Ken Follett: «Εξακολουθώ να γράφω για τους ερωτευμένους»

Ο Ken Follett είναι ένας συγγραφέας που απολαμβάνει τον θαυμασμό αναγνωστών και κριτικών, και όχι τυχαία. Στην πολύχρονη καριέρα του έχει προσφέρει συναρπαστικά θρίλερ και ιστορικά μυθιστορήματα, με ορόσημο τους «Στυλοβάτες της γης». Οι πωλήσεις του συγκεκριμένου βιβλίου μάλιστα ξεπέρασαν τα είκοσι έξι εκατομμύρια αντίτυπα, ενώ σε online ψηφοφορία που διεξήγαγαν οι Τάιμς του Λονδίνου τον Οκτώβριο του 2009 για τα 60 πιο δημοφιλή μυθιστορήματα των 60 τελευταίων ετών, οι «Στυλοβάτες της Γης» κατέκτησαν τη 2η θέση, μετά το «Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια». Με αφορμή την κυκλοφορία του νέου του βιβλίου «Και εγένετο εσπέρα και εγένετο πρωί» (εκδόσεις Bell), ο Ken Follett μίλησε μαζί μας αποκαλύπτοντας μικρές στιγμές της καθημερινότητάς του αλλά και μεγάλα μυστικά που τον καθιέρωσαν στο λογοτεχνικό στερέωμα.

Πώς βιώνετε αυτό το δεύτερο κύμα της πανδημίας;
Πριν από τριάντα χρόνια, αυτό το κλείδωμα θα ήταν σχεδόν μοιραίο για μένα γιατί δεν θα μπορούσα να πάω στη δημόσια βιβλιοθήκη. Έχω μια τεράστια συλλογή βιβλίων που χρησιμοποιώ ως πηγές τώρα πια, αλλά πριν χρόνια δεν θα μπορούσα να το αντέξω όλο αυτό. Είναι επίσης μια ευκαιρία να συγκεντρωθούμε σε ό,τι κάνουμε επειδή δεν υπάρχουν πολλά να κάνουμε εκτός από δουλειά. Δεν υπάρχουν περισπασμοί. Δεν πάω σε συναντήσεις, δεν γευματίζω με φίλους. Οπότε, δουλεύω πολύ. Κάτι θετικό σε μια πολύ τραγική περίοδο στη ζωή μας.

Τι σας λείπει περισσότερο αυτή την περίοδο;
Αυτό που μου λείπει περισσότερο είναι το να μπορώ να επισκεφτώ την οικογένειά μου.

Θεωρείτε πως τα βιβλία είναι ένα όπλο απέναντι στην ψυχολογική πίεση που αισθανόμαστε αυτό το διάστημα; Ποιο βιβλίο διαβάζετε τώρα;
Φυσικά. Κλεισμένοι στα σπίτια μας, μπορούμε να ταξιδέψουμε στον κόσμο και ακόμη και να επιστρέψουμε στο παρελθόν. Αν και απομονωμένοι, μπορούμε να συναντήσουμε ανθρώπους άλλων εθνών, άλλων θρησκειών, ίσως και άλλων πλανητών. Η λογοτεχνία, όπως πάντα, σώζει ζωές.

Υπήρξε κάποιος στην οικογένειά σας που καλλιέργησε την αγάπη σας για τις ιστορίες;
Η μητέρα μου μού διάβαζε, μου τραγουδούσε, μου απήγγειλε ποιήματα και απολάμβανε να λέει ανέκδοτα. Νομίζω ότι κληρονόμησα τη φαντασία της. Με έμαθε να διαβάζω πριν πάω στο σχολείο και με πήγε στη δημόσια βιβλιοθήκη όταν ήμουν επτά χρονών. Από τότε είμαι άπληστος αναγνώστης μυθιστορημάτων.
 
Είναι αλήθεια πως αφορμή για να γράψετε το πρώτο σας βιβλίο ήταν το αυτοκίνητό σας;
Ναι, είναι αλήθεια. Είχα μόλις πιάσει δουλειά στη London Evening News ως ρεπόρτερ. Είχαμε επίσης αγοράσει με τη γυναίκα μου ένα καινούριο σπίτι και είχε έρθει στη ζωή η κόρη μας, η Μαρία Κλερ, οπότε υπήρχαν πολλά έξοδα. Ξαφνικά, το αυτοκίνητό μου χάλασε και η επισκευή του θα κόστιζε 200 λίρες και δεν είχα τα χρήματα για να πληρώσω. Υπήρχε όμως ένας δημοσιογράφος στην εφημερίδα, που δουλεύαμε μαζί, ο οποίος μόλις είχε γράψει ένα θρίλερ και το είχε δημοσιεύσει και μου είπε πως είχε πληρωθεί 200 λίρες. Αυτό μου φάνηκε σαν σημάδι από τον Θεό. Οπότε, πήγα σπίτι και είπα στον εαυτό μου: «Ξέρω πώς θα επισκευάσω το αυτοκίνητό μου. Θα γράψω ένα θρίλερ». Τα υπόλοιπα, όπως λένε, είναι ιστορία.

Ήταν δύσκολη απόφαση η στροφή σας από τα θρίλερ στα ιστορικά μυθιστορήματα;
Στην αρχή της καριέρας μου έγραψα ιστορίες τις οποίες διάβαζα και μου άρεσαν, τις οποίες ακόμα διαβάζω και αγαπώ, αλλά κάποια στιγμή άρχισα να ενδιαφέρομαι για κάτι λίγο πιο περίπλοκο από αυτό. Επιθυμώ να πω μια ευρύτερη ιστορία. Εξακολουθώ να γράφω για τους ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο και τους ερωτευμένους. Προσπαθώ ακόμα να δημιουργήσω ένα αυθεντικό, καλά στημένο και στοιχειοθετημένο υπόβαθρο. Εξακολουθώ να κάνω ό, τι μπορώ για να γράψω το είδος της ιστορίας που δεν θα θέλετε να αφήσετε από τα χέρια σας.

Είναι πιο δύσκολη η έρευνα και η προσπάθεια αυθεντικότητας, όταν γράφετε ιστορικά μυθιστορήματα;
Όταν ξεκίνησα την έρευνα για το «Και εγένετο εσπέρα και εγένετο πρωί», διαπίστωσα ότι δεν είχαν γραφτεί πολλά από τους Αγγλοσάξονες και ότι υπάρχουν πολλά περιθώρια για εικασίες. Ωστόσο, με βοήθησαν δύο πράγματα. Το «Bayeux Tapestry», ένα κεντημένο πανί που απεικονίζει τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν τον Μεσαίωνα και προσφέρει πολλές μικρές λεπτομέρειες για την καθημερινή ζωή. Και το Μουσείο Πλοίων Βίκινγκ στο Όσλο, το οποίο διαθέτει δύο πραγματικά πλοία Βίκινγκ κανονικού μεγέθους, μεγάλα και χαριτωμένα και πολύ, πολύ απειλητικά.

Τι σας ώθησε να γράψετε το «Και εγένετο εσπέρα και εγένετο πρωί»;
Το «Και εγένετο εσπέρα και εγένετο πρωί» μας φέρνει πίσω στα τέλη της πρώτης χιλιετίας, το 1000 μ.Χ. Αυτή η περίοδος είναι η αρχή του Πρώιμου Μεσαίωνα. Η αγγλοσαξονική περίοδος ήταν μια περίοδος αναταραχών και αποτελεί το ιδανικό σκηνικό για ένα μυθιστόρημα. Η ιδέα για ένα μυθιστόρημα πηγάζει συχνά από μια ερώτηση. Γιατί χτίστηκαν οι καθεδρικοί ναοί; Γιατί είχαμε τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο; Στην περίπτωση του νέου μου βιβλίου, «Και εγένετο εσπέρα και εγένετο πρωί», ξεκίνησε με να αναρωτιέμαι πώς ήταν το Κίνγκσμπριτζ πριν γίνει πόλη; Τι υπήρχε και πώς αναπτύχθηκε; Ίσως υπήρχε ένα μοναστήρι. Ίσως υπήρχε ένα πορθμείο. Μόλις άρχισα να σκέφτομαι προς αυτή την κατεύθυνση, είχα πια πλάσει την ιστορία στο μυαλό μου.

Ποια ιστορική περίοδο σας συναρπάζει περισσότερο;
Λατρεύω τον Μεσαίωνα. Οι άνθρωποι που έζησαν σκληρές στιγμές πείνας και βίας, δημιούργησαν καθεδρικούς ναούς, τα πιο όμορφα κτίρια στον κόσμο. Αυτό με συναρπάζει: η αντίθεση μεταξύ των καθημερινών συνθηκών τους και των υπέροχων πραγμάτων που έφτιαξαν.

Ποιο είναι το αγαπημένο σας βιβλιοπωλείο;
Συχνά πηγαίνω στο Στράτφορντ για να επισκεφτώ το Θέατρο του Σαίξπηρ εκεί και πάντα πηγαίνω στο «Βιβλιοπωλείο Chaucer». Στο ράφι του Σαίξπηρ έχουν μια πινακίδα που γράφει με υπερηφάνεια: «Γηγενής συγγραφέας».

Τι κάνει ο Ken Follett όταν έχει μια δύσκολη μέρα; Πώς την αντιμετωπίζει;
Να χτυπήσω ξύλο, δεν μου συνέβη ακόμα το γνωστό «συγγραφικό μπλοκάρισμα». Ποτέ δεν κάθισα μπροστά από την οθόνη, ή όταν ξεκίνησα, μπροστά από μια γραφομηχανή με ένα κομμάτι χαρτί τυλιγμένο στον κύλινδρο, και να σκέφτηκα ότι δεν έχω ιδέα τι θα γράψω στη συνέχεια. Πάντα είχα έναν καταιγισμό ιδεών για νέες ιστορίες στο μυαλό μου και το θέμα πάντα ήταν να ξεχωρίσω ποιες ήταν οι καλές. Ναι, φυσικά, υπάρχουν ημέρες που δεν τα κάνω όλα πολύ καλά, όπου αισθάνομαι πως δεν έχω έμπνευση και γράφω κάτι που είναι λίγο θαμπό και νιώθω ότι δεν μπορώ να το προσφέρω σε δέκα εκατομμύρια άτομα. Αλλά αυτό που κάνω είναι να πατάω τα πλήκτρα, να συνεχίζω να γράφω και να προσπαθώ να ολοκληρώνω τις τέσσερις έως πέντε σελίδες την ημέρα που γράφω πάντα και να λέω στον εαυτό μου: «Θα το δω αύριο, και αν είναι τόσο κακό όσο νομίζω ότι είναι σήμερα, θα το διορθώσω». Ακόμα και όταν δεν γράφετε πολύ καλά, οφείλετε να εξακολουθείτε να το κάνετε, ακόμα και χωρίς την απαιτούμενη γοητεία ή χάρη, γιατί μπορείτε να το γράψετε ξανά και καλύτερα την επόμενη μέρα.

Είστε πρωινός τύπος ή αγαπάτε περισσότερο τη νύχτα;
Είμαι πρωινός άνθρωπος, οπότε μόλις σηκωθώ, θέλω να πάω στο γραφείο μου. Αρχίζω να δουλεύω μετά το πρωινό και γράφω μέχρι περίπου τις τέσσερις. Γράφω όλη μέρα και σταματώ όταν αισθάνομαι πως είχα μια παραγωγική μέρα. Και ακόμα χρειάζομαι τρία χρόνια για να ολοκληρώσω ένα μεγάλο ιστορικό μυθιστόρημα.

Τι είναι ευτυχία για εσάς;
Όταν έχω μια παραγωγική ημέρα όσον αφορά τη συγγραφή και κάθομαι να χαλαρώσω με ένα ποτήρι σαμπάνιας.

Το μυθιστόρημα «Και εγένετο εσπέρα και εγένετο πρωί», όπως και όλα τα βιβλία του Ken Follett, κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Bell.