Σκοτεινή μου Βανέσα και Λολίτα: Εκλεκτικές συγγένειες

Πριν λίγες μέρες διάβασα –με ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον– το μυθιστόρημα «Σκοτεινή μου Βανέσα». Η συγγραφέας του, μια τριαντάρα Αμερικάνα, η Κέιτ Ελίζαμπεθ Ράσελ, έχει για ηρωίδα της μια 15χρονη μαθήτρια Λυκείου που ερωτεύεται τον καθηγητή της στη λογοτεχνία. Συνάπτει ανόσιες σχέσεις μαζί του με αποτέλεσμα να αποβληθεί από το σχολείο η πεπλανημένη νεαρά, όταν ο δεσμός της με τον καθηγητή γίνεται βούκινο σε μια βαθιά πουριτανική κοινωνία.

Όταν όλοι την ίδια στιγμή κατηγορούν τον εκμαυλιστή καθηγητή ως ανήθικο και εξοβελιστέο από τη σχολική κοινότητα, η Βανέσα τον υπερασπίζεται με σθένος. Για την ακρίβεια, υπερασπίζεται τον έρωτά της – ή όπως θα έλεγε ο ιερός Αυγουστίνος: Δεν αγαπούσα ακόμα, μα αγαπούσα ν’ αγαπώ.

Είναι εύκολο να σαγηνευτεί μια μαθήτρια από τον καθηγητή της; Πανεύκολο, αν εκείνος ξέρει να χρησιμοποιήσει τα σωστά εργαλεία. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο καθηγητής –που σίγουρα κοιμάται με το «Ημερολόγιο ενός διαφθορέα» του Κίρκεγκορ κάτω από το μαξιλάρι του– διαλέγει τη «Λολίτα» του Ναμπόκοφ για το θεάρεστο έργο του.

Ποιος από εσάς που συνεχίζετε την ανάγνωση αυτού του κειμένου δεν έχει διαβάσει τη Λολίτα;

Η Λολίτα είναι ένα νυμφίδιο 13 χρόνων που μόλις αντιλαμβάνεται τον έρωτα του μεσήλικα καθηγητή Χάμπερτ Χάμπερτ για το άτομό της, αποφασίζει να τον ψήσει στις σχάρες των άνηβων φαντασιώσεών της. Ο δύστηνος καθηγητής ομολογεί ανερυθρίαστα τον πλατωνικό του έρωτα για το μικρό κορίτσι, έναν έρωτα που τον οδηγεί να παντρευτεί τη χήρα μάνα της Λολίτας έτσι ώστε να εκμεταλλευτεί καλύτερα τη θέση του ως πατριός. Και είναι τόσο τυχερός που η γυναίκα του, ζεστή ακόμα από τη νυφική παστάδα, σκοτώνεται σε αυτοκινητικό δυστύχημα όταν ανακαλύπτει το πάθος του άθλιου ενήλικα για την άδολή της κόρη.

Άδολη! Χι, χι, χι (όπως θα ακουγόταν το γέλιο του Σκαρίμπα). Η Λολίτα αποπλανεί χωρίς αιδώ τον πατριό της. Ο Χάμπερτ Χάμπερτ δεν σχεδίαζε αρχικά να ενωθεί σαρκικά με το νυμφίδιο, όμως ποιος μπορεί να πει όχι σ’ ένα νυμφίδιο;

Η σκοτεινή Βανέσα δεν είναι νυμφίδιο. Είναι μια συνειδητοποιημένη σύγχρονη δεκαπεντάρα που αγνοεί τις κοινωνικές συμβάσεις, επισκέπτεται τον καθηγητή της στο σπίτι του, βρίσκει μια πρόφαση να πλαγιάσει μαζί του και όταν αντιλαμβάνεται έκπληκτη (!!!) ότι  σε λίγο θα χάσει την παρθενιά της, δηλώνει ότι πονάει… (μα, πώς αλλιώς, τέκνον μου;)

Η Λολίτα του Ναμπόκοφ δεν χρειάζεται συστάσεις – έχει μάλιστα γυριστεί δυο φορές ταινία. Η Σκοτεινή μου Βανέσα είναι ένα μυθιστόρημα που διάβασε απνευστί η κόρη μου (δεινή αναγνώστρια) και προκάλεσε ατέλειωτες συζητήσεις ανάμεσα σε μένα και μια συγγραφέα που αγαπώ. Χάρη στη Βανέσα έπιασα και διάβασα για μία ακόμη φορά τη Λολίτα.

Αν ζούσε ο Ναμπόκοφ, σίγουρα η Κέιτ Ράσελ θα τον ήθελε για καθηγητή της.

Κέιτ Ελίζαμπεθ Ράσελ, Σκοτεινή μου Βανέσα (εκδ. Ψυχογιός)
Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, Λολίτα (εκδ. Πατάκη)