Τα BELLάκια μεγάλωσαν και ο Χάρης Νικολακάκης μάς ανοίγει τα χαρτιά του

Ο Χάρης Νικολακάκης, διευθυντής των εκδόσεων Bell, μίλησε στην AV για τα βιβλία, για τους νέους και μελλοντικούς τίτλους των εκδόσεων, για την έκθεση της Φρανκφούρτης και όσα έφερε στη βαλίτσα του, για τα σχέδιά του, την οικογένειά του, τους στόχους του και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ποια ήταν η σχέση σου με το βιβλίο στην παιδική σου ηλικία;
Από τις αγαπημένες μου αναμνήσεις είναι οι βόλτες που πηγαίναμε με τον πατέρα μου σε βιβλιοπωλεία. Με άφηνε να διαλέγω ό,τι βιβλίο μού κέντριζε το ενδιαφέρον και η ιεροτελεστία της επιλογής τους είναι κάτι που θυμάμαι με νοσταλγία. Και, ναι, ήμουν βιβλιοφάγος μικρός.

Ποια ήταν τα πλέον αγαπημένα σου βιβλία, που θα τα ξαναδιάβαζες και σήμερα με την ίδια θέρμη
Όλες οι σειρές μυστηρίου της Enid Blyton, «Ο Ασπροδόντης» και το «Κάλεσμα της άγριας φύσης» του Jack London και η «Ιστορία χωρίς τέλος» του Michael Ende.

Είχες επιχειρήσει ποτέ να γράψεις μια δική σου ιστορία;
Ναι, όταν ήμουν 12 ή 13, μια ιστορία με… βρικόλακες – αλλά αυτό ας μείνει μεταξύ μας.

Τι σε ιντριγκάρει στη δουλειά σου και ποιος είναι ο στόχος σου μακροπρόθεσμα;
Η ανακάλυψη νέων τίτλων και νέων συγγραφέων είναι κάτι που σίγουρα με ιντριγκάρει. Από κει και πέρα απολαμβάνω όλα τα στάδια παραγωγής του βιβλίου – από την επιλογή του τίτλου μέχρι τη δημιουργία του βιβλίου και την προώθησή του. Στόχος μου –και ελπίζω όχι ανέφικτος– να δημιουργήσουμε νέους αναγνώστες. Να καταφέρουμε να τραβήξουμε την προσοχή και ανθρώπων που μπορεί να θεωρούν πως το διάβασμα είναι για λίγους και να τους δείξουμε τι έχαναν όλα αυτά τα χρόνια.

Περίγραψέ μου ένα 24ωρό σου.
Καμιά μέρα δεν είναι ίδια με τις άλλες, αλλά μια τυπική μέρα πάει κάπως έτσι: Ξυπνητήρι στις 7, οδήγηση (με στάση στο σχολείο του γιου μου), γραφείο, emails – τηλεφωνήματα σε πράκτορες, συνεργάτες και συγγραφείς, συμβόλαια, συντονισμός για τα βιβλία που βρίσκονται στη διαδικασία παραγωγής με τους συνεργάτες μου –Παναγιώτης για τα BELL, Γκέλυ για τα Άρλεκιν, Στέλλα και Κατερίνα για τις σελιδοποιήσεις, Άννα για τα εξώφυλλα, Σταμάτης για τις πωλήσεις, Βασίλης για τις εκδηλώσεις και τα ΜΜΕ–, οπισθόφυλλα, δελτία τύπου, social media... Και μετά σπίτι, χαλάρωση για λίγο και διάβασμα βιβλίων – το τελευταίο δεν σταματάει ποτέ.

Οι εκδόσεις Bell αποφάσισαν να κάνουν ένα μεγάλο άνοιγμα στους Έλληνες συγγραφείς τα τελευταία χρόνια.
Η ανακάλυψη νέων συγγραφέων είναι δύσκολη υπόθεση και ακόμη πιο δύσκολο είναι να πείσεις το αναγνωστικό κοινό να εμπιστευτεί πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς. Θεωρώ πως το εγχείρημά μας, αν και μετράει μόλις τρία χρόνια, έχει στεφθεί από επιτυχία. Οι επιλογές μας είναι προσεχτικές, κάθε βιβλίο που εκδίδουμε το πιστεύουμε απόλυτα και το υποστηρίζουμε με κάθε μέσο που διαθέτουμε και νομίζω πως οι συγγραφείς μας έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους στην ελληνική μυθιστοριογραφία. 

Τι βιβλία να περιμένουμε από τις εκδόσεις μέχρι το τέλος του 2019;
Εκτός από το «Ένας έντιμος άνθρωπος» του John le Carré και το «Καχαραμπού» της Φρατνζέσκας Μάνγγελ που μόλις κυκλοφόρησαν στα βιβλιοπωλεία, τον Νοέμβριο έρχεται το πολυαναμενόμενο «Κάρι Μόρα» του Thomas Harris, καθώς και οι συλλεκτικές επανεκδόσεις της τετραλογίας του Χάνιμπαλ Λέκτερ του ίδιου, το ντεμπούτο ενός νέου Έλληνα συγγραφέα που πιστεύω πως θα ταράξει τα νερά της αστυνομικής λογοτεχνίας, «Η διαθήκη του δολοφόνου» του Νίκα Γκίκα, το νέο μυθιστόρημα του Wilbur Smith «Κραυγή πολέμου», και τις «Μαριονέτες» του M.W. Craven που είναι το πρώτο βιβλίο μιας ολοκαίνουργιας σειράς που έχει εντυπωσιάσει κοινό και κριτικούς στο εξωτερικό, ενώ μόλις κατέκτησε το βραβείο Gold Dagger καλύτερου αστυνομικού μυθιστορήματος της χρονιάς!

Τι νέο κρύβει στις φαρέτρες του ο εκδοτικός για το 2020;
Επιστροφή αγαπημένων top συγγραφέων στις εκδόσεις μας, όπως ο Harlan Cobain, ο David Baldacci, η Carole Matthews και η Diane Setterfield με τα νέα τους έργα, γνωριμία με νέους Έλληνες συγγραφείς όπως είναι η Νατάσα Παυλίτσεβιτς, ο Αλέξης Μοστριός, ο Λευτέρης Μπούρος, αλλά και ο Γιώργος Γιώτσας, γνωστός στο χώρο της φανταστικής λογοτεχνίας που όμως έρχεται στα BELL με ένα εντελώς διαφορετικό βιβλίο, καθώς και τα νέα μυθιστορήματα αγαπημένων ξένων (Ken Follett, Chris Carter, Lee Child, John Connolly, Jeffrey Archer, B. A. Paris κ.ά.) αλλά και Ελλήνων (Κική Τσιλιγγερίδου, Ειρήνη Βαρδάκη, Ίρις Καλβά, Κωνσταντίνα Μόσχου, Μάριος Δημητριάδης κ.ά.) συγγραφέων. Κι αυτά είναι μόνο η αρχή.

Τι νέο και αποκλειστικό έφερες στη βαλίτσα σου από την έκθεση της Φρανκφούρτης;
Η έκθεση της Φρανκφούρτης μπορεί να γίνεται κάθε Οκτώβριο, αλλά τα βιβλία που βλέπουμε εκεί μας απασχολούν όλο τον χρόνο. Αυτό που φέρνω μαζί μου και πιστεύω πως θα είναι το βιβλίο-έκπληξη του 2020 είναι ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται στην Αυστραλία. Εκεί, ένα ζευγάρι περιηγητών καταλήγει σε ένα απομακρυσμένο χωριό όπου οι κάτοικοι έχουν για χόμπι τους το κυνήγι. Το κυνήγι ανθρώπων... Ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα που ανεβάζει την αδρεναλίνη στα ύψη, μια ιστορία επιβίωσης, μια αναγνωστική εμπειρία ανάλογη με την παρακολούθηση ταινίας του Ταραντίνο! Κατά πάσα πιθανότητα θα κυκλοφορήσει το καλοκαίρι, ταυτόχρονα με την πρώτη αγγλική έκδοση.

Ποια είναι η διαδικασία για να «κλείσεις» έναν ξένο συγγραφέα;
Όλοι οι συγγραφείς στο εξωτερικό εκπροσωπούνται από πράκτορες. Συνεπώς οι πράκτορες είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στους συγγραφείς και στους εκδότες. Κάθε μέρα καταφθάνουν δεκάδες emails με νέες προτάσεις, νέα βιβλία και νέους συγγραφείς. Γι’ αυτό και η αναζήτηση βιβλίων δεν είναι κάτι που σταματάει τη στιγμή που φεύγεις από το γραφείο. Το διάβασμα δεν σταματάει ποτέ. Όταν, λοιπόν, βρεις κάτι που σου αρέσει κάνεις την προσφορά σου και αποκτάς τα δικαιώματα για την έκδοση του βιβλίου.

Η σύζυγός σου, Ειρήνη, που εμπλέκεται και εκείνη ενεργά στη διαδικασία έκδοσης ενός βιβλίου, σε επηρεάζει για συγγραφείς που ανακαλύπτεις;
Η οικογένεια της Ειρήνης έχει μακρά παράδοση στις εκτυπώσεις και η ίδια έχει μεγαλώσει μέσα στο χαρτί και τα τυπογραφεία. Εκτός, λοιπόν, από το γεγονός ότι εκείνη έχει όλη την επίβλεψη στο τελικό στάδιο της παραγωγής των βιβλίων μας, αφού όλα εκτυπώνονται στην οικογενειακή επιχείρησή της, η ίδια «μπαίνει» μέσα στα βιβλία μας και με έναν άλλον τρόπο. Ως φανατική αναγνώστρια, πολλές φορές διαβάζει τα βιβλία την ώρα που τυπώνονται και εμπνέεται τους σελιδοδείκτες που έχουν γίνει σήμα κατατεθέν των BELL. Η ίδια δεν εμπλέκεται στη διαδικασία ανακάλυψης νέων συγγραφέων, αλλά εμπιστεύομαι απόλυτα την κρίση της και όποτε χρειαστώ μια δεύτερη γνώμη για οτιδήποτε είναι πάντα εκεί.

Ποια είναι η σχέση των παιδιών σας με τα βιβλία; Ταιριάζουν τα αναγνωστικά σας γούστα;
Ο Αλέξανδρος που είναι 15 χρονών διαβάζει περισσότερο βιβλία μυστηρίου και φαντασίας, ενώ η Ανδρομάχη, που είναι 13, προτιμάει τα χιουμοριστικά. Αυτό που τους λέμε για να τους παρακινούμε να διαβάζουν περισσότερο είναι πως ένα βιβλίο που θα τους κάνει «κλικ» είναι πιο συναρπαστικό και καθηλωτικό από την καλύτερη ταινία που θα μπορούσαν να δουν.  

Αγαπημένη τηλεοπτική σειρά;
Η μοναδική σειρά που κατάφερα να δω ολόκληρη φέτος ήταν το «Chernobyl» και με συγκλόνισε. Από κει και πέρα, συνεχίζω να παρακολουθώ φανατικά το «Walking Dead» (ναι, ακόμη…) και υπάρχουν πολλές σειρές, κυρίως στο Netflix, που όλο λέω ότι θα τις δω, αλλά ποτέ δεν προλαβαίνω…

Ποια βιβλία βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο κομοδίνο σου;
Μόλις τελείωσα το επόμενο βιβλίο της B.A. Paris (θα εκδοθεί στο εξωτερικό στις αρχές του 2020), το οποίο είναι πολύ διαφορετικό από τα δύο τελευταία της βιβλία. Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό, σπαρακτικό ψυχολογικό δράμα που με άφησε με το στόμα ανοιχτό. Τώρα διαβάζω ένα άλλο βιβλίο στα αγγλικά, το οποίο επίσης δεν έχει εκδοθεί στο εξωτερικό, αλλά δυστυχώς δεν μπορώ να σας πω τον τίτλο… 

Ποια είναι η σχέση σου με τα social media;
Τα απολαμβάνω τα social media. Μ’ αρέσει να τα χρησιμοποιώ και επαγγελματικά, αλλά και σε προσωπικό επίπεδο. Εκεί επιλέγω να μοιράζομαι πράγματα που αγαπάω. Βιβλία, μέρη, φαγητά, καθημερινές ιστορίες. Και εκτός των άλλων, μέσα από τα social media έχω γνωρίσει πολλούς αξιόλογους ανθρώπους, με τους οποίους μπορεί να μην είχαμε αλλιώς την ευκαιρία να γνωριστούμε. 

Δεν υπάρχει βιβλίο που να αρέσει σε όλους. Ούτε ένα, όμως. Αν γίνει αυτό κατανοητό, δεν σε πειράζει καμία αρνητική γνώμη.

Όταν διαβάζεις αρνητικές κριτικές αναγνωστών σε βιβλιοφιλικές ομάδες, ποια είναι η αντίδρασή σου;
Ας ξεκινήσουμε με την παραδοχή ότι δεν υπάρχει βιβλίο που να αρέσει σε όλους. Ούτε ένα όμως. Αν έχει γίνει αυτό πραγματικά κατανοητό, τότε δεν σε πειράζει καμία αρνητική γνώμη, αναγνωστών ή κριτικών, κι ας πιστεύεις εσύ ο ίδιος πολύ στο κάθε βιβλίο σου – αν δεν πίστευες άλλωστε, δε θα έμπαινες στη διαδικασία να το εκδώσεις. Συνεπώς οι κριτικές που δεν εμπεριέχουν προσωπικές επιθέσεις σε συγγραφείς –γιατί υπάρχουν κι αυτά– πραγματικά δεν με πειράζουν, αντίθετα είναι απολύτως θεμιτές.

Θεωρείς ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση των βιβλίων;
Θεωρώ ότι είναι ένα χρήσιμο επαγγελματικό εργαλείο –που οπωσδήποτε θέλει προσοχή και σύνεση στη χρήση του– καθώς ουσιαστικά μπορεί να είναι η «βιτρίνα» σου στη διαδικτυακή «αγορά». Από κει και πέρα, τα social media είναι και ένας τόπος ανταλλαγής απόψεων για τα βιβλία. Όπως ένα βιβλίο μπορεί να κυκλοφορήσει από στόμα σε στόμα, μπορεί να κυκλοφορήσει και από ποστ σε ποστ. Έχουν δημιουργηθεί μερικές πολύ ενδιαφέρουσες βιβλιοφιλικές ομάδες στο Facebook και σελίδες στο Instagram, όπου ανταλλάσσονται γνώμες για τα βιβλία και μέσω των οποίων δημιουργούνται νέες παρέες, λέσχες ανάγνωσης και βιβλιοφιλικές κοινότητες.

Τι σε χαλάει στην καθημερινότητά σου και τι μπορεί να σου φτιάξει τη διάθεση αυτοστιγμεί;
Αυτό που με χαλάει είναι η έλλειψη πόρων. Η κρίση δημιούργησε πολλά οικονομικά προβλήματα και αυτά προσπαθούμε να ξεπεράσουμε. Υποθέτω όχι μόνον εμείς, ολόκληρη η αγορά. Η προσπάθεια είναι καθημερινή και ασταμάτητη. Τη διάθεση μου φτιάχνουν απλά πράγματα. Για παράδειγμα, ένας καλός λόγος που θα διαβάσω για ένα βιβλίο μας από έναν αναγνώστη. Ή μια ωραία ιδέα για την προώθηση ενός νέου βιβλίου. 

Ποιους εκδοτικούς οίκους ξεχωρίζεις στην Ελλάδα και γιατί τους παραδέχεσαι;
Είναι πολλοί οι εκδοτικοί οίκοι που κάνουν πραγματικά καλή δουλειά σε όλα τα επίπεδα και είναι πολύ θετικό το γεγονός ότι και τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί νέοι οίκοι που έρχονται να καλύψουν διάφορα κενά που υπήρχαν στον εκδοτικό χώρο. Νομίζω ότι η λέξη «εξειδίκευση» είναι το κλειδί στο σημερινό εκδοτικό τοπίο. Από την άλλη πλευρά, μου αρέσει πολύ η χρήση των social media από τη Διόπτρα και τα εξώφυλλα του Ίκαρου.

Μπορεί η εγχώρια αγορά βιβλίου να αντέξει τόσους συγγραφείς;
Θεωρώ πως υπάρχει χώρος για όλους και στόχος όλων μας πρέπει να είναι, πρώτον να εκδίδουμε καλά βιβλία και δεύτερον να δημιουργούμε νέους αναγνώστες. Το ένα τρέφει το άλλο.

Υπάρχει κάποιος τίτλος σας που θεωρείς ότι δεν «ακούστηκε» όσο εσύ περίμενες;
Γιατί θεωρείς ότι μπορεί αυτό να συμβαίνει με ένα βιβλίο, ειδικά όταν στο εξωτερικό έχει διαγράψει εξαιρετική πορεία; Αυτό μπορεί να συμβεί όχι μόνο με τίτλους πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων, αλλά και καταξιωμένων μπεστσελερίστων. Για παράδειγμα τα βιβλία του Joe Hill που στο εξωτερικό κατακτούν όλες τις λίστες των μπεστ σέλερ, στην Ελλάδα δεν έχουν ανάλογη πορεία. Ή ένα πρόσφατο παράδειγμα πολύ καλού βιβλίου που μεταφράστηκε σε περισσότερες από 30 γλώσσες και πήγε περίφημα στο εξωτερικό αλλά μέτρια στην Ελλάδα, το ψυχολογικό θρίλερ «Κάτι στο νερό» της Catherine Steadman. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που μπορεί κάποιος τίτλος να μην «ακουστεί» όσο περιμέναμε. Για παράδειγμα, μπορεί να είναι το είδος του βιβλίου ή το timingτης έκδοσης. Μπορεί, σε κάποιες περιπτώσεις, να μη δώσαμε κι εμείς επικοινωνιακά όσο βάρος θα έπρεπε σε κάποιον τίτλο. Σε καμιά περίπτωση δεν υπάρχει συνταγή επιτυχίας. Η επιλογή τίτλων χρειάζεται ένστικτο και αυτό ακολουθώ κι εγώ πάντοτε. Όμως, τελικά, όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος. 

Θα υπάρξουν άλλες αλλαγές στον εκδοτικό μέσα στο 2020;
Νομίζω πως ήδη, τα τελευταία τρία χρόνια προχωρήσαμε σε πάρα πολλές κινήσεις που άλλαξαν το χαρακτήρα του εκδοτικού οίκου. Έτσι, άλλαξαν σχήμα και ποιότητα παραγωγής τα βιβλία της εμβληματικής σειράς BELL Best Seller (καθώς και εκείνα της σειράς Silk), τα οποία εκτός από τα περίπτερα μπήκαν δυναμικά και στα βιβλιοπωλεία. Τα μικρά BELLάκια, λοιπόν, μεγάλωσαν και έγιναν αποκλειστικά βιβλία με σειρές αστυνομικής λογοτεχνίας. Παράλληλα, αρχίσαμε να εκδίδουμε και βιβλία κανονικού μεγέθους, που κυκλοφορούν μόνο στα βιβλιοπωλεία. Αρχίσαμε να εκδίδουμε και Έλληνες συγγραφείς. Ανοίξαμε το βιβλιοπωλείο BELL books. Φέραμε γνωστούς ξένους συγγραφείς στην Ελλάδα. Αυτές τις μέρες εγκαινιάζουμε τις τρεις νέες, ανανεωμένες ιστοσελίδες μας για τα βιβλία BELL, SILK, Άρλεκιν. Δεν ξέρω τι άλλο θα φέρει το 2020, αλλά σίγουρα δεν σκοπεύουμε να «ησυχάσουμε»!