Βιβλιο

Στωικισμοί: «Το γυάλινο ξενοδοχείο» και «Σταθμός Έντεκα»

Η Έμιλι Μάντελ γράφει τόσο ρεαλιστικά που ακούς τα βήματα των ηρώων της και κοιτάς ευκρινώς μέσα από τις κλειδαρότρυπές τους

Άρης Σφακιανάκης
ΤΕΥΧΟΣ 774
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Αναγνώστης με αιτία: Ο Άρης Σφακιανάκης γράφει για τα βιβλία «Το γυάλινο ξενοδοχείο» και «Σταθμός Έντεκα» της Έμιλι Μάντελ, που κυκλοφορούν από τις εκδ. Ίκαρος.

Έχοντας μελετήσει εμβριθώς τους Στωικούς συγγραφείς κι έχοντας διαβάσει κατ’ επανάληψη το «Εις εαυτόν» του Μάρκου Αυρήλιου, πίστευα ότι είχα αναπτύξει όχι μόνο την αφοβία απέναντι στον θάνατο αλλά και μια παγερή αδιαφορία  ενάντια  στις μεταλλάξεις της ζωής. Κοντολογίς, πίστευα ότι τίποτε πια δεν μπορούσε να με εκπλήξει – και πολύ περισσότερο να με κάνει να χάσω τη ζεν ψυχραιμία μου. Ήλπιζα ότι αδιατάρακτα θα όδευα προς το τέλος του βίου μου, ότι τα αεροπλάνα θα εξακολουθούσαν να πετούν κι εγώ θα έβλεπα και τα τελευταία μέρη που μου είχαν απομείνει στον μάταιο τούτο κόσμο. Ώσπου πέρυσι τέτοιο καιρό μας πήρε ο διάβολος. Ακούστηκε η φρικώδης λέξη: καραντίνα. Κι όλα τα σχέδιά μου πήγαν στον κουβά. Εννοώ ότι απέμεινα με τα αεροπορικά μου εισιτήρια στο χέρι. Και είχα φροντίσει –μες στη στωική μου ενατένιση– να κλείσω αρκετά. Αντίο, Αρμενία! Αντίο, Κυανή Ακτή! Αντίο, Σιάτλ ! Αντίο, Βανκούβερ!

 Αντίο, Στωικισμέ!

Έγκλειστος, ποντίκι στη φάκα, χοιρίδιο ινδικό σε πειράματα κοινωνικής ψυχοπάθειας, το έριξα στα βιβλία. Υπήρξαν η μόνη παρηγοριά. Και ο μοναδικός τρόπος ταξιδιωτικών εξορμήσεων.

Αντιλαμβάνεστε επομένως τη χαρά μου όταν διάβασα τον τίτλο μυθιστορήματος: «Το γυάλινο ξενοδοχείο». Ξενοδοχείο, κι ας ήταν και γυάλινο! Το πήρα αμέσως κι η ευτυχία μου μεγάλωσε όταν διαπίστωσα ότι οι ήρωες του βιβλίου κινούνταν στα μέρη που είχα προγραμματίσει να πάω κι ο ίδιος πέρυσι τέτοιον καιρό. Αναφέρομαι στο Βανκούβερ. Αλλά και στην Κυανή Ακτή! Απίστευτο. Και καθώς οι Στωικοί πιστεύουν στην Ειμαρμένη, θεώρησα βέβαιο ότι το σύμπαν με αποζημίωνε κάπως για το ταξίδι στη Βρεττανική Κολομβία που είχα χάσει. Κι άρχισα να διαβάζω εκμανώς.

Η συγγραφέας στήνει την πλοκή της γύρω από ένα ξενοδοχείο που βρίσκεται σ’ ένα απόμερο νησάκι των δυτικών Καναδικών ακτών, όπου κάποιες τυχαίες συναντήσεις θα οδηγήσουν αργότερα τους δύστηνους ήρωες σε μια χρηματιστηριακή πλεκτάνη που θα σωριάσει τους κόσμους τους σαν τραπουλόχαρτα. Ο Γίββων θα μπορούσε να βάλει τίτλο «Η παρακμή και η πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας» αλλά εδώ ομιλούμε για την παρακμή και την πτώση ενός μεγιστάνα του πλούτου (στον οποίο ανήκε και το Γυάλινο Ξενοδοχείο) και όσους βρέθηκαν στον περίγυρό του – είναι γνωστή (και απάδει σφόδρα στους Στωικούς) η έλξη που ασκεί ο πλούτος σε κάθε παράσιτο.

Η Έμιλι Μάντελ γράφει τόσο ρεαλιστικά που ακούς τα βήματα των ηρώων της και κοιτάς ευκρινώς μέσα από τις κλειδαρότρυπές τους. Δύσκολα αφήνεις το βιβλίο από τα χέρια γιατί το ταξίδι μαζί τους είναι ιδιαζόντως σαγηνευτικό.

Θέλοντας να σχηματίσω καλύτερη άποψη για τη συγγραφέα αναζήτησα και ένα παλαιότερο μυθιστόρημά της που είχε εκδοθεί στα ελληνικά από τον ίδιο οίκο. Ο τίτλος αυτού του βιβλίου της είναι «Σταθμός Έντεκα». Κυκλοφόρησε το 2014 στην αλλοδαπή. Πριν εφτά χρόνια ήγουν. Στις πρώτες του κιόλας σελίδες ένας γιατρός παίρνει έντρομος τον φίλο του τηλέφωνο από το νοσοκομείο όπου εργάζεται και του λέει: «Δεν ξέρω τι συμβαίνει. Είναι γρίπη, αυτό είναι προφανές, αλλά δεν έχω ξαναδεί τέτοιο πράγμα. Είναι πολύ γρήγορη. Εξαπλώνεται τάχιστα… Οι μισοί εργαζόμενοι είναι τόσο άρρωστοι που δεν μπορούν να δουλέψουν… Φύγε γρήγορα από την πόλη!»

Όπερ έδει δείξαι. Οι συγγραφείς είναι προφήτες – και οι Στωικοί δεν μπορούν να φύγουν από  την πόλη.