- CITY GUIDE
- PODCAST
-
24°
«Μνημείο πεσόντων»: Ένα προφορικό νεκροταφείο
Στο βραβευμένο ποίημα της Άλις Όσβαλντ και τη βραβευμένη απόδοσή του στα ελληνικά από τη Μυρσίνη Γκανά, οι νεκροί της Ιλιάδας αποκτούν μια δεύτερη ζωή
Στο Ίδρυμα Κατακουζηνού ζωντανεύει το «Μνημείο πεσόντων» της Άλις Όσβαλντ με την ανάγνωσή της η μεταφράστριά του, Μυρσίνη Γκανά (εκδ. Μελάνι)
Το «Μνημείο πεσόντων» της Άλις Όσβαλντ είναι μία ποίηση προορισμένη να ακουστεί. Όπως θα ακούγονταν ονόματα νεκρών σε επιμνημόσυνη δέηση ή όπως κάτι που βγαίνει από την αφάνεια και ζητάει να αποκτήσει σώμα και φωνή, κάτι ξεχασμένο να βρει μνήμη, κάτι που αρθρώνεται να γίνει ορατό, να αφήσει ίχνος. Όπως προορισμένη να ακουστεί ήταν η ομηρική ποίηση, από την οποία εκπορεύεται, σάρκα από τη σάρκα της.
Μια επιτομή της «Ιλιάδας», ποιητική σύνθεση από θραύσματα του ομηρικού έπους που απέδωσε από τα αρχαία ελληνικά η βραβευμένη βρετανίδα ποιήτρια, άλλοτε μεταφράζοντας κι άλλοτε χρησιμοποιώντας τις ομηρικές λέξεις σαν ανοίγματα μέσα από τα οποία έβλεπε αυτό που κοίταζε ο Όμηρος. Χωρίς να συμπεριλάβει την ιστορία του Τρωικού πολέμου. Όπως γράφει στην Εισαγωγή, αυτό που την ενδιέφερε είναι να ανακαλέσει όχι την πλοκή αλλά την «ενάργεια» του ποιήματος, τη «φωτεινή, αβάσταχτη πραγματικότητά» του. Αυτό που τότε απομένει από το ομηρικό έπος είναι ένα «διπολικό» όπως το λέει ποίημα, που αποτελείται από σύντομες βιογραφίες στρατιωτών και παρομοιώσεις που τις συνδέει αφηγηματικά.
Οι νεκροί της Ιλιάδας, όχι οι ξακουστοί ήρωες, αλλά οι πάρα πολλοί ανώνυμοι άνδρες που έπεσαν στη μάχη και ξεχάστηκαν. Το όνομά τους, η γέννησή τους, πληροφορίες για την οικογένειά τους, για τον χαρακτήρα και την όψη τους. Οι άσημοι νεκροί της Ιλιάδας παραταγμένοι ο ένας πίσω από τον άλλο, οι ασχολίες τους, οι ελπίδες και οι φόβοι τους, όσα άφησαν πίσω ανυποψίαστοι, μαζί με την περιγραφή της τρομερής στιγμής που έπεσαν στη βοή και τον ορυμαγδό της μάχης. Ποιοι ήταν, πώς έζησαν, πώς πέθαναν.
Πορτρέτα νεκρών που ακολουθούνται από ομηρικές παρομοιώσεις: η λάμψη της φουσκωμένης θάλασσας, το φθινόπωρο κάτω από τον άνεμο που στάζει, οι ζωηροί άνεμοι που τινάζουν τα σύννεφα σαν φτερουγίσματα σιωπής, οι λύκοι που όλο κάτι ζητούν, μια παπαρούνα που τη σφυροκοπάει η βροχή, ένα καράβι που μπαίνει στο αφρισμένο στόμα ενός κύματος, η καταχνιά που τραβάει την κουκούλα της πάνω από τα βουνά, το γεράκι που με φτερά μαχαίρια ανασηκώνει τις λεπίδες του και ξεκινά... εικόνες αναπόδραστης αγριότητας και ομορφιάς, ο φυσικός κόσμος που ο άνθρωπος είναι ριγμένος, προορισμένος να ζήσει, να δοξαστεί, να αφανιστεί. Αναδιπλασιασμένες αυτές, επαναλαμβάνονται κάθε φορά αυτούσιες – για να ξεκουράσουν, ίσως, λίγο πριν ριχτούμε στο επόμενο όνομα, στον επόμενο νεκρό;
Νεκροί όλοι: Ένας παχουλός άντρας που τους φίλους του τόσο αγαπούσε, δύο αδέρφια που γεννήθηκαν από ένα φλερτ, ένας με πατέρα πλούσιο να παρακαλάει για τη ζωή του, κάποιος που φτάνει στη μάχη χωρίς να ξέρει το γιατί, κι ένας άλλος άσχημος μα γρήγορος, ανέντιμος φοβισμένος και σκυφτός να εκλιπαρεί για το κεφάλι του, δυο παραζαλισμένοι έφηβοι που κάλπαζαν στη μάχη στα ακριβά άλογα του πατέρα τους, ένα φιλόδοξο αγόρι που η οικογένειά του το σακάτεψε με την αγάπη, ένας ονειροπόλος που πήγε κοκκινίζοντας περήφανα στη μάχη, κάποιας ο σύζυγος, ένα καλοβαλμένο μοναχοπαίδι που στάθηκε άτυχο, κάποιος που δεν πίστευε πως μπορούσε να πεθάνει, ένας που λάτρευε το τρέξιμο και τώρα κάποιος πρέπει να το πει στον πατέρα του... Ένας προς έναν, πλούσιοι και φτωχοί, τεχνίτες, έμποροι, αγρότες, αδερφοί, σύζυγοι και γιοι, ζωές που γέμισαν για να αδειάσουν απροειδοποίητα με έναν τρομαχτικό βρόντο. Μία διαδοχή από ονόματα, βίους και θανάτους, που δεν φυλλορροεί στην επαναληπτικότητά της, ούτε εκπίπτει σε απαρίθμηση τραγωδιών. Ο ποιητικός ρυθμός κάθε στροφής, κάθε ιστορίας, απλώνει, αποκτάει όγκο και διάρκεια. Σαν ένα κύμα που επανέρχεται, πετυχαίνοντας όχι μόνο να δώσει ανάσα στον κάθε πεθαμένο, σαν να είναι ακόμα τώρα νωπή η στιγμή του θανάτου του, αλλά να μιλήσει για κάτι μεγαλύτερο.
Οι νεκροί της Ιλιάδας, αλλά και όλοι οι νεκροί που έπεσαν σε μάχη, όλοι οι νεκροί που είχαν μια προηγούμενη ζωή που διακόπηκε ξαφνικά, δυνάμει όλοι μας. Αργά ή γρήγορα κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από το αναπόδραστο της ανθρώπινης μοίρας. Κι είναι εντυπωσιακό πώς σε μια τέτοια γιορτή θανάτου, πώς από μια τέτοια μαύρη θλίψη φτιαγμένη από χώμα, καταφέρνει να αναδειχθεί με τόσους τρόπους, αντιστικτικά, η ζωή: η δίψα για ζωή, η γλύκα και η αγριότητα της ζωής, η ζωή που κρέμεται σε μια κλωστή που σπάει, η ματαιότητα της ζωής, η ζωή που είναι πολύτιμη, που παρακαλάει να μείνει στη ζωή ή που διαρκεί ανυποψίαστη, η ζωή με τις ευτυχισμένες στιγμές, τις ευτέλειες και τις παραδοξότητές της, πάνω από όλα η ίδια η τραγωδία της ζωής που ενέχει έναν και μόνο προορισμό ως συστατικό της. Θυμόμαστε τους νεκρούς και ταυτόχρονα θυμόμαστε ότι κι οι ίδιοι θα πεθάνουμε.
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Οι σταθμοί του πολύκροτου βίου του και η φρενήρης πορεία προς τη φήμη
Τέσσερις άνθρωποι των κόμικς στην Ελλάδα γράφουν στο αφιέρωμα της Athens Voice
Όψεις της πόλης, αναμνήσεις, πράγματα που συνέβησαν παλιά, και πράγματα που συμβαίνουν σήμερα γύρω μας
Στο βιβλίο είναι τα κομμάτια μιας αφήγησης για όσα έζησε ο συγγραφέας με τη γιαγιά του στα Κρέστενα Ηλείας ως το 1986 που εκείνη πέθανε
Το βιβλίο διερευνά τη θεραπευτική δύναμη της μουσικής μέσα από τα έργα μερικών εκ των σημαντικότερων συγγραφέων της αρχαιότητας
Τα λημέρια των συγγραφέων - πεζογράφων, ποιητών, δοκιμιογράφων. Γιατί γράφουν εκεί που γράφουν; Τι φετίχ έχουν; Πώς εμπνέονται σ’ αυτόν τον χώρο;
Νέα μετάφραση από την Ελένη Μπακοπούλου για το διαχρονικό μυθιστόρημα του συγγραφέα στο οποίο επεδίωξε να σκιαγραφήσει τις απαρχές της κομμουνιστικής κοινωνίας
O Γκαμπόρ Ματέ απογειώνει την κριτική της δυτικής κοινωνικοποίησης ως κατεξοχήν παθογενούς, προσκομίζοντας πλήθος ευρήματα από τη βιβλιογραφία και την κλινική του εμπειρία τεσσάρων δεκαετιών.
Ο Γάλλος φιλόσοφος και καθηγητής γράφει για την εξέλιξη της ιατρικής μέσω της τεχνολογίας και πώς αυτή μπορεί να συμβιβαστεί με την κατανόηση της ταυτότητάς μας, όπως έχει διαμορφωθεί μέσα στους αιώνες
Η δημιουργός του Bonjour Tristesse που έμπλεξε στον ιστό της πρόωρης επιτυχίας
Με αμείωτους ρυθμούς συνεχίζεται η λογοκρισία στις ρεπουμπλικανικά ελεγχόμενες πολιτείες
Διασκευάζεται για τον κινηματογράφο άλλο ένα βιβλίο του Νορβηγού σταρ της αστυνομικής λογοτεχνίας
Ο τόμος που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μέλισσα αποτελεί φόρο τιμής στον σπουδαίο αρχαιολόγο για τις γνώσεις, την καθοδήγηση και τις εμπειρίες ζωής
Την Κυριακή η αυλαία της διοργάνωσης
Η Καναδή συγγραφέας, στο νέο της βιβλίο, αναφέρεται από το γυναικείο κίνημα έως τον ποταμό της μνήμης
Τα λημέρια των συγγραφέων - πεζογράφων, ποιητών, δοκιμιογράφων. Γιατί γράφουν εκεί που γράφουν; Τι φετίχ έχουν; Πώς εμπνέονται σ’ αυτόν τον χώρο;
Διαβάστε ένα ποίημα από τη συλλογή που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη
Ρομαντική, ηρωική φαντασία ή αλλιώς όλα εκείνα τα saga που λατρεύονται από μεγάλο μέρος του αναγνωστικού κοινού
Διαβάστε σε προδημοσίευση μερικά αποσπάσματα από την αυτοβιογραφία του «Συλλέκτης στιγμών», που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Οξύ
H ελληνική αστυνομική λογοτεχνία στο προσκήνιο - Αναλυτικά οι δράσεις
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.