Η Νάντια Σπηλιωτοπούλου έγραψε αλλιώτικα παραμύθια

Τίτλος τους «Παραμύθια από τ' άλλα.... τα λησμονημένα» (εκδ. Ιanos, εικονογράφηση Γιώργος Θεοδώρου). Η συγγραφέας μας μίλησε πως ξεκίνησε το δικό της «Μια φορά κι έναν καιρό».

Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε το βιβλίο;

Όπως αναφέρω και στον πρόλογο του βιβλίου, όταν έγινα μητέρα και έπρεπε να διηγηθώ στην κόρη μου παραμύθια , επειδή δεν γνώριζα και πολλά ανέτρεξα σε αυτά τα 3 ποιήματα τα οποία αγαπούσα πολύ .Τον «Πραματευτή» του Ι. Γρυπάρη, την «Τραλαρώ» του Μ. Μαλακάση και την «Κουμπάρα που έγινε νύφη» που ανήκει στη δημοτική ποίηση. Αυτό που διαπίστωσα προς έκπληξη μου ήταν ότι παρά την άγνωστη, αλλά τόσο πλούσια γλώσσα κέντρισαν πολύ το ενδιαφέρον της και μετά μεγαλώνοντας τα ποιήματα αυτά ήταν πάντα ένα υλικό στο οποίο επιστρέφαμε ξανά και ξανά . Έτσι σκεφτήκαμε να φτιάξουμε ένα βιβλίο που θα αποτελέσει αφορμή για να γνωρίσουν τα παιδιά και να ξαναθυμηθούμε οι μεγαλύτεροι και αυτό το κομμάτι της λογοτεχνικής μας κληρονομιάς καθώς και τους ποιητές.

Τι σημαίνει ο τίτλος «… από τα άλλα τα λησμονημένα»;

Τον τίτλο τον δανειστήκαμε από το ποίημα του Μιλτιάδη Μαλακάση «Τραλαρώ».

Επειδή διανύουμε μια παράξενη εποχή και σε αυτή την κατάσταση τα παιδιά μπήκαν πιο πολύ από όσο πρέπει στον κόσμο και τις αγωνίες των μεγάλων είναι ανάγκη να επαναπροσδιοριστούμε να επαναφέρουμε τον ρομαντισμό, την ποίηση και το άρωμα μιας άλλης εποχής που μοιάζει ξεχασμένη – λησμονημένη.

Σε ποιες ηλικίες απευθύνεται;

Δεν θα μπορούσα να προσδιορίσω ή να περιορίσω το υλικό αυτό με βάση την ηλικία. Εγώ προσωπικά ήρθα σε επαφή με τα ποιήματα αυτά σε μεγαλύτερη ηλικία , ενώ η κόρη μου τα άκουγε από πολύ μικρή και μας γοητεύσαν και τις δύο το ίδιο.

Με ποιον τρόπο χρησιμοποιήσατε τα ποιήματα του Ιωάννη Γρυπάρη και του Μιλτιάδη Μαλακάση όπως και τα δημοτικά τραγούδια για να γράψετε τα παραμύθια; Αποτέλεσαν μόνο έμπνευση;

Όχι απλά έμπνευση ήταν η βάση, ήταν ο λόγος για να γραφτεί αυτό το βιβλίο. Δεν υπήρχε καμία διάθεση οικειοποίησης αυτών των ποιημάτων. Θέλαμε συνειδητά να « ανοίξουμε» την αφήγηση όσο αυτό μας επιτρεπόταν για να οδηγηθεί ο αναγνώστης στα πρωτότυπα. Και αυτό ήταν και το πιο δύσκολο μέρος αυτού του εγχειρήματος. Τα αντιμετωπίσαμε με μεγάλο σεβασμό, τα μελετήσαμε από την αρχή και κάναμε την παρέμβαση μας τόσο όσο επιτρεπόταν για να μη χαθεί η ατμόσφαιρα που τόσο υπέροχα είχαν αποτυπώσει οι ποιητές.

Η γλώσσα των παραμυθιών πρέπει να είναι απλοϊκή, για να είναι αντιληπτή;

Τα παιδιά είναι σαν μια λευκή κόλλα χαρτί. Είναι ανοιχτά να δεχθούν το μελάνι για να γραφτούν πάνω οι λέξεις και να δημιουργηθεί η γλώσσα. Η γλώσσα μας είναι πολύ πλούσια και ας την έχουμε ξεχάσει. Κάποια στιγμή είχα διαβάσει σε μια έρευνα , ότι η Ελληνική γλώσσα είναι ίσως η μοναδική γλώσσα όπου οι λέξεις έχουν πρωτογένεια ενώ σε όλες τις άλλες, οι λέξεις είναι συμβατικές, σημαίνουν κάτι επειδή απλά έτσι συμφωνήθηκε μεταξύ εκείνων που την χρησιμοποιούν. Π.χ., στην Ελληνική γλώσσα η λέξη παραμύθι = παρά+ μύθος , έχουμε δηλαδή αιτιώδη σχέση μεταξύ λέξεως – πράγματος, ιδέας ή κατάστασης. Οπότε αν χρησιμοποιούμε σωστά την γλώσσα , αυτό αρκεί για να δημιουργήσουμε ένα κώδικα μέσα από τον οποίο μπορούμε να εκφραζόμαστε σωστά και κατά συνέπεια να γινόμαστε αντιληπτοί. Τα παραμύθια λοιπόν σαν ένα μέσον στη διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού είναι μια καλή αρχή για να το επιτύχουμε αυτό.

Τα παραμύθια κυκλοφορούν με μουσική επένδυση από τον Φίλιππο Πλιάτσικα και δίνονται και μέσω αφήγησης. Γιατί νιώσατε αυτήν την ανάγκη;

Όπως προανέφερα θα ερχόταν σε μεγάλη σύγκρουση με την αρχική ιδέα και το κίνητρο να γράψω αυτό το βιβλίο το γεγονός ότι δεν θα καταλήγαμε εμείς και ο αναγνώστης στα πρωτότυπα κείμενα . Ο Φίλιππος έγραψε μια μουσική όπου δεν επισκίασε τον λόγο ούτε απλά χρησιμοποιήθηκε σαν μουσικό χαλί , αλλά δημιούργησε ατμόσφαιρα και ροή στην αφήγηση. Οι ηθοποιοί και οι μουσικοί (Πηνελόπη Μαρκοπούλου – Μάριος Αθανασίου – Δέσποινα Ψαροπούλου - Τζώρτζια Κεφαλά – Χάρης Φλέουρας – Στεφανία Κριεζή – Φίλιππος Πλιάτσικας ) που ανέλαβαν την αφήγηση με την σειρά τους δεν υπέπεσαν σε ευκολίες και σε ψεύτικες φωνές για να γίνουν ίσως αρεστοί σε αυτό που νομίζουμε ότι μπορεί να θέλει να ακούσει ένα παιδί –το οποίο λαμβάνει πια πολλά περισσότερα ερεθίσματα λόγω και της τεχνολογίας – αλλά κατέθεσαν την δική τους αλήθεια προσπαθώντας να δώσουν μέσα από την φωνή τους ζωή στους χαρακτήρες. Με λίγα λόγια χωρίς τερτίπια και περιττά τεχνάσματα θέλαμε να διηγηθούμε και να επικοινωνήσουμε τα κείμενα αυτά.

Τι πιστεύετε πως πρέπει να κάνει ένας γονιός για να αγαπήσει το παιδί του τα βιβλία;

Το βιβλίο δεν μπορεί να έχει την θέση που έχει το πορσελάνινο σερβίτσιο της μαμάς σε ένα ράφι. Το βιβλίο και ο χώρος ενός βιβλιοπωλείου πρέπει να είναι πολύ οικεία για τα παιδιά . Πρέπει να αποτιναχτεί από πάνω του το βάρος του «πρέπει» και του καθωσπρέπει. Το βιβλίο πρέπει να το πιάνεις, να μυρίζεις το άρωμα του , να το αφήνεις να κοιμηθεί μαζί σου να σε συντροφεύει στα όνειρα να γεμίσει αλμύρα και άμμο να τσαλακωθεί να περάσει από χέρι σε χέρι . Είναι λιμάνι και θάλασσα μαζί . Δεν υπάρχει περίπτωση τα παιδιά να μην το λατρέψουν.