Ο Βαγγέλης Προβιάς σε μια συνέντευξη στην Athens Voice.
Ζεστό πρωί, στις φιλόξενες πρασινάδες και τα μικρά, γωνιακά στέκια που προσφέρει το «ισόγειο» Παγκράτι. Περιτριγυρισμένοι από λέξεις, βιβλία, εικόνες και καλά μαγνητικά ρευστά από τους ανθρώπους του «Λεξικοπωλείου», συζητάμε με τον Βαγγέλη Προβιά για το πρώτο του βιβλίο – μία συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Τα Μαύρα Παπούτσια της Παρέλασης» και πολλά άλλα, όπως ας πούμε το blog του, το περίφημο provato.gr ΚΗΙΧΕΜΤΑ, απ’ όπου ξεκίνησαν όλα. Η μεγάλη μου απορία, τι σημαίνει ΚΗΙΧΕΜΤΑ, θα παραμείνει πάντως αναπάντητη, αφού ο μπλόγκερ δηλώνει ότι αυτό είναι το μεγάλο του μυστικό. «Δεν θέλω να λέω τι σημαίνει. Είναι αρχικά, δεν πρόκειται για αναγραμματισμό. Κάποιος το είχε βρει…». Α, ωραία, θα το ψάξω κι εγώ, λέω. «Καλά, άμα το βρεις νομίζω θα αυτοκτονήσεις» λέει σκασμένος στα γέλια, «δεν είναι τίποτα».
Ο Βαγγέλης Προβιάς είναι ένας άνθρωπος που του αρέσει να παίζει με τις λέξεις κι ας «μην είναι τίποτα». Το blog του, που ξεκίνησε το 2005 σαν μια αποθήκη χρήσιμων links για τη δουλειά του (που ήταν κειμενογράφος και δημιουργικός διευθυντής σε διαφημιστική εταιρεία), είναι γεμάτο από αφηγήσεις, προσωπικές ή φανταστικές. Οι προσωπικές του ιστορίες είναι γεμάτες λέξεις που τις τεντώνει, φωνήεντα πολλαπλασιασμένα, ουσιαστικά που τους αλλάζει την ορθογραφία και το γένος, αγγλικά γραμμένα σαν ελληνικά με πτώσεις και μεταποιημένα ρήματα, μία πραγματική απόλαυση σολοικισμών με άποψη.
Οι φανταστικές του ιστορίες από την άλλη είναι μικρά διηγήματα με στρωτή, στέρεα γραφή, ξεκάθαρα νοήματα και συγκρατημένη ποιητική διάθεση. Είναι μικρά δράματα της καθημερινής ζωής, ανθρώπων που ζεις ανάμεσά τους. Αυτές οι μικρές ιστορίες είναι και η μεγάλη επιτυχία του «Πρόβατου», η ανταπόκριση των αναγνωστών του μπλογκ που ήρθε σαν μεγάλο κύμα και τον πλημμύρισε δημιουργικότητα και ακόμα μεγαλύτερη όρεξη για γράψιμο.
Πώς γράφει κανείς, Βαγγέλη; Είμαι αυτοδίδακτος. Απόφοιτος λυκείου. Δεν έχω κάνει σπουδές εγκύκλιες σχετικά με το γράψιμο, αν και ασχολούμαι με αυτό από μικρός. Επίσης, έχω δουλέψει στη διαφήμιση 10 χρόνια.
Και τι σχέση έχει η διαφήμιση με το γράψιμο; Ιδέα, concept, στρατηγική.
Και πώς μπήκες στο χώρο της διαφήμισης, που ζητάει κατεξοχήν ανθρώπους μαρκετινίστες και ντηρήδες; Στο δημιουργικό κομμάτι ψάχνουν περισσότερο την ιδέα παρά τα διπλώματα. Εγώ είχα δουλέψει στη νύχτα πολλά χρόνια, κάποια στιγμή βρέθηκα στο μάρκετινγκ περιοδικών αυτοκινήτου και από εκεί μπόρεσα και έκλεισα ραντεβού με μία διαφημιστική. Ρίσκαραν, τους άρεσα, με πήρανε. Το 2005 άνοιξα το μπλογκ, το Πρόβατο. Η μεγάλη ανταπόκριση του κόσμου, για να πω την αλήθεια, τόνιζε το ναρκισσισμό μου. Μου έδινε τροφή για να γράφω λίγο περισσότερο – και λίγο περισσότερο.
Ποια είναι τα θέματά σου που αγγίζουν τόσο πολύ το κοινό; Είναι λίγο πιο, ας το πούμε, «αρχετυπικά». Ο θάνατος, ο ματαιωμένος έρωτας, η αρρώστια, είναι η σχέση παιδιών-γονιών, η ενηλικίωση, το πέρασμα του χρόνου. Με συγκινούσε που μου στέλνανε σχόλια οι άνθρωποι που έλεγαν: «Αυτό που έγραψες με έκανε να ξεσπάσω. Έκλαψα πολύ επειδή έχω ένα ανάλογο πρόβλημα»… Κάποια στιγμή λοιπόν διαπίστωσα ότι είχα φτιάξει ένα σώμα έργου, ότι υπήρχαν καμιά τριανταριά ιστορίες που συνιστούσαν μία συλλογή. Την πήγα σε πολλούς εκδοτικούς οίκους, την έστειλα σε ανθρώπους… αλλά ίσως εγώ δεν ήμουν ακόμα έτοιμος, ίσως τα κείμενα να μην ήταν ακόμα αρκετά δουλεμένα. Για πολύ καιρό δεν υπήρχε εκτός-μπλογκ ανταπόκριση ή ενδιαφέρον να γίνει κάτι.
Τα διηγήματα του βιβλίου έχουν το ίδιο χιούμορ με τα κείμενα στο μπλογκ; Γενικά προσπαθώ να μην είμαι μόνο αστείος ή μόνο τραγικός. Όμως θα έλεγα ότι στα διηγήματα του βιβλίου δεν υπάρχει πολύ η αίσθηση του χιούμορ. Και αυτή είναι η επόμενη επιθυμία μου. Αυτό το λεγόμενο χιούμορ, ότι δηλαδή μπορώ να κάτσω να γράψω ότι μετά την κάλτσα μου που χάθηκε στο πλυντήριο ρούχων έχασα και μία σαλατιέρα που τρώω μακαρόνια στο πλυντήριο πιάτων. Θα ήθελα αυτό που λέω, το προσωπικό, να ξεφύγω και να το κάνω μυθοπλασία.
Ξέρω ότι έκανες, αλλά και παραδίδεις μαθήματα δημιουργικής γραφής. Πώς βοήθησε αυτό; Είχα τεράστιο ψυχολογικό μπλοκάρισμα ακόμα και με την παραδοχή ότι θέλω να γίνω συγγραφέας. Στα μαθήματα δημιουργικής γραφής, άνθρωποι που ακόμα και στον ίδιο τους τον εαυτό δεν τολμούν να πουν ότι θέλουν να γράψουν, βρίσκονται ξαφνικά σε ένα περιβάλλον με δέκα-δώδεκα «συμμαθητές» που αυτό που τους συνδέει είναι η κοινή επιθυμία να γράψουν. Εμένα αυτό με ξεμπλόκαρε πολύ ψυχολογικά. Κι αμέσως «άνοιξαν οι ουρανοί». Μπήκα σαν δάσκαλος σε μαθήματα δημιουργικής γραφής. Άρχισα να γράφω περισσότερο, κοίταξα τις ιστορίες μου με μεγάλη ευκολία και μπόρεσα να τις «εντιτάρω» πολύ αποτελεσματικά. Αυτό το κριτήριο το απέκτησα με τα μαθήματα δημιουργικής γραφής. Με τη Μανίνα Ζουμπουλάκη, τον Ανδρέα Μήτσου, τον Χρήστο Χριστόπουλο, με καλούς συγγραφείς. Έμειναν λοιπόν 20 ιστορίες, τις πήγα σε αρκετούς ακόμα εκδοτικούς οίκους και ανταποκρίθηκε ένας που δεν θα το περίμενα ποτέ για να πω την αλήθεια, οι εκδόσεις Ολκός, ένας ιστορικός οίκος που έχει εκδώσει μερικούς λογοτέχνες που σέβομαι και εκτιμώ.
Τα θέματα των ιστοριών ποια είναι; Τα Μαύρα Παπούτσια. Πώς μία συμπτωματική πράξη ενδιαφέροντος και αγάπης μπορεί να γραφτεί έντονα στη μνήμη ενός παιδιού και ίσως και να το καθορίσει. Είναι μία μελό ιστορία… «Οι περαστικοί τον κοιτάζουν με περιέργεια, του χαμογελάνε γλυκά, κάποιες γυναίκες κάνουν τρυφερά νεύματα με το κεφάλι. Τι όμορφο: ένας σαραντάρης άνδρας που τον συγκινεί η μαθητική παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου στο κέντρο της πόλης»… Είναι ιστορίες πόνου, ματαιώσεων αλλά και ελπίδας, για την αρρώστια του σώματος και του μυαλού, ιστορίες για την αλυσοδεμένη σεξουαλική ταυτότητα και τις καταφυγές της, ιστορίες για την ευαισθησία σε έναν κόσμο που φαίνεται να τη θεωρεί αδυναμία.
Στην κουβέντα φυλλομετράμε βιβλία, μπαινοβγαίνουν φίλοι «λεξικομανείς», αφηνόμαστε σε άλλα θέματα, μιλάμε για επηρεασμούς, από τον Ιωάννου και τα σχολικά αναγνωστικά μέχρι τον Τσέχοφ και την Άλις Μανρό. Ο Βαγγέλης Προβιάς θα ήθελε κάποτε να αποκτήσει την «έξυπνη αθυροστομία του Ταχτσή», αλλά και πάλι ξαναγυρίζει η σεμνότητα και η συγγραφική του ανασφάλεια. «Εννοείται, δεν τολμάω καν να συγκρίνω τον εαυτό μου με αυτούς, ε; Αλλά αυτό που μπορώ να πω είναι ότι μου έχει τύχει πολλές φορές να διαβάζω ένα βιβλίο όλων των παραπάνω και στο επόμενο δεκάλεπτο να αφήσω το βιβλίο για να καθίσω να γράψω. Μου δίνουν πολύ ωραία φιλοδοξία».
Info: Οι εκδόσεις ΟΛΚΟΣ παρουσιάζουν στο Polis Art Cafe, Πεσμαζόγλου 5, Στοά του Βιβλίου, την Τετάρτη 11 Ιουνίου 2014, στις 20.30, την πρώτη συλλογή διηγημάτων του Βαγγέλη Προβιά «Τα μαύρα παπούτσια της παρέλασης & άλλες ιστορίες». Για το βιβλίο θα μιλήσουν: Άρης Δαβαράκης, στιχουργός, συγγραφέας, διευθυντής στο toportal.gr, Δημήτρης Ρηγόπουλος, δημοσιογράφος στην «Καθημερινή», Βαγγέλης Προβιάς, συγγραφέας του βιβλίου. Αποσπάσματα θα διαβάσει η ηθοποιός Στεφανία Γουλιώτη. Το βιβλίο κυκλοφορεί στις 10 Ιουνίου 2014.
Ένα βιβλίο μυστηρίου για ένα κορίτσι που μεγαλώνει προσπαθώντας ν’ ανακαλύψει τον εαυτό του, αλλά και το κατά πόσο ο Αμερικανός πατέρας του ήταν μπλεγμένος με την Απριλιανή χούντα
Μιλήσαμε για το νέο του βιβλίο, ένα μυθιστόρημα για τη μονίμως φευγαλέα αίσθηση της μητέρας του, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο η μνήμη πλάθει την προσωπική ιστορία
19°
