Αφιέρωμα Βιβλίο- ΦΩΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΣ Η γλώσσα είναι μαγεία

33 χρονών σήμερα, ο Φώτης Θαλασσινός έχει εκδώσει στο παρελθόν τις συλλογές διηγημάτων «Μαύρα μαργαριτάρια» (Εμπειρία Εκδοτική, 2003), «Ο θάνατος του κόμη του Λωτρεαμόν» (Καστανιώτης, 2004) και «Λούπα» (Καστανιώτης, 2007). Το πρώτο του μυθιστόρημα με τον τίτλο «Αντάλια» (Οδός Πανός, 2010, σελ. 250) είναι από τα βιβλία που σηκώνουν συζήτηση.

Ξεκίνησες ως διηγηματογράφος πριν δοκιμάσεις τις δυνάμεις σου στο μυθιστόρημα. Ποιο είδος νομίζεις ότι σου πάει περισσότερο; Ποιο θεωρείς πιο δύσκολο; Δεν ξεκινάω να γράφω θέτοντας στον εαυτό μου το ερώτημα «μυθιστόρημα ή διηγήματα». Η αναζήτηση με «ξέβρασε» στα βαθιά νερά του μυθιστορήματος. Εξίσου βαθιά με εκείνα των διηγημάτων. Ήταν ψυχόρμητη, αναπόφευκτη φόρμα το μυθιστόρημα.  

Πώς αντιλαμβάνεσαι τον Χριστιανισμό, στον οποίο και αναφέρεσαι αρκετές φορές στο κείμενο; Τον Χριστιανισμό τον αντιλαμβάνομαι σαν μια αλήθεια που συνάντησα σε μία από τις αναζητήσεις μου. Αισθάνθηκα πως με περιείχε και λόγω της παιδιόθεν «εγγύτητας» με το θέμα, αλλά και από συγκριτική μελέτη άλλων θεολογικών αληθειών. Στον Χριστιανισμό υπάρχει πίστη και αντίδωρο. Δεν ξεχνώ όμως πως όλα είναι δρόμος. Η ζωή είναι Γολγοθάς για όλους τους ανθρώπους. Το συνειδησιακό και υπαρξιακό μαρτύριο είναι κάτι που συναντάμε παντού.    

Ο τίτλος του μυθιστορήματος είναι η επιστημονική ονομασία της πασχαλίτσας. Σε κάποιο σημείο, ένας από τους ήρωές σου λέει ότι τον συναρπάζει ο μικρόκοσμος των εντόμων. Πώς σχετίζεται η πλοκή με αυτόν το μικρόκοσμο; Όπως η μέλισσα μεσολαβεί στη γονιμοποίηση των λουλουδιών, έτσι και στην «Αντάλια» τα έντομα και τα ερπετά συνδέουν με τρόπο υπόγειο ή πιο εμφανή την εξέλιξη της ιστορίας. Η σημασία τους στην πλοκή του βιβλίου είναι αυτή που έχουν και στην αληθινή ζωή. Λιγάκι ανεξιχνίαστη και κατά ένα μέρος φωτισμένη. Ξέρουμε πια ότι την εποχή του Μαύρου Θανάτου στην Ευρώπη τα ποντίκια ήταν εκείνα που κουβαλούσαν στο σώμα τους το μικρόβιο της πανώλης. Οι μικροοργανισμοί και τα μικρά ή μεγαλύτερα ζώα είναι στον κύκλο της ζωής εξίσου σημαντικά με τον άνθρωπο και η αλληλεπίδραση δεν θα μπορούσε παρά να είναι κατ’ αναλογία σπουδαία.  

Το μυθιστόρημα είναι αλληγορικό και δομημένο ανορθόδοξα. Τα επιμέρους κεφάλαια διαβάζονται και σαν παραβολές που συνδέονται μεταξύ τους. Γιατί επέλεξες αυτή την αφηγηματική φόρμα; Η φόρμα είναι σε συνάφεια με τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου. Στο αφήγημα γίνεται ένα εγχείρημα να αποδοθούν  και μέσα απ’ τη δομή του οι απρόβλεπτες κορυφώσεις μιας ολοένα και πιο σχιζοφρενούς εποχής. 

Η κοινωνία που σκιαγραφείς είναι αυτό που θα λέγαμε Έρημη Χώρα; Τι είναι αυτό που σε τρομάζει –αν σε τρομάζει κάτι– στο παρόν; Στο βιβλίο καταγράφονται οι προοπτικές ή οι δυναμικές τα πράγματα να πάνε προς μία Έρημη Χώρα και συνάμα να μην πάνε. Η αισιοδοξία καταγράφεται με τη μορφή του οράματος της μελλοντικής πραγμάτωσης μιας ουτοπίας. Όραμα που εκφράζεται απ’ τα λεγόμενα των ηρώων του μυθιστορήματος, Μετς και Γιόχαν. Με τρομάζει η υπερβολική πίστη του ανθρώπου στη δύναμή του. Με τρομάζει η λήθη που τυλίγει τη λέξη «ματαιότητα». Τα πράγματα είναι πιο απλά. Η σκέψη ανακαλύπτει συνεχώς νέες απειλές για να τροφοδοτήσει τον καπιταλισμό με νέους προστάτες και νέα επαγγέλματα. Πιστεύω στην απλότητα και την ασημαντότητα που μου αναλογεί. Τα υπόλοιπα τα αποδίδω αλλού και άλλους δοξάζω.    

Πόσο σε έχει επηρεάσει η κλασική λογοτεχνία του φανταστικού (Πόε, Μάχεν, Ντανσάνι κ.λπ.); Ποια είναι γενικώς τα αναγνώσματα που σε έχουν σημαδέψει; Με έχει επηρεάσει πολύ, γιατί ακριβώς ήταν και της δικής μου πρώιμης ηλικίας, αγαπημένα λιμάνια για ονειρεμένα ταξίδια. Τότε δηλαδή που ήμουν πιο άγουρος αναγνωστικά. Με έχουν σημαδέψει επίσης μεμονωμένες περιπτώσεις αναγνωσμάτων από διάφορες κατηγορίες και ρεύματα της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας. Δεν μπορώ να μην αναφέρω το έργο της Ζυράννας Ζατέλη, του Γιώργου Χρονά και των γερόντων Σωφρονίου, Πορφύριου, αλλά και τα κείμενα της χριστιανικής παραδοσιακής Φιλοκαλίας.   

Τι θα απαντούσες αν κάποιος σου έλεγε ότι το μυθιστόρημά σου φαίνεται σε σημεία επιτηδευμένο γλωσικά; Γενικά έχεις στο μυαλό σου το μέσο αναγνώστη όταν γράφεις; Είναι η γλώσσα με την οποία μπορώ να εκφράσω τους ανεπαίσθητους εσωτερικούς κραδασμούς μου. Δεν υπάρχει επιτήδευση αλλά αγωνία να μιλήσω γι’ αυτά που με απασχολούν. Ο «μέσος αναγνώστης» ηχεί σαν φράση για οικονομικά χρηματιστήρια και στατιστικές. Με απασχολεί να εκφράσω το σπαραγμό μου για όλα τα κακώς κείμενα της εποχής και να περάσω τη φωνή μου στον κόσμο. Η γλώσσα είναι μαγεία και περιμένει τον καθένα να τον ευεργετήσει με τις λυτρωτικές δυσκολίες της. A