Ο Αλέξανδρος Μάμαλης από τις Εκδόσεις ΚΑΤΟΠΤΡΟ αποκαλύπτει ποια βιβλία διάβασε εν μέσω καραντίνας.
Όταν είσαι επαγγελματίας στον χώρο του βιβλίου και, υπό τις συνθήκες καραντίνας που βιώσαμε, βρίσκεις ελεύθερο χρόνο, είναι αρκετά πιθανόν να μην το ρίξεις στο διάβασμα. Σε περιμένουν τόσα πλην διαβάσματος που ποτέ άλλοτε δεν θα έκανες ο ίδιος. Να βάψεις τα κάγκελα του αυλόγυρου, να τακτοποιήσεις ντουλάπια, συρτάρια και ντοσιέ, να στείλεις μερικά mail ξαναζωντανεύοντας την παραμελημένη αλληλογραφία με φίλους.
Εντούτοις, ομολογώ ότι το πιο σημαντικό μέλημά μου στην περίοδο του κορωνοϊού ήταν το διάβασμα∙ ακριβέστερα και κυρίως η τελική ανάγνωση, και μερικές φορές η επιμέλεια, βιβλίων του Κατόπτρου.
Όλο τον Φεβρουάριο, με τα πρώτα κρούσματα του κορωνοϊού στη χώρα μας, διάβαζα το βιβλίο του David Stipp «Μια πολύ κομψή εξίσωση - Ο τύπος του Όιλερ και η ομορφιά των Μαθηματικών». Πρόκειται για ένα απολαυστικό ταξίδι στην ομορφιά της μαθηματικής σκέψης, με στόχο να δείξει ότι τα σπουδαία μαθηματικά είναι τόσο συναρπαστικά, όμορφα και βαθιά όσο η υψηλή τέχνη ή η μεγάλη λογοτεχνία. Ο τύπος του Όιλερ περιλαμβάνει πέντε όλο κι όλο αριθμούς, αλλά σε αυτούς συμπυκνώνονται μαθηματικές ιδέες 2.000 χρόνων – όπως η φύση και οι χρήσεις του απείρου, ο πανταχού παρόν αριθμός «π», οι παραπλανητικά ονομαζόμενοι φανταστικοί αριθμοί, η ωραιότητα του «τίποτε» (του μηδενός). Ο ιδιοφυής θεωρητικός φυσικός Ρίτσαρντ Φάινμαν τον χαρακτήριζε «το πιο ενδιαφέρον εύρημα των Μαθηματικών».
Τον Μάρτιο, στην καρδιά της καραντίνας, μπόρεσα να διαβάσω δύο βιβλία. Το ένα των εκδόσεων Τραυλός: Jim Al-Khalili, «Εξωγήινοι - Η επιστήμη ρωτά: υπάρχει κάποιος εκεί έξω;». Με ενδιέφερε η ανάγνωσή του, καθώς το θέμα του έχουν πραγματευθεί και συγγραφείς όπως ο Martin Rees και o Steven Hawking, βιβλία των οποίων έχει εκδώσει το Κάτοπτρο. Πρόκειται για μια όμορφη συλλογή σύντομων δοκιμίων επιστημόνων οι οποίοι προσπαθούν να μας διαφωτίσουν σχετικά με το θέμα της ύπαρξης εξωγήινης νοημοσύνης και των συγκλονιστικών συνεπειών τού ενδεχόμενου εντοπισμού της. Αξίζει να διαβαστεί.
Το άλλο βιβλίο είναι του Κατόπτρου: Jared Diamond, «Όπλα, μικρόβια και ατσάλι - Οι τύχες των ανθρώπινων κοινωνιών». Λόγω της κατάστασης, ήταν ιδιαίτερα επίκαιρο. Ο συγγραφέας του, επιφανής καθηγητής βιογεωγραφίας, επιχειρεί να εδραιώσει τη μελέτη της ανθρώπινης ιστορίας σε επιστημονικά θεμέλια. Εξαιρετικά ενδιαφέρον το κεφάλαιο «Τα φονικά δώρα της κτηνοτροφίας», όπου αναλύεται η ζωική καταγωγή των λοιμωδών νόσων που μας έχουν πλήξει, μας πλήττουν, και θα συνεχίσουν να μας πλήττουν.
Τον Απρίλιο, τον μήνα της προσδοκίας κατάργησης της καραντίνας, διάβασα προσεκτικά και επιμελήθηκα με ένταση το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου των Jargodzki και Potter, «Τρελοί για τη φυσική - Περίεργα φαινόμενα, σπαζοκεφαλιές και παράδοξα». Ιδιαίτερα απαιτητικό βιβλίο στην επιμέλειά του, περιλαμβάνει εκατοντάδες ερωτήσεις φυσικής λυκειακού και κολεγιακού επιπέδου, για τις απαντήσεις των οποίων χρειάζεται συχνά να προστρέχεις στις πρωτογενείς δημοσιεύσεις προκειμένου να συντάξεις αρτιότερες εξηγήσεις από εκείνες του πρωτοτύπου αμερικανικού. Ερωτήσεις συχνά παράξενες και διασκεδαστικές, με τις απαντήσεις τους να αναδεικνύουν τις ελλείψεις που υποβόσκουν στην κατανόηση των φυσικών πραγμάτων. Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει σύντομα.
Δύο ακόμη βιβλία, τα οποία είχα διαβάσει παλιά αλλά με διασκέδασαν αυτή την περίοδο αναμονής της «νέας κανονικότητας». Παρότι τα βρήκα έντυπα στη βιβλιοθήκη μου, τα διάβασα στην ηλεκτρονική τους μορφή, καθώς μου τα έστειλαν φίλοι κατά την ανταλλαγή mail.
Νίκος Τσιφόρος, «Τα παιδιά της πιάτσας» (εκδ. Ερμής). Ένα μήνυμα, που στη συνέχεια προωθήσαμε σε άλλους, συχνά έλεγε: «Λες έχω αμπέλια και χωράφια και σπίτια και γης. Κουράδες έχεις. Κανένας άνθρωπος δεν έχει γη. Η γης έχει εμάς και σπάει κέφι μαζί μας, άσε που την ενοχλάμε κάθε λίγο σαν κοτόψειρες. Δύναμη; Μπούρδες. Ίδρωσες να κάνεις μια πολυκατοικία 46 διαμερίσματα και πλακώνει ένας σεισμός και στην κάνει λιάδα. Πήρες παρασήματα και χειροκροτήματα και ζήτω, και έρχεται αδερφάκι μου ένα τόσο δα μικρόβιο από συνάχι και σε κάνει μια πτωματάρα χωρίς να το καταλάβεις...».
Νίκος Δήμου, «Ειρωνικό νεοελληνικό λεξικό» (εκδ. Πατάκη). Ένα αντίστοιχο μήνυμα, από φίλο πανεπιστημιακό: «Αγία Ζώνη, Άγιο Φως: Στη χώρα όπου δύο ιστορικά εξακριβωμένες μέγιστες απάτες γίνονται δεκτές με τιμές αρχηγού κράτους∙ όλες οι άλλες απάτες μπορούν να ελπίζουν σε κάποια διάκριση».
Και στα δύο αυτά βιβλία, διαλυτικός σαρκασμός που «κούμπωνε» τέλεια με την κατάσταση, σαρωτική κοινωνική κριτική, ευρηματικό χιούμορ - αντίδοτο για κάθε είδους κατάθλιψη. Μία-δύο ώρες μαζί τους αρκούν: θα αποκτήσετε «ανοσία του γέλιου» έναντι «της αγέλης».
Ρωτήσαμε 10 προσωπικότητες από τους χώρους των τεχνών, των βιβλίων, της πολιτικής και της ακαδημαϊκής ζωής να μας μιλήσουν για τα τρία βιβλία που διάβασαν και αγάπησαν περισσότερο μέσα στο 2024. (Έχουμε κι ένα έξτρα. Κι είναι, φυσικά, ποίηση.)
«Προσπάθησα να γράψω ένα ποίημα που δεν παραιτείται, δεν παραδίδεται, δεν σηκώνει αμαχητί τα χέρια ψηλά, δεν το βάζει στα πόδια μπροστά στην αγριάδα και τη σκληρότητα της ζωής και της εποχής»
Το βιβλίο του, με τον τίτλο «Στον ίδιο δρόμο», είναι από κάθε άποψη ένα γοητευτικό ανάγνωσμα. Τόσο γιατί αφηγείται μια γοητευτική ζωή, όσο και γιατί είναι γοητευτική η γραφή του.
Ο τόμος αριθμεί τον εικοστό τρίτο της σειράς «Ο Κύκλος των Μουσείων», μιας εκδοτικής πρωτοβουλίας η οποία αποτελεί μακρά πολιτιστική συνεισφορά στο πλούσιο αρχαιολογικό απόθεμα της Ελλάδας.
