Είναι μαγικός άνθρωπος ο Ευγένιος Τριβιζάς, φτιαγμένος από τη στόφα των μεγάλων παραμυθάδων. Το νιώθουν τα πιτσιρίκια που διαβάζουν φανατικά τα παραμύθια του, το ξέρουν καλά και οι ενήλικες που σηκώνονται από τις θέσεις τους για να τον αποθεώσουν όταν μιλάει στην κατάμεστη αίθουσα της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών (TEDXAthens).
Αφορμή στάθηκε και η έκθεση «Από τη Φρουτοπία στο Νησί των Πυροτεχνημάτων», στο Μουσείο Γ. Γουναρόπουλου. Κάθε φορά που συναντάω τον Ευγένιο Τριβιζά, ταξιδεύω πίσω στο χρόνο. Είναι λες και είναι my own private Doctor Who. Ξαναγίνομαι 7 και διαβάζω Λαίμαργο Τουνελόδρακο. Γυρίζω στο 1992 και γίνομαι Πειρατίνα της Καμινάδας. Τηλεμεταφέρομαι τον Οκτώβριο του 2001 στη Φρανκφούρτη, όπου τον συνάντησα για πρώτη φορά, και μεταμορφώνομαι σε μαύρη γάτα.
Ο Ευγένιος Τριβιζάς στο TEDx Athens
Πρόσφατα στο TEDx Athens μαγέψατε το ακροατήριο αναλύοντας, μεταξύ άλλων, την αξία της φαντασίας στην επιστήμη. Πώς συμβιώνουν ο επιστήμονας και ο παραμυθάς μέσα σας;
Αρμονικά. Η φαντασία, η ικανότητα δηλαδή να οραματιζόμαστε το ανύπαρκτο, η διαδικασία του να σχηματίζουμε στο νου μας εικόνες, συσχετισμούς και ιδέες που ξεπερνάνε την εμπειρική πραγματικότητα έχει άμεση σχέση με την επιστημονική σκέψη. Θα τολμούσα να πω ότι η επιστημονική πρόοδος δεν είναι τίποτα άλλο από εφηρμοσμένη φαντασία. Τα εντυπωσιακότερα άλματα στον επιστημονικό τρόπο σκέψης δεν επιτυγχάνονται τόσο με νέες παρατηρήσεις, όσο με διεργασίες που συντελούνται στη φαντασία των επιστημόνων. Tολμηρές ιδέες, θαρραλέες υποθέσεις και ριζοσπαστικές εικασίες. Ο George Bernard Shaw εκφράζει αυτή την αλήθεια με μια μόνο φράση «H φαντασία είναι η αφετηρία της δημιουργίας».
Στην ίδια εκδήλωση προσφέρατε στον Αιθίοπα ακτιβιστή Yohannes Gebregeorgis την πρώτη έκδοση του «Glorious George (πρόκειται για μία ανατροπή του αποικιοκρατικής νοοτροπίας του κλασικού βιβλίου «Curious George», στην αμχαρική γλώσσα). Για ποιο λόγο αποφασίσατε να κυκλοφορήσει το βιβλίο αυτό για πρώτη φορά στην Αιθιοπία;
Επειδή το έγραψα κατόπιν δικής του προτροπής σε μια συνάντησή μας στη Διεθνή Βιβλιοθήκη της Στοκχόλμης. Του είχα υποσχεθεί να εκδοθεί πρώτα στην αρχαία σημιτική γλώσσα του λαού Αμχάρα –μια συμβολική χειρονομία– όπως και έγινε. Στα ελληνικά θα κυκλοφορήσει σύντομα από τον εκδοτικό οίκο Ίκαρος με τον τίτλο «Όπου Φύγει Φύγει» εικονογραφημένο από τη Λίζα Ηλιού. Αυτό θα είναι το ξεκίνημα της συνεργασίας μας με τον Ίκαρο μαζί με ένα κόμικς με τον τίτλο «Η θαυμαστή Καμήλα» εικονογραφημένο από το Νίκο Κούτση.
Ζείτε εδώ και δεκαετίες στην Αγγλία. Τι σας ώθησε σε αυτή την απόφαση;
Δε ζω μόνον στην Αγγλία. Μοιράζω το χρόνο μου, όχι πολύ δίκαια πάντα, μεταξύ Ελλάδας, Αγγλίας και Νησιού των Πυροτεχνημάτων. Στην Αγγλία είναι λιγότεροι οι πειρασμοί και οι περισπασμοί και βοηθούντος του βροχερού κλίματος και της τυπικότητας των διαπροσωπικών σχέσεων είναι πολύ πιο εύκολο να απομονώνεται ένας συγγραφέας και να αφοσιώνεται στο γράψιμο. Στην Ελλάδα, λιακάδες, αμμουδιές, συγγενείς, φίλοι, συντροφιές, εκδηλώσεις και αμέτρητες άλλες σειρήνες κλέβουν χρόνο και αφήνουν λευκές σελίδες να περιμένουν παραπονεμένες. Κάθε τι βέβαια έχει και το τίμημά του. Στην Αγγλία μου λείπει το φως και η ζεστασιά της ανθρώπινης επικοινωνίας.
Ο Ευγένιος Τριβιζάς και η μάγισσα Φρικαντέλα
Υπάρχει κάτι «βαθιά ελληνικό» που σας χαρακτηρίζει;
Η γλώσσα μας.
Πριν μερικά χρόνια μου είχατε πει ότι το παράλογο ενθουσιάζει τα παιδιά γιατί «τους δίνει την αίσθηση ότι όλα είναι δυνατά, ότι πάντα υπάρχει ελπίδα». Εσείς από πού αντλείτε αυτή την αίσθηση;
Από την ανάταση της μουσικής, τους ψιθύρους της ποίησης, τις μεταμορφώσεις της φύσης.
Πως νιώσατε όταν είδατε για πρώτη φορά αυτή την έκθεση- ρετροσπεκτίβα στο Μουσείο Γουναρόπουλου;
Συγκίνηση που τόσοι σημαντικοί δημιουργοί εμπνεύστηκαν από τα βιβλία μου και ζωντάνεψαν σκηνές και χαρακτήρες, ο καθένας με το δικό του τρόπο. Ήταν μαγευτικό να δω συγκεντρωμένα στον ίδιο χώρο δημιουργίες δεκαετιών όπως τις κούκλες της τηλεοπτικής «Φρουτοπίας», το ιπτάμενο σουρωτήρι της «Χαράς και του Γκουντούν», τα κοστούμια του Μαύρου βασιλιά και της Λευκής Βασίλισσας από τους «Δραπέτες της Σκακιέρας» της Λυρικής Σκηνής και το γιλέκο του αυλοκόλακα Τίλιου Ξεφτίλιου από την παραγωγή των «Μαγικών Μαξιλαριών» στο Εθνικό Θέατρο, έργα τεράστια, όπως η κυανογραφία με τα τρενάκια στην κοιλιά του Τουνελόδρακου, και μικροσκοπικά, όπως το σπυρί του ρυζιού από το γάμο της πριγκίπισσας Δυσκολούλας. Με την ευκαιρία θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στην ιστορικό τέχνης Διονυσία Γιακουμή και στη μουσειολόγο Ζωή Χαραλαμπίδου που για δυο χρόνια με ανεξάντλητο κέφι και υπομονή συγκέντρωναν και τεκμηρίωναν τα ενενήντα τέσσερα έργα της έκθεσης.
Αν σας ζητούσα να βγείτε βόλτα στη σημερινή Αθήνα με έναν από τους ήρωες που έχετε φτιάξει από φαντασία και …μελάνι, ποιον θα διαλέγατε και τι θα κάνατε μαζί του;
Με τη Μάγισσα Φουφήχτρα για να ρουφήξει με την ιπτάμενη ηλεκτρική της σκούπα όλα εκείνα που πληγώνουν και πονάνε και τον Αχυρούλη το σκιάχτρο για να μας δείξει ότι, όπως κι εκείνος, έχουμε το δικαίωμα να πετάμε.
Ποια από τα βιβλία σας ξαναδιαβάζετε και με τι προσδοκίες;
Δε χρειάζεται να τα ξαναδιαβάζω. Παραμένουν πάντα ζωντανά στο νου μου, διακλαδίζονται, μπολιάζουν, μπολιάζονται, γονιμοποιούν και γονιμοποιούνται.
Εδώ με τους αναγνώστες του
Κυκλοφορείτε συχνά με ένα πράσινο καγκουρό, πράγμα που καμιά φορά σας δημιουργεί προβλήματα, αφού είναι αόρατο. Είχατε ποτέ ένα ζωάκι (ορατό σε όλους) για συντροφιά;
Δεν είχα. Με είχαν στο παρελθόν διάφορες γάτες. Για παράδειγμα έξι σιαμέζες που τις είχα βαφτίσει με ονόματα των χορευτριών του καν καν από την «Εύθυμη Χήρα» του Φραντς Λέχαρ: Λολό, Ντοντό, Ζουζού, Κλοκλό, Μαργκό, Φρουφρού. Τώρα έχω μια αλεπού και μια πασχαλίτσα. Την αλεπού την πρωτοείδα από το παράθυρό μου ένα χιονισμένο χειμωνιάτικο πρωινό. Βρήκε το καταφύγιό της στον κήπο μου, φαίνεται, επειδή όλοι οι άλλοι κήποι της περιοχής είναι περιποιημένοι, ενώ ο δικός μου καθόλου. Κι εγώ αν ήμουνα αλεπού, δε θα μου άρεσε να κουρεύουν το γρασίδι κάθε τόσο δίπλα στη φωλιά μου. Σιγά σιγά εξημερώθηκε και ποζάρει όταν τη φωτογραφίζω. Έχει όμως κι ένα κακό συνήθειο. Κλέβει τα πιατάκια που βάζω το φαγητό της αν είναι διακοσμημένα με πολύχρωμες ζωγραφιές. Πρόκειται για αλεπού με ανεπτυγμένο καλλιτεχνικό αισθητήριο. Ίσως κάπου να κρύβει ένα σερβίτσιο σπάνιων πιατικών.
Στην «Παραμυθοχώρα» παίζεται τώρα το έργο σας «Η Δόνα Τερηδόνα και το Μυστικό της Γαμήλιας Τούρτας». Στο έργο αυτό, μια πεντάμορφη Σπανιόλα αρχόντισσα όταν μαθαίνει ότι ένα κοριτσάκι έχει χαμόγελο ομορφότερο από το δικό της, αποφασίζει να της το καταστρέψει, παρασύροντας το να φάει όσο το δυνατόν περισσότερα γλυκά για να χαλάσουν τα δόντια του. Εσάς ποια είναι τα αγαπημένα σας γλυκά;
Λουκουμάδες με μέλι από χρυσάνθεμα και γαλακτομπούρεκα με γάλα του γαλαξία.
Οι γάτες μου, η (Red Hot Chili) Pepper και η Ολίβια, θέλουν να σας ρωτήσουν αν θα μπορούσατε να τους δώσετε ένα αυτόγραφο.
Όχι, αλλά θα μπορούσα να τους δώσω ένα αυτογρατζουνόγραφο.
Κεντρική φωτό:«Τι λένε τα πιόνια στον Ευγένιο», Ράνια Βαρβάκη
* «Από τη Φρουτοπία στο νησί των πυροτεχνημάτων», Δήμος Ζωγράφου Μουσείο Γ. Γουναρόπουλου,Γουναροπούλου 6, Άνω Ιλίσια, 210 7487657. Έως 15/3.
Ένα βιβλίο μυστηρίου για ένα κορίτσι που μεγαλώνει προσπαθώντας ν’ ανακαλύψει τον εαυτό του, αλλά και το κατά πόσο ο Αμερικανός πατέρας του ήταν μπλεγμένος με την Απριλιανή χούντα
Μιλήσαμε για το νέο του βιβλίο, ένα μυθιστόρημα για τη μονίμως φευγαλέα αίσθηση της μητέρας του, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο η μνήμη πλάθει την προσωπική ιστορία
7°
