Η Αλκυόνη Παπαδάκη «Κόντρα στο κύμα»

Η Αλκυόνη Παπαδάκη με υποδέχτηκε για λίγο στη «φωλιά» της στο Μαρούσι, μια μονοκατοικία που σου φέρνει στον νου το μικρό σπίτι στο λιβάδι. Γύρω οι καλαμιές, οι γλάροι, τα πουλιά, νομίζεις ότι από κάπου θα πεταχτούν οι ήρωές της να σου μιλήσουν!

Σε αγκαλιάζει με την πρώτη ματιά, σε τρατάρει γλυκό του κουταλιού, αποκτά μαζί σου αμέσως οικειότητα, είναι τρυφερή και άμεση, γοητεύεσαι από την απλότητα και τη γλυκύτητά της. Νιώθει αμήχανα με τη φωτογράφηση, αλλά είναι λαλίστατη όταν σπάσει ο πάγος και σ’ αφήσει να ανακαλύψεις τι κρύβεται πίσω από τη συγγραφέα με τα αμέτρητα δαχτυλίδια στα χέρια της και τα βιβλία που αγγίζουν χιλιάδες ψυχές και γίνονται best seller.

Κυρία Παπαδάκη, θέλετε να μας δώσετε μερικές πληροφορίες για εσάς; Πού γεννηθήκατε, κάτι από τα παιδικά και εφηβικά σας χρόνια; Προσωπικά πιστεύω πως αν καθίσετε να γράψετε τη ζωή σας σε βιβλίο, θα γινόταν αυτόματα το πιο πετυχημένο best seller. Το κοινό σας σίγουρα θέλει να μάθει τα πάντα για σας και για τα δύσκολα παιδικά σας χρόνια…
Γεννήθηκα στην Κρήτη, σ’ ένα χωριό κοντά στα Χανιά. Εκείνη την εποχή υπήρχε μεγάλη φτώχεια. Το σπίτι μου ήταν αστικό και είχαμε μια καλή οικονομική κατάσταση. Η πόρτα μας ήταν πάντα ανοιχτή στον καθένα που είχε την οποιαδήποτε ανάγκη. Εγώ, σαν παιδί, αισθανόμουν ντροπή που είχα πράγματα που δεν είχαν άλλα παιδιά. Συνεχώς μοίραζα τα ρούχα μου, το φαγητό μου, τα παιχνίδια μου. Τα χρόνια εκείνα μετά τον εμφύλιο, το σπίτι μας πέρασε τραγικές καταστάσεις. Η μάνα μου είχε ένα αδερφό στο βουνό και εξαιτίας του, ένα πρωί, τους πήραν όλους και τους κλείσανε στη φυλακή για να τον αναγκάσουν να παραδοθεί. Φαντάσου ένα μικρό παιδάκι να μένει ξαφνικά μόνο του… Με βρήκε η θεία μου, μόλις προχώρησε η μέρα, αγκαλιά με ένα σκυλί στην αυλή. Με είχε πάρει ο ύπνος από το κλάμα. Όταν βγήκε η μητέρα μου από τη φυλακή, είχε πολύ σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα που την ακολούθησαν μέχρι το τέλος της ζωής της. Δεν μπόρεσε ποτέ να ασχοληθεί μαζί μου. Κι εγώ πάντα, με κάθε τρόπο, τη διεκδικούσα. Ο παππούς μου πέθανε από τη στεναχώρια του και τη γιαγιά μου την πέταξαν με μια κλωτσιά από τη φυλακή, όταν πια τον γιο της τον είχαν σκοτώσει. «Ουστ, σκατόγρια. Τον φάγαμε τον λεβέντη σου». Ήταν μια ηρωίδα αυτή η γυναίκα, είχε χάσει άλλο ένα παλικάρι στον πόλεμο, αλλά είχε τη δύναμη να ζήσει. «Εμείς που ζήσαμε, πρέπει να τιμήσουμε τη ζωή». Καταλαβαίνεις πόσος πόνος, πόσο πένθος, πόσα προβλήματα υπήρχαν σε αυτό το σπίτι. Το πρώτο συναίσθημα που ένιωσα ήταν αυτό της φυγής. Ήθελα να φύγω από ένα περιβάλλον που δεν είχε μια γωνιά ήρεμη για μένα.

Πατέρας δάσκαλος, μητέρα ονειροπόλα. Οι περισσότεροι στην οικογένειά σας ήταν μορφωμένοι με πτυχίο πανεπιστημίου, πράγμα δύσκολο για κείνη την εποχή…
Όλοι στην οικογένεια ήταν, όπως λέμε, «των γραμμάτων». Ο παππούς μου ήταν δάσκαλος, ο πατέρας μου επίσης, η γιαγιά μου πολύ μορφωμένη για την εποχή της, είχε τελειώσει το σχολαρχείο! Όλοι ήταν ξεχωριστοί άνθρωποι. Κανένας όμως δεν είχε σχέση με τον άλλον. Υπήρχε μεταξύ τους απόλυτος σεβασμός, αλλά δεν υπήρχε δίαυλος επικοινωνίας. Καθένας ήταν ένας μονόδρομος. Κι εγώ, σαν παιδί, δεν μπορούσα να ξεχωρίσω και να ξέρω πού θα πάω. Όλοι αυτοί οι δρόμοι, δεν κατέληγαν σε μια πλατεία για να βρει χώρο η ψυχή μου να τρέξει, να παίξει και να χαρεί. Η μητέρα μου ήταν ένας πολύ ευαίσθητος και ρομαντικός άνθρωπος. Για αυτό δεν άντεξε τη φυλακή. Είχε πάντα ενοχές γιατί δεν μπόρεσε να μου συμπαρασταθεί σαν παιδί και ό,τι της ζητούσα, πολύ αργότερα βέβαια, προσπαθούσε να το κάνει, έστω κι αν το έβρισκε παράλογο. Η πρώτη μου φυγή ήταν να επιλέξω στα 12 να πάω εσωτερική στη Γαλλική Σχολή. Τα άλλα παιδιά μετρούσαν τις μέρες για να έρθουν οι διακοπές. Τις μετρούσα κι εγώ. Αλλά σαν εφιάλτη. Ήρθα στην Αθήνα στα 18. Το όνειρο του πατέρα μου ήταν να σπουδάσω φιλολογία. Το όνειρο το δικό μου ήταν ν’ αποκτήσω την ελευθερία μου και να πέσω με τα μούτρα στη ζωή. Φυσικά, υπερτέρησε το δικό μου όνειρο. Θέλω να σου πω ότι όλη μου η ζωή ήταν γεμάτη ανατροπές. Έφτασα πολλές φορές στην άκρη του γκρεμού. Δεν μ’ έσπρωξε κανένα χέρι. Μόνη μου έφτασα. Και δεν ζήτησα τα ρέστα από κανέναν. Μπορεί να μάτωσα, να αιχμαλωτίστηκα, μπορεί να προδόθηκα, αλλά ποτέ δεν έχασα το νήμα τις ζωής. Ποτέ δεν μουτζούρωσα τα όμορφα τοπία της ψυχής μου. Είναι τόσα και τόσα που θα μπορούσα να σου πω, δεν χωράνε όλα σε μια συνέντευξη. Στο τελευταίο μου βιβλίο, που θα κυκλοφορήσει τέλος Μαΐου, υπάρχουν πάρα πολλά κομμάτια από τη ζωή μου.

Μικρή, είχατε πει, ότι θέλετε να αλλάξετε τον κόσμο. Τον αλλάξατε;
Το όνειρο για την αλλαγή του κόσμου δεν ήταν μόνο δικό μου. Πάρα πολλοί νέοι εκείνης της εποχής πίστευαν σε αυτό το όνειρο. Σίγουρα δεν αλλάξαμε τον κόσμο. Όμως, επίσης, πολλοί δεν ξεπουλήσαμε τον δικό μας κόσμο. Τις αξίες μας και την αγάπη μας για τον συνάνθρωπο και τη ζωή. Δεν θέλω και δεν αξίζω να είμαι πρότυπο. Ν’ αγαπώ θέλω μόνο και να μ’ αγαπούν.

Πώς νιώσατε όταν υπογράψατε για την έκδοση του πρώτου σας βιβλίου, όταν έκλεισε η πόρτα του εκδοτικού οίκου και εσείς βρεθήκατε στον δρόμο με το πρώτο συμβόλαιο στα χέρια σας;
Η λέξη συμβόλαιο με ξενερώνει. Όταν βρέθηκα στον δρόμο με το πρώτο μου βιβλίο αγκαλιά –ήταν το« Κόκκινο σπίτι» και ήμουν 20 χρονών – ένιωσα απέραντη χαρά. Ήταν μια νίκη. Σε μια φάση της ζωής μου που όλα ήταν εναντίον μου.

Ενσωματώνετε στοιχεία της φύσης, πουλιά, γλάρους, δένδρα στα βιβλία σας. Το κάνετε για να περνάτε μηνύματα μέσα απ’ αυτά…
Σαν παιδί πληγωμένο και κατατρεγμένο, η μόνη μου καταφυγή ήταν η φύση. Τα δέντρα, τα πουλιά, τα λουλούδια. Μιλούσα με τα δέντρα, έστελνα μηνύματα στο Θεό με τα πουλιά… Τα βάζω όλα τούτα να μιλούν στα βιβλία μου όταν θέλω να πω κάτι πολύ ποιητικό που δεν θα μπορούσε να το πει ο ήρωάς μου…

Δεν έχετε καμία επαφή με το διαδίκτυο και τα βιβλία σας τα γράφετε στο χέρι. Πώς τα καταφέρνετε; Μου φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο...
Είναι δύσκολο, πράγματι. Αλλά εγώ μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορώ να δουλέψω. Στοίβες τα μουτζουρωμένα χαρτιά κάθε φορά δίπλα μου. Όμως έτσι νιώθω ότι και το σώμα μου ολόκληρο μέχρι και την ψυχή μου, συμμετέχει σε αυτό που κάνω.

Οι αναγνώστες πώς έρχονται σε επαφή μαζί σας;
Οι αναγνώστες μου βρίσκουν τον τρόπο να έρχονται σε επαφή μαζί μου. Και τους ευχαριστώ για αυτό. Γιατί μου δίνουν δύναμη να συνεχίζω τη ζωή μου ποτέ δεν ήταν και τόσο εύκολη.

Βλέπουμε συχνά να κυκλοφορούν σε τοίχους, σε στάσεις, στο διαδίκτυο φράσεις από τα βιβλία σας. Πώς σας φαίνεται αυτό;
Υπέροχο! Είναι η μεγαλύτερη δικαίωση που θα μπορούσα να ονειρευτώ. Πάμε μαζί, περπατάμε μαζί, ταξιδεύουμε μαζί. Μπορεί η επίσημη ελληνική γραμματεία να με έχει κάπως ριγμένη, αλλά εγώ έχω άλλες αγάπες, πιο σημαντικές, για να πορεύομαι.

Δεν επιδιώκετε τη δημοσιότητα. Κι όμως οι αναγνώστες αυξάνονται...
Ποτέ δεν επεδίωξα καμία δημοσιότητα. Και ό,τι έχει γίνει για μένα, γίνεται από μόνο του και από αγάπη. Εσύ το ξέρεις αυτό.

Από τι εμπνέεστε, πώς γράφετε, πόσο γρήγορα γράφετε, τι σας τροφοδοτεί εκείνο το διάστημα;
Όλα γύρω μου είναι έμπνευση. Η φύση, οι άνθρωποι... Φτάνει να έχεις κανείς τα μάτια της ψυχής του ανοιχτά. Δεν γράφω ούτε γρήγορα, ούτε εύκολα. Είναι μια δοκιμασία για μένα κάθε γραπτό. Είναι όμως και μια ανάγκη. Αυτό που μου δίνει δύναμη είναι να καταφέρω να κάνω με τις λέξεις μου ζωντανή την εικόνα που έχω στο μυαλό μου. Είναι ένα στοίχημα!

Στα βιβλία σας προσφέρετε έναν τόνο αισιοδοξίας χωρίς πολλές φορές να έχουν happy end. Πώς τα καταφέρνετε;
Είναι γιατί η ίδια, σαν άτομο, είμαι αισιόδοξη. Ποτέ δεν παραδόθηκα στην καταιγίδα. Πάντα αγναντεύω μια ξαστεριά…

Στα βιβλίο σας εντοπίζεται ένα αρκετά τολμηρό-απογυμνωμένο από καθωσπρεπισμού-λεξιλόγιο. Δεν το φοβηθήκατε; Μήπως νιώσει μια συστολή το κοινό;
Ξέρω πολύ καλά ότι η αλήθεια αξίζει. Ποτέ δεν χώνεψα τα καμουφλαρισμένα δήθεν, τα δήθεν της βιτρίνας. Τις χειραψίες με γάντια. Οι ήρωές μου θέλω να είναι αληθινοί. Να μιλούν όπως αισθάνονται. Και ευτυχώς για μένα, έχοντας ζήσει διάφορες ζωές ξέρω πολύ καλά πώς σκέφτεται και πώς θα μιλήσει ο καθένας.

Φοβηθήκατε ποτέ τη λογοτεχνία; Έχετε μετανιώσει εν τέλει που ασχοληθήκατε μ’ αυτή;
Όχι, δεν φοβήθηκα τη λογοτεχνία. Αισθάνομαι ότι είμαι μια καλή εργάτρια στα χωράφια της. Για τίποτα στη ζωή μου δεν έχω μετανιώσει.

Οι συγγραφείς είναι άτομα ευαίσθητα και με ιδιαίτερο ψυχισμό. Πόσο ευάλωτοι πιστεύετε πως είστε στη δημοσιότητα που θέλουν δεν θέλουν αποκτούν;
Το να κρατήσεις τη σοβαρότητα και την αλήθεια σου μπροστά στα βεγγαλικά της δημοσιότητας και να μη θαμπώσουν τα ματάκια σου, λέγεται τσαγανό. Σου το έχω πει εσένα, τι έλεγε πάντα ο πατέρας μου: «Απ’ αυτό το παιδί, τα περιμένω όλα… Όλα εκτός από το να καβαλήσει το καλάμι…». Η ματαιοδοξία είναι ανθρώπινο συναίσθημα. Και κατανοητό. Πρέπει να ξέρεις όμως πού θα βάλεις τελεία.

Έχετε κάτι άλλο στην ζωή σας που θεωρείτε ότι είναι ότι μεγαλύτερο επίτευγμα σας από τα βιβλία σας;
Το μεγαλύτερό μου επίτευγμα είναι ότι κατάφερα να είμαι κοντά στους ανθρώπους. Αυτό ήθελα πάντα στη ζωή μου.

Υπάρχουν ήρωες στην πραγματική ζωή και ποιοι πιστεύετε πως είναι;
Οι πραγματικοί ήρωες της ζωής συνήθως είναι ανώνυμοι. Δεν έχουν στηθεί για αυτούς ούτε προτομές ούτε τους καταθέτουν στεφάνια στα μνήματά τους. Αφήνουν όμως γύρω και πίσω τους το ακριβότερο άρωμα της ζωής.

Τι θα συμβουλεύατε τους νέους/επίδοξους συγγραφείς που επιθυμούν να ασχοληθούν με τη συγγραφή & τη λογοτεχνία;
Να δουλέψουν σκληρά. Και να μη βιάζονται. Κι ακόμα, να έχουν πάντα υπόψη τους αυτό που διάβασα κάπου: Πρέπει να είσαι κηδεμόνας του ταλέντου σου και όχι ιδιοκτήτης.

Η διασημότητα άλλαξε καθόλου τον χαρακτήρα σας ή τις σχέσεις με τους γύρω σας;
Δεν σου είπα πριν τι έλεγε ο πατέρας μου; Τίποτα απολύτως δεν έχει αλλάξει ούτε στο χαρακτήρα μου ούτε στη σχέση μου με τους ανθρώπους γύρω μου. Ήμουν και είμαι πάντα ένας απλός άνθρωπος που παλεύει ν’ ανακαλύπτει όμορφα τοπία στη ζωή για να παίρνει κάπου κάπου μια ανάσα.

Έχετε, κυρία Παπαδάκη, κάποιο απόφθεγμα που πιστεύετε ότι σας αντιπροσωπεύει;
Ναι. Ήταν αυτό που είχε κεντήσει η γιαγιά μου ανάμεσα σε λουλούδια και πουλιά σε μια πάντα «Και αυτό θα περάσει». Μια ζωή το έβλεπα κρεμασμένο πάνω από το κρεβάτι της.

Και μια τελευταία ερώτηση: Το βιβλίο σας κυκλοφορεί τον Μάιο του 2020. Θέλετε να μας εκμυστηρευτείτε τον τίτλο και λίγο από την υπόθεσή του;
Ο τίτλος είναι «Κόντρα στο κύμα». Είναι η ζωή μιας γυναίκας που πάλευε πάντα κόντρα στο κύμα. Είναι μια σύγκρουση του ονείρου με την πραγματικότητα. Στο τέλος, κερδίζει το όνειρο! Όπως σου είπα και πριν, το μεγαλύτερο μέρος του αφορά τη δική μου ζωή.