Νόμπελ Λογοτεχνίας 2020: Ποια είναι η ποιήτρια Louise Glück

Στην Αμερικανίδα ποιήτρια Louise Glück απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2020. Δύο χρόνια μετά την Πολωνή Όλγκα Τοκάρτσουκ, η Louise Glück είναι η 16η γυναίκα που τιμάται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, το οποίο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 10 εκατ. κορωνών Σουηδίας (958.000 ευρώ).

H Louise Glück γεννήθηκε το 1943 στη Νέα Υόρκη και ζει στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης. Είναι γνωστή και ως η «σκοτεινή» ποιήτρια για τη ροπή της σε θέματα γύρω από το τραύμα, την απώλεια και τη θλίψη. Εκτός από ποιήτρια, που έχει κερδίσει πολλά λογοτεχνικά βραβεία και διεθνή αναγνώριση, είναι και καθηγήτρια αγγλικών στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ.

Το 1992 της απονεμήθηκε το βραβείο Πούλιτζερ για τη συλλογή της «The Wild Iris» και το 1999 το βραβείο Μπόλινγκεν του Πανεπιστημίου του Γέιλ για τη συλλογή της «Vita Nova». Το 2003 χρίσθηκε 12η «Poet Laureate» των ΗΠΑ, ένας εξαιρετικά τιμητικός τίτλος. Το 2014 της απονεμήθηκε το αμερικανικό «Κρατικό Βραβείο Βιβλίου Ποίησης» για τη συλλογή της «Faithful and Virtuous Night», ενώ το 2016, ο Μπαράκ Ομπάμα της απένειμε το ανώτατο παράσημο των ΗΠΑ για τους εκπροσώπους των Τεχνών και των Γραμμάτων.

Σε αρκετά ποιήματά της, άντλησε τα θέματά της από την ελληνική μυθολογία. Μεταξύ άλλων, έχει γράψει για τον Αχιλλέα και τον Πάτροκλο, τον Αδη και την Περσεφόνη, την Κίρκη, τον Οδυσσέα και την Πηνελόπη.

Σε ένα από τα πιο δημοφιλή της ποιήματα, με τίτλο «Νόστος», περιλαμβάνεται και ένας από τους πιο γνωστούς της στίχους: «Μια φορά κοιτάμε τον κόσμο, όταν είμαστε παιδιά. Τα υπόλοιπα είναι μνήμη». Η παιδική ηλικία και η οικογενειακή ζωή, η στενή σχέση ανάμεσα στους γονείς και τους αδελφούς και τις αδελφές αποτελούν κεντρική θεματική στο έργο της. 

Ως έφηβη, η Glück έπασχε από νευρική ανορεξία την οποία περιέγραψε σε πολλά ποιήματά της. Κυρίως σε ένα δοκίμιό της χαρακτήρισε την ασθένεια ως το μέσο στην προσπάθειά της να διεκδικήσει την ανεξαρτησία της από τη μητέρα της. Σε άλλο κείμενό της, έχει συνδέσει την ασθένειά της με το θάνατο μιας μεγαλύτερης αδελφής της, ένα γεγονός που είχε συμβεί πριν γεννηθεί.

Ποιήματα της  Louise Glück, μεταφρασμένα από τη Δήμητρα Κωτούλα και τον George Le Nonce έχουν δημοσιευθεί στα περιοδικά Ποίηση και Ποιητική. 

Ένα από αυτά είναι «Το ζευγάρι στο πάρκο», (μετάφραση George Le Nonce):

Ἕνας ἄντρας περπατάει μόνος στὸ πάρκο καὶ δίπλα του περπατᾶ μιὰ γυναίκα, ἐπίσης μόνη. Πῶς τὸ καταλαβαίνει κανείς; Εἶναι σὰν νὰ ὑπῆρχε μιὰ γραμμὴ ἀνάμεσά τους, σὰν τὶς γραμμὲς στὰ γήπεδα. Ἐντούτοις, ἂν τοὺς φωτογράφιζες θὰ ἔμοιαζαν μὲ παντρεμένο ζευγάρι, ἕνα βάρος ὁ ἕνας γιὰ τὸν ἄλλο, βάρος ὅπως καὶ οἱ χειμῶνες ποὺ ἔχουν ὑπομείνει μαζί. Κάποια ἄλλη στιγμή, θὰ μποροῦσαν νὰ εἶναι ἄγνωστοι ἕτοιμοι νὰ συναντηθοῦν τυχαῖα. Τῆς πέφτει τὸ βιβλίο της˙σκύβει νὰ τὸ σηκώσει, ἀγγίζει, τυχαῖα, τὸ χέρι του καὶ ἡ καρδιά της ἀνοίγει σὰν παιδικὸ μουσικὸ κουτί. Καὶ μέσα ἀπὸ τὸ κουτὶ ξεπροβάλλει μιὰ μικρὴ ξύλινη μπαλλαρίνα. Ἐγὼ τὸ ἔφτιαξα αὐτό, σκέφτεται ὁ ἄντρας˙ καίτοι στὸ ἴδιο σημεῖο βιδωμένη περιστρέφεται, δὲν παύει νὰ εἶναι χορεύτρια, κι ὄχι ἁπλῶς ἕνα κομμάτι ξύλο. Ἔτσι μᾶλλον ἐξηγεῖται ἡ αἰνιγματικὴ μουσικὴ τῶν δέντρων.

Στην Ελλάδα, η φετινή νομπελίστρια ανήκει  από την άνοιξη του 2020 στους συγγραφείς των Εκδόσεων Στερέωμα. Τα έργα της μεταφράζονται από τον Χάρη Βλαβιανό και τη Δήμητρα Κωτούλα και θα κυκλοφορήσουν σύντομα. 

Η Glück είναι η τέταρτη γυναίκα που τιμάται φέτος με βραβείο Νόμπελ. Την Τετάρτη η Ακαδημία απένημε το Νόμπελ Χημείας στις γενετίστριες Emmanuelle Charpentier και Jennifer Doudna ενώ η Αμερικανίδα Άντρεα Γκεζ μοιράστηκε την προηγούμενη Δευτέρα το Νόμπελ Φυσικής 2020 με τους Ρότζερ Πένροουζ και Ράινχαρντ Γκέντσελ.

Το παρακάτω βίντεο είναι από την παρουσίαση της συλλογής «Poems: 1962-2012» της Louise Glück το 2012, στο New School της Νέας Υόρκης.