφιβολίες, κατηγορίες, προδοσίες, αποχωρήσεις και πράξεις μεταμέλειας. Οι συγγραφείς δεν αφηγούνται τα γεγονότα, που είναι έτσι κι αλλιώς λίγο πολύ γνωστά, αλλά τις προσωπικές τους ιστορίες: το πώς ενεπλάκησαν σ’ αυτή την αιματηρή περιπέτεια με αποτέλεσμα δίκες και καταδίκες, ελευθερία υπό όρους, οδυνηρό απολογισμό των αιτιών και των σφαλμάτων του καθενός. Αν και δεν είναι το πρώτο βιβλίο της de Bernandinis που εξετάζει το κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο όπου γεννήθηκε η τρομοκρατία, σ’ αυτό το συλλογικό και μαζί ατομικό ημερολόγιο η συγγραφέας δίνει βήμα σε ανθρώπους που περιγράφουν ένα κομμάτι του ιταλικού παρελθόντος που θέλουμε να ξεχάσουμε επειδή δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε. Τι οδήγησε ένα μέρος του εργατικού κινήματος στην τρομοκρατία; Ποιος ήταν ο ρόλος μη εργατικών στοιχείων στους κόλπους των λαϊκών οργανώσεων; Γιατί φτάσαμε σε ένα ψυχοπαθολογικό φαινόμενο;

Η De Bernandinis δεν υπόσχεται αυτοκριτικό πνεύμα κι αν ολοκληρώσει κανείς την ανάγνωση του βιβλίου αντιλαμβάνεται ότι το κίνητρό της είναι η θλίψη για την ήττα, όχι για το ξεκίνημα της αριστερής τρομοκρατίας. Το βιβλίο είναι το χρονικό μιας παραζάλης που έκοβε την ανάσα των τότε επαναστατών και που σήμερα μοιάζει με βαθιά ουλή: η De Bernandinis, παρά το πέρασμα του χρόνου, τη μάλλον βελούδινη διάλυση των Ερυθρών Ταξιαρχιών και την απόφαση της ιταλικής κοινωνίας να προχωρήσει αφήνοντας πίσω το παρελθόν, επιμένει ότι οι Ερυθρές Ταξιαρχίες ήταν φορείς ενός μεγάλου ονείρου που χάθηκε. Και παρότι αποφεύγει να στηρίξει «τον άγραφο νόμο που νομιμοποιεί τη δολοφονία στο όνομα του κεφαλαίου, του κέρδους και της ιδέας της προόδου», αποδίδει την τρομοκρατία στην ανεπανόρθωτη ζημιά που προκαλεί ο καπιταλισμός.

Το βιβλίο «Ερυθρές ταξιαρχίες: ένα πολιτικό ημερολόγιο» αποκαλύπτει τον τρόπο σκέψης των μελών των Ερυθρών Ταξιαρχιών: το πώς έβλεπαν (και βλέπουν) το πολιτικό σύστημα, την ορθή και τη λανθασμένη στάση του πολίτη, τους τρόπους απελευθέρωσης από τις «τοξικές ανάγκες» που επιβάλλει ο καπιταλισμός. Προπάντων, το βιβλίο καταγγέλλει τη λήθη για εκείνη την εποχή: «η λήθη είναι πιο θανατηφόρα από οποιαδήποτε ήττα». Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Derive Approdi της Ρώμης που ειδικεύονται σε βιβλία γύρω από την αυτονομία και το κομμουνιστικό κίνημα και έχουν εκδώσει βιβλία του Mario Tronti, του Toni Negri, του Fabio Milana και της Barbara Balzerani, που είχε αναλάβει την ευθύνη για τη δολοφονία του τότε δημάρχου της Φλωρεντίας Lando Conti.