Το βιβλίο του Charlie Mackesy είναι ένα «εγχειρίδιο καλοσύνης»

Γράφει η Μελίνα Σιδηροπούλου

«Όλοι, και εννοώ όλοι, πέφτουν» είπε το άλογο, «αλλά βοηθάμε ο ένας τον άλλον». Το ρητό αυτό μπορούσε να δει κανείς λίγο καιρό πριν στον πίνακα ανακοινώσεων σ' έναν σταθμό του Τube του Λονδίνου ως quote of the day. Tο μόνο σίγουρο είναι πως το βιβλίο του Charlie Mackesy, «Το αγόρι, ο τυφλοπόντικας, η αλεπού και το άλογο», έφτασε ως βάλσαμο σε μια αναπάντεχα σκληρή εποχή. Με απλότητα, ειλικρίνεια και απλές γραμμές ο εικονογράφος στήνει ένα βασίλειο καλοσύνης και γενναιοδωρίας, εκεί όπου το «μαζί» είναι επιτέλους το ζητούμενο. Συνοδοιπόροι σε αυτό το μοναδικό ταξίδι τέσσερις ήρωες: ένα φιλομαθές αγόρι, ένας τρελούτσικος τυφλοπόντικας με αδυναμία στα γλυκά, μια λίγο καχύποπτη αλεπού και ένα πραγματικά ευγενικό άλογο. Καθώς τα μονοπάτια τους διασταυρώνονται γεννιούνται φιλίες και μια συμμαχία ανώτερη της κάθε μονάδας. Σταλάγματα σοφίας, εκμυστηρεύσεις, αγάπη και δυνατές αγκαλιές προσφέρονται ως εναλλακτική στη φιλαυτία και στον ατομικισμό. «Τι θες να γίνεις όταν μεγαλώσεις;» ρωτάει το αγόρι τον τυφλοπόντικα, «καλός» απαντά εκείνος. «Τι νομίζεις ότι είναι επιτυχία;» ξαναρωτάει το αγόρι, «να αγαπάς». «Ποιο είναι το πιο γενναίο πράγμα που είπες ποτέ;» ρωτάει το αγόρι το άλογο και εκείνο απαντά «βοήθεια», ένα σχέδιο μάλιστα που βρήκε θέση σε νοσοκομεία, ιδρύματα και οργανισμούς ψυχικής υγείας ως σύμβολο. Μα δεν θα ήταν λίγο καλύτερος ο κόσμος έτσι;

Ο βρετανός καλλιτέχνης Charlie Mackesy υπήρξε σκιτσογράφος για το περιοδικό The Spectator και εικονογράφος για το Oxford University Press, ενώ έχει συνεργαστεί με τον Richard Curtis για τον οργανισμό Comic Relief και με τον Nelson Mandela σε ένα πρότζεκτ λιθογραφίας με τίτλο The Unity Series. Έκανε λογαριασμό στο Instagram όταν κάποιοι φίλοι τον παρότρυναν, χωρίς να φαντάζεται τότε τι θα ακολουθούσε. Μια μέρα απλώς μοιράστηκε ένα σκίτσο μ' ένα παιδί και έναν τυφλοπόντικα που γοήτευσε το κοινό και που σήμερα πλημμυρίζει τον λογαριασμό του με μηνύματα ευγνωμοσύνης. Τα σκίτσα του και οι σκέψεις του πήραν σιγά-σιγά μορφή σε αυτό το πρωτότυπο, θα μπορούσε να πει κανείς, «εγχειρίδιο καλοσύνης» σε μια στιγμή που όλοι ευχόμαστε να ανατέλλει μια πιο αγνή εποχή. Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου του στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος, ο Charlie Mackesy μοιράζεται μαζί μας κάποιες από τις σκέψεις που τον οδήγησαν εδώ. Εξάλλου, αυτή την περίοδο προετοιμάζεται για τη συνέχειά του και την προσαρμογή του πρώτου βιβλίου σε ταινία animation.

Σχετικά με εκείνο το πρώτο σχέδιο...
«Η πρώτη εικόνα που σχεδίασα αφορούσε την καλοσύνη. Ήμουν παρέα με έναν από τους πιο παλιούς μου φίλους, τον Bear Grylls, χαζολογούσαμε γύρω από ένα δέντρο και ο γιος του είχε ανέβει πάνω σε ένα εξαιρετικά λεπτό κλαδί και φλυαρούσε μαζί μας. Σκέφτηκα πως ήταν καλή ιδέα για μια ζωγραφιά, κάποιος που κάθεται πάνω σε ένα κλαδί κάνοντας ερωτήσεις, κι έτσι τον ζωγράφισα. Να πώς βρήκα το θέμα μου. Έπειτα ρωτούσαμε το αγόρι τι θα ήθελε να γίνει όταν μεγαλώσει, κι εγώ αναλογιζόμουν την ιδέα της καλοσύνης, έτσι απλά έγραψα στο σχέδιο τη λέξη «καλός». Αυτός ήταν και ο πρώτος διάλογος ανάμεσα σε εικόνα και λέξεις».

Όλοι οι ήρωες είναι πτυχές μας
«Το αγόρι αντιπροσωπεύει αυτό το κομμάτι μέσα μας που θέλει να ξέρει γιατί ζούμε, και τι υποτίθεται πως πρέπει να κάνουμε, δεν γνωρίζει όμως και πολλά. Ο τυφλοπόντικας είμαι εγώ, πάντα πεινασμένος, που πιστεύω ότι είμαι έξυπνος ενώ δεν είμαι, που πιστεύω ότι είμαι σοφός ενώ δεν είμαι, που θέλω να καταβροχθίσω τα πάντα. Η αλεπού αντιπροσωπεύει το κομμάτι μου –υποθέτω πως όλοι μας έχουμε ένα τέτοιο– το οποίο είναι λίγο αποτραβηγμένο και φοβάται να εμπιστευτεί τους άλλους. Το άλογο, πάλι, είναι το κομμάτι του εαυτού μου –και επίσης πιστεύω πως όλοι έχουν ένα τέτοιο– το οποίο είναι ελαφρώς πιο σοφό, πιο πνευματικό, αλλά και πολύ ευαίσθητο. Έτσι, όλοι οι ήρωες αποτελούν ένα κομμάτι μου, ένα κομμάτι όλων μας δηλαδή».

Η μεγαλύτερη πρόκληση στη ζωή ενός καλλιτέχνη είναι…
«Η μοναξιά. Η ζωή του καλλιτέχνη, το να δημιουργείς κυρίως μόνος. Οι περισσότεροι άνθρωποι που γνωρίζω και που ήταν καλλιτέχνες τα παράτησαν. Όχι επειδή δεν μπόρεσαν να βγάλουν χρήματα αλλά επειδή ήταν πολύ μοναχικό, και έτσι και για μένα η μοναξιά είναι το δυσκολότερο πράγμα. Για αυτό και το να φτιάξω αυτό το βιβλίο ήταν τόσο απελευθερωτικό, γιατί ξεκίνησα μέσα από τα social media και πολλοί άνθρωποι άρχισαν να έχουν ενεργή συμμετοχή σε αυτό, αλλά και επειδή το δούλευα με τους ανθρώπους του εκδοτικού οίκου, κάτι που ήταν υπέροχο. Άρα, σίγουρα η μοναξιά. Επίσης πρέπει στα αλήθεια να πιστεύεις ότι αυτό που κάνεις είναι αρκετά καλό για να κρατηθείς από αυτό, γιατί υπάρχουν στιγμές που είναι πολύ δύσκολο να συνεχίσεις να το κάνεις. Άλλωστε το να κάνεις τέχνη θεωρείται κάπως σαν κάτι που κάνουν μόνο τα παιδιά, ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν κανονικές δουλειές. Πολύς κόσμος συνήθιζε να με ρωτάει πότε θα βρω μια κανονική δουλειά. Πότε θα γίνω δικηγόρος, γιατρός ή δάσκαλος. Πότε θα σταματήσω να κάνω αυτό που κάνουν τα παιδιά και θα κάνω πραγματικά κάτι. Οπότε και αυτό ήταν αρκετά δύσκολο, αλλά το δυσκολότερο από όλα είναι η μοναξιά».

Η μεγαλύτερη επιτυχία…
«Είναι οι φίλοι μου. Όλα έχουν να κάνουν με το να μάθεις να αγαπάς τους φίλους σου, να στηρίζεις τους ανθρώπους όταν σε χρειάζονται και να μπορείς να στηριχτείς πάνω τους όταν το έχεις ανάγκη. Στο βιβλίο υπάρχει μια ερώτηση, τι πιστεύεις ότι είναι η επιτυχία. Η απάντηση είναι να αγαπάς – και στ’ αλήθεια το πιστεύω αυτό. Υποθέτω, όσον αφορά το βιβλίο τουλάχιστον, η μεγαλύτερη επιτυχία υπήρξε να διαβάζω τις αντιδράσεις του κόσμου και πώς τους έκαναν να νιώσουν κάποια από τα σχέδιά μου. Και το πιο σημαντικό: κάποιοι μού εξομολογήθηκαν πως αποφάσισαν να μη δώσουν τέλος στη ζωή τους χάρη σε κάποιο από τα σχέδιά μου. Αυτό με γέμισε με μια αίσθηση ανακούφισης, μού έδωσε έναν στόχο αλλά και έναν βαθύτερο σκοπό- δηλαδή η γνώση ότι μπορείς να σκιτσάρεις πάνω σε ένα κομμάτι χαρτί και να βοηθήσεις με αυτόν τον τρόπο ανθρώπους να παραμείνουν ζωντανοί, υποθέτω. Αυτό, για μένα, είναι πολύ συγκινητικό».