Η Στέλλα Βρεττού και «Η εφήμερη ομορφιά του έρωτα»

«Η εφήμερη ομορφιά του έρωτα» της Στέλλας Βρεττού (εκδόσεις Κλειδάριθμος) είναι ένα καλογραμμένο μυθιστόρημα που στέκεται απέναντι στους αλεξανδρινούς μύθους, αφουγκράζεται την ιστορία της πόλης μέχρι τέλους, συγκεντρώνει μυρωδιές και μνήμες από μια πόλη-θρύλο, την κοσμοπολίτικη πολυφυλετική Αλεξάνδρεια.

Ένα μακρύ ταξίδι μέσα στο χρόνο, παρέα με τους μποέμ, φιλήδονους, ευαίσθητους ανθρώπινους τύπους που ευδοκίμησαν στα εύφορα εδάφη του πολυπολιτισμικού περιβάλλοντός της Αλεξάνδρεια του Καβάφη.

Το παιχνίδι με τον αναγνώστη ξεκινά με τη δημιουργία του βασικού αφηγητή. Ποιος «μιλάει» στο έργο; Μα φυσικά, η συγγραφέας/μεταφράστρια  Στέλλα Βρετού με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη.

Ο αναγνώστης νιώθει πως αφηγείται μια γυναίκα, όχι του 2019, αλλά του τέλους του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού, με μια γλώσσα που μεταβάλλεται από τη Μικρασιατική ελληνική έως την ελληνική της Αλεξανδρινής παροικίας ακολουθώντας την εξέλιξη του έργου· μια γλώσσα που, με ρυθμούς κινηματογραφικούς, σε θεατρόμορφες άτιτλες ενότητες, παρουσιάζει, σχολιάζει, εμβαθύνει σε γεγονότα της ζωής, σκέψεις και συναισθήματα των ηρώων, δημιουργώντας ένα μεγάλο χωνευτήρι της προσωπικής μοίρας και της επιβολής του ιστορικού γίγνεσθαι πάνω της.

Η ζωή και η ψυχολογία της γυναίκας της εποχής και δη της Ελληνίδας της Πόλης, της Σμύρνης και της Αλεξάνδρειας, όπου συνυπήρχαν λαοί, θρησκείες κι εξωτικά αρώματα, αλλά και της Αιγύπτιας ιθαγενούς. Η αποφασιστικότητα, ο δυναμισμός, η αγωνιστικότητα, η δίψα για ζωή, η προσφορά στον έρωτα και την αγάπη σε κάθε μορφή.

Η συγκινητική ιστορία της Ιφιγένειας και της πίκρας που κουβαλάει μέσα της εξαιτίας της στάσης των γονιών της απέναντι στην ίδια και στις αποφάσεις της. Η Ιφιγένεια, πάντα με τον Αντρέι και τον Τζέιμς να μπλέκονται στη ζωή της, το ταξίδι από την Σμύρνη στη Μέση Ανατολή, την Αλεξάνδρεια, την Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα. Μια γυναίκα που ζει σε μια ευμετάβολη και επικίνδυνη εποχή και περιοχή, με πατεράδες, αδελφούς, γιους και συζύγους ταξιδευτές ή χαμένους σε πολέμους, δυναμωμένη από καταστροφές, αρπαγές, μετοικεσίες, λεηλασίες που ήξερε να διαφεντεύει τη μοίρα της οικογένειας, να ταξιδεύει, να δημιουργεί ζωή, να πετυχαίνει, να ευτυχεί, να ξαναγυρίζει στο μηδέν και από εκεί να μεγαλουργεί ξανά, αφήνοντας στους άνδρες με την ψευδαίσθηση της κυριαρχίας επάνω της.

Με έναν κόσμο αξιών και συναισθημάτων που δοκιμάζονται αλλά αντέχουν, έναν κόσμο που έχει ως έμβλημα την κατανόηση και την αλληλεγγύη, έναν κόσμο σε μεγάλο βαθμό γυναικείο. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί η Βρεττού «ντύνει» με σοβαρότητα και ακρίβεια το πλήθος στοιχείων που παραθέτει για την Πόλη και την Αλεξάνδρεια, τη Μέση Ανατολή, σε βαθμό που να νομίζεις πως περπατάς σε κέντρα του εξωελλαδικού Ελληνισμού. Θερμή ή σκληρή, αλλά πάντοτε ταιριαστή με την ιδιότητά, τις εθνικές και ταξικές καταβολές και το μορφωτικό επίπεδο των πρωταγωνιστών της. Οι άνθρωποι του 19ου αιώνα δεν υπάρχουν απλώς στο κείμενο, αναπνέουν, μιλούν, μαγειρεύουν φαγητά και ευωδιάζουν και πραγματικά σε κάνουν να βυθιστείς στην ιστορία τους, να ταξιδέψεις μαζί τους.