Βιβλιο

Οι «Μαριονέτες» είναι η νέα εμμονή στην αστυνομική λογοτεχνία

Το συγγραφικό ντεμπούτο του M.W. Craven εκτοξεύει την αδρεναλίνη στα ύψη

Κέλλη Κρητικού
4’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Κριτική για τις «Μαριονέτες» (εκδ. Bell) του M.W. Craven, το βιβλίο που κέρδισε το βραβείο Gold Dagger Αστυνομικού Μυθιστορήματος 2019.

Οι «Μαριονέτες» κέρδισαν το βραβείο Gold Dagger Αστυνομικού Μυθιστορήματος 2019 και μόλις κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Bell. Η πρώτη υπόθεση του Ουάσινγκτον Πόου συναρπάζει και ανεβάζει τη θερμοκρασία κατακόρυφα.

Λίθινοι κύκλοι. Ένας Πυρπολητής. Αποτρόπαια εγκλήματα. Κανένα ίχνος πάλης. Κανένα στοιχείο. Καμία ένδειξη. Και ο χρόνος να τρέχει ξέφρενα δείχνοντας ήδη το επόμενο θύμα του. Τικ τακ. Τικ Τακ. Όλοι παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα, ανίκανοι να αντιδράσουν. Σαν «Μαριονέτες». Μέχρι που το όνομα «Ουάσινγκτον Πόου» έρχεται στο προσκήνιο. Και η καταιγιστική δράση παίρνει από το χέρι την ένταση, το μυστήριο, τις ανατροπές και οδηγεί τα βήματά σου στο απόλυτο εμμονικό αστυνομικό θρίλερ. Στο συγγραφικό ντεμπούτο του M.W. Craven, που είναι ποτισμένο από την φρικτή μυρωδιά της καμένης σάρκας και τη μεταλλική οσμή του αίματος. Στο μυθιστόρημα που κέρδισε το βραβείο Gold Dagger Αστυνομικού Μυθιστορήματος της χρονιάς και καθηλώνει τους απανταχού λάτρεις του είδους. Και όχι τυχαία.

Ένας σίριαλ κίλερ καίει τα θύματά του –άντρες ηλικίας εξήντα και εβδομήντα ετών− ζωντανά στους προϊστορικούς λίθινους κύκλους στο Λέικ Ντίστρικτ του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι αρχές παλεύουν με νύχια και με δόντια να βρουν ένα στοιχείο, να ανακαλύψουν μια σύνδεση ανάμεσα στους φόνους, να κατανοήσουν τη συλλογιστική του παρανοϊκού δολοφόνου. Όμως κάθε τους προσπάθεια πέφτει στο κενό. Ο Πυρπολητής είναι μεθοδικός, οργανωτικός, έχει πλήρη έλεγχο των κινήσεών του και δεν αφήνει τίποτα στην τύχη. Φέρεται σαδιστικά, με πρωτοφανή αγριότητα. Η νοσηρότητά του τους ξεπερνά. Και δυστυχώς, δεν αφήνει κανένα στοιχείο στο πέρασμά του προκαλώντας πανικό και χάος στους κόλπους του Τομέα Ανάλυσης Σοβαρών Εγκλημάτων.

Όμως, η αναλύτρια Τίλι Μπράντσο κάνει μια σπουδαία ανακάλυψη που δείχνει τον Ουάσινγκτον Πόου: έναν ντετέκτιβ που βρίσκεται σε διαθεσιμότητα λόγω μιας παλαιότερης περίπλοκης υπόθεσης. Η επιστροφή του στο Σώμα κρίνεται αναγκαία και εκείνος αποδέχεται την πρόκληση. Μαζί με την Τίλι και την επιθεωρήτρια Στέφανι Φλιν, ο Πόου θα καταφέρει να αποκρυπτογραφήσει τα σημάδια, να ερμηνεύσει τους συμβολισμούς, να μετατρέψει τις ενδείξεις σε αποδείξεις. Μόνο που το πάζλ της αλήθειας που αρχίζει να σχηματίζεται μπροστά στα μάτια του, θα τον συντρίψει. Και τότε όλα θα μπουν σε άλλη βάση. Και θα πρέπει αντιμετωπίσει τον εαυτό του και να διαλέξει τη σωστή πλευρά.

 

«Όποιος σχεδιάζει να πάρει εκδίκηση καλό θα είναι να σκάψει δύο τάφους: έναν για τον εχθρό του κι έναν δεύτερο για τον εαυτό του».

Ατμοσφαιρικό. Γρήγορο. Σκοτεινό. Ένα μυθιστόρημα που σε βάζει στην τροχιά του χωρίς περιστροφές. Με μια πλοκή που όχι απλά σε πείθει, αλλά σε αιχμαλωτίζει από την πρώτη αράδα. Η γραφή απλή. Με σύντομα κεφάλαια που στηρίζουν τη δυναμική τους στους ζωντανούς διαλόγους και στις έξυπνες ανατροπές. Και με μια διάχυτη αίσθηση επικείμενου κινδύνου να παραμονεύει σε κάθε πρόταση και να πυροδοτεί την αγωνία σου ακατάπαυστα. Γιατί οι καταστάσεις είναι αληθοφανείς, η εξέλιξη των ερευνών πειστική, οι αποκαλύψεις που κάνουν την εμφάνισή τους σε καίριες στιγμές απόλυτα πιστευτές και ταιριαστές με το ύφος της ιστορίας. Τα πάντα είναι μελετημένα από τον συγγραφέα μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια: η αστυνομική έρευνα, οι δυσκολίες και τα εμπόδια που παρουσιάζονται, οι γρίφοι και τα σημάδια που πρέπει να αποκωδικοποιηθούν, οι σχέσεις των χαρακτήρων, οι ύποπτοι που μπαίνουν στο στόχαστρο, τα κρυμμένα μυστικά και τα εγκλήματα του χθες και του σήμερα. Και φυσικά, οι ήρωές του.

Ο Πόου και η Τίλι είναι το απόλυτα ανατρεπτικό δίδυμο. Γήινοι, οικείοι, με απρόβλεπτες αντιδράσεις και φοβερή χημεία μεταξύ τους. Τόσο αντιφατικοί, τόσο διαφορετικοί και όμως τόσο εκπληκτικά ταιριαστοί.

Εκείνη, μια κοπέλα με πολλά πτυχία και περγαμηνές, με ασύλληπτες συνδυαστικές, μαθηματικές και αναλυτικές ικανότητες που αγγίζουν την τελειότητα, αλλά ανύπαρκτες κοινωνικές δεξιότητες. Κλεισμένη στο ασφαλές γραφείο της, καταφέρνει να ανακαλύψει μοτίβα, πρότυπα, φαινομενικά ασήμαντες πληροφορίες και να δημιουργήσει νέους προγραμματιστικούς κώδικες μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Μηχανήματα, κινητά, υπολογιστές υποκύπτουν μπροστά στις συνάψεις του μυαλού της και εκείνη παίρνει τα ηνία με αποφασιστικότητα και δυναμισμό. Όταν όμως έρχεται η στιγμή των ανθρώπινων σχέσεων και επαφών, η Τίλι χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια της. Άλλοτε κλείνεται ερμητικά στο καβούκι της και δέχεται τον ρατσισμό και τα χλευαστικά σχόλια, και άλλοτε μιλάει με απόλυτη ειλικρίνεια προκαλώντας το σάστισμα των συνομιλητών της. Η γνωριμία της με τον Πόου και η σχέση που σιγά και σταθερά δημιουργείται μεταξύ τους, βγάζουν στην επιφάνεια και άλλες πτυχές της προσωπικότητάς της.

Εκείνος, αντισυμβατικός, καταργεί τους κανόνες όταν αυτοί αποτελούν εμπόδιο στην ηθική του, εκνευρίζεται με την εξουσία, προκαλεί διαρκώς την τύχη του, φέρνει κάθε φορά το παιχνίδι στα μέτρα του και βάζει τους δικούς του όρους. Το καυστικό του χιούμορ είναι μια όαση μέσα στη λαίλαπα των εγκλημάτων και η στοργική του προσέγγιση απέναντι στην Τίλι φανερώνει τις πιο κρυφές ευαισθησίες του. Η εγκατάλειψη της μητέρας του έχει αφήσει μέσα του τα κατάλοιπά της και εκείνος παλεύει να κρατήσει ψηλά τη σημαία των αξιών του με όποιο κόστος. Τίποτα δεν είναι ασήμαντο στις κινήσεις του και αυτό είναι πράγματι θεαματικό. Μικρές λεπτομέρειες ρίχνουν φως στις σκιές του μυαλού του και δείχνουν τον δρόμο της αποκάλυψης.

«Το να σε συμπαθούν είναι υπερεκτιμημένο».

Η δομή της πλοκής σπάει τους κανόνες και βάζει στο παιχνίδι ισότιμα και τις δύο διαστάσεις ενός αστυνομικού μυθιστορήματος: το «ποιος το έκανε» και το «γιατί το έκανε». Σε αγαστή συνεργασία και με μια απίστευτη ισορροπία. Και ενώ στην αρχή όλα είναι στον αέρα, θολά, και αδυνατείς να βγάλεις από πάνω σου το πέπλο μυστηρίου που σε έχει τυλίξει, ο συγγραφέας κατορθώνει να σε βάλει στο σκεπτικό του. Αρχίζεις, λοιπόν, να ψάχνεις να βρεις το μοτίβο, όπως ακριβώς η Τίλι. Μπαίνεις στη λογική της και υποψιάζεσαι ποιος είναι ο δράστης. Οι έρευνες σε οδηγούν διαρκώς σε άλλους υπόπτους αλλά όχι σε εκείνον που φαντάστηκες. Και όσο και αν αυτό ακούγεται περίεργο, καθώς νέα στοιχεία έρχονται στο φως, εσύ αντιλαμβάνεσαι το «ποιος» αλλά δεν θέλεις να σταματήσεις να διαβάζεις. Γιατί τη σκυτάλη παίρνει ξαφνικά το αμείλικτο «γιατί». Ο φακός αλλάζει εστίαση, απομακρύνεται από τα καμένα θύματα και αποκαλύπτει τη μεγάλη εικόνα, το δάσος των ψεμάτων που περιβάλλει τους λίθινους κύκλους. Και τα συναισθήματά σου γυρίζουν κόντρα. Τώρα πια σε ενδιαφέρει μόνο να αποδοθεί δικαιοσύνη.

Και εκεί ακριβώς βρίσκεται ο πυρήνας αυτού του πυρετικού θρίλερ. Στην απονομή δικαιοσύνης. Απέναντι στη σαθρότητα των θεσμών και στη διαστροφή του ανθρώπινου νου που τείνει πια να ξεπεράσει κάθε νοσηρή φαντασία.

Οι «Μαριονέτες» −σε εξαιρετική μετάφραση του Βαγγέλη Γιαννίση− σφύζουν από μυστήριο, τρόμο, αγωνία, μυστικά, ενοχές, λάθη και κινούν τα νήματα του μυαλού σου με δεξιοτεχνία μέχρι το τέλος. Μέχρι να βγουν οι σκελετοί του χθες από την ντουλάπα, να καούν και να μείνουν οι στάχτες τη αλήθειας μπροστά σου.