- CITY GUIDE
- PODCAST
-
27°
Στη χώρα της τελειότητας
«Η νέα ουτοπία» είναι ένα εύστοχο προείκασμα των ολοκληρωτικών καθεστώτων του 20ού αιώνα (εκδόσεις Nightread)
![Τζερόμ Κ. Τζερόμ, «Η νέα ουτοπία» Τζερόμ Κ. Τζερόμ, «Η νέα ουτοπία»](/images/1074x600/3/jpg/sites/default/files/article/2019/05/29/utopia880.jpg)
Η ολιγοσέλιδη σάτιρα του Τζερόμ Κ. Τζερόμ «Η νέα ουτοπία» ξαναεκδόθηκε πρόσφατα σε μετάφραση του Γ. Λαμπράκου από τις εκδόσεις Nightread.
Προς το τέλος του ωραίου και χρήσιμου βιβλίου «Περιήγηση στην ουτοπία» (μετ. Β. Τομανάς, εκδ. «Νησίδες») η ερευνήτρια Μαρία-Λουΐζα Μπερνέρι αφιερώνει λίγες σελίδες στους αντι-ουτοπιστές διανοούμενους, εκείνους που αντί να προσδεθούν στην προσδοκία του απόλυτου, πρόκριναν μια λιγότερο «τέλεια» αλλά περισσότερο ελεύθερη κοινωνία, όπου ο άνθρωπος δεν θα έχανε τη μοναδικότητά του, δεν θα μετατρεπόταν σε αποδοτική μηχανή, δεν θα απεμπολούσε κάθε διαφορά και ως εκ τούτου κάθε συγκίνηση που μπορεί να γεννήσει η ετερότητα.
Ανάμεσά τους και στον Εβγκένι Ζαμιάτιν είναι και το ολοφάνερα εμπνευσμένο από το σοβιετικό καθεστώς δυστοπικό μυθιστόρημά του «Εμείς», που εκδόθηκε στη Ρωσία περί τα τέλη της δεκαετίας του 1920. Στο βιβλίο του ο Ζαμιάτιν περιγράφει την κοινωνία που έχει προκύψει από την εγκαθίδρυση του Μοναδικού Παγκόσμιου Κράτους, μια κοινωνία όπου η ελευθερία θεωρείται όχι μόνο περιττή αλλά και επικίνδυνη, όπου όλα ρυθμίζονται με μαθηματική ακρίβεια, όλοι, άνδρες και γυναίκες, φορούν μια πινακίδα με τον αριθμό τους και «κανένα μέλος της κοινωνίας δεν είναι «ένας» αλλά «ένας από», «ένας μεταξύ άλλων», «τόσο όμοιοι είμαστε».
Αυτό που δεν αναφέρει, ωστόσο, η Μπερνέρι στο βιβλίο της, ίσως γιατί το αγνοούσε, είναι πόσες ομοιότητες έχει το «Εμείς» του Ζαμιάτιν με την ολιγοσέλιδη σάτιρα του Τζερόμ Κ. Τζερόμ «Η νέα ουτοπία», ένα εύστοχο προείκασμα των ολοκληρωτικών καθεστώτων του 20ού αιώνα, (παρότι γράφτηκε και δημοσιεύτηκε το 1891) το οποίο μεταφράστηκε πρώτη φορά από τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και ξαναεκδόθηκε πρόσφατα σε ωραία, αστραφτερή μετάφραση του Γ. Λαμπράκου, που υπογράφει και το επίμετρο. Όπως ο Ζαμιάτιν έτσι και ο Τζερόμ Κ. Τζερόμ περιγράφει μια κοινωνία όπου τα ονόματα των ανθρώπων έχουν εξαλειφθεί και αντικατασταθεί από αριθμούς (εφόσον η ύπαρξη αριστοκρατικών επιθέτων υπονομεύει την ισότητα), τα πάντα ρυθμίζονται αυστηρά βάσει προγράμματος και η σεξουαλική ζωή ακόμα κυλά σύμφωνα με επιστημονικές αρχές. Επιπλέον, προκειμένου κανείς να μην ξεχωρίζει από τον μέσο όρο και να μην υπάρχουν επικίνδυνα παραδείγματα «στον τομέα της διανοητικής ισχύος», μια χειρουργική επέμβαση στο κεφάλι «κατεβάζει τον εγκέφαλο στο μέσο επίπεδο»∙ όσο για την ομορφιά και τη σωματική ευρωστία, που και αυτές παράγουν ανισότητες, η προσφυγή σε προκρούστειες πρακτικές είναι η προσφορότερη λύση: «Όταν ένας άνδρας είναι άνω του μέσου ύψους, κόβουμε το ένα του πόδι ή χέρι ώστε τα πράγματα να γίνουν πιο ίσα∙ ας πούμε πως τον κλαδεύουμε λιγάκι».
Η σάτιρα του Τζερόμ Κ. Τζερόμ φέρνει στο νου το δυστοπικό αφήγημα του Κουρτ Βόνεγκατ «Harrison Bergeron» (1961) όπου ένας «Γενικός Μειονεκτηματολόγος» και η ομάδα του επιβάλλουν αναπηρίες και κουσούρια σε προικισμένα άτομα (χωρίς ωστόσο να τα ακρωτηριάζουν) προκειμένου να επιβάλλουν ισότητα, ή το υποβλητικό μυθιστόρημα «Facial Justice» (1960) του Λ.Π. Χάρτλεϊ, όπου η εξαιρετικά όμορφη ηρωίδα υποχρεώνεται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης Προσώπου να ανακατασκευάσει το πρόσωπό της προκειμένου να συμμορφωθεί με την κοινώς αποδεκτή νόρμα. Στη δυστοπία του Χάρτλεϊ όλα τα σπίτια είναι ίδια, ο έρωτας απαγορεύεται, η αριστεία αποθαρρύνεται, η ιδέα της βελτίωσης θεωρείται αντικοινωνική. Κυκλοφορεί μία μόνο εφημερίδα, η «Daily Leveller» (Καθημερινός ισοπεδωτής), που υποστηρίζει ότι τα γραμματικά και συντακτικά λάθη δεν πρέπει να αποκαθίστανται γιατί οποιαδήποτε διόρθωση προκαλεί φθόνο και πικρία. «Ας επικρατήσει ο χειρότερος!» είναι το σύνθημα που επικρατεί.
![Τζερόμ Κ. Τζερόμ, «Η νέα ουτοπία» Τζερόμ Κ. Τζερόμ, «Η νέα ουτοπία»](/images/w250/3/jpg/sites/default/files/utopia250.jpg)
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Μάθε απο το παρελθόν σου, αγάπησε τον εαυτό σου, ζήσε τη ζωή που σου αξίζει
Γράφοντας για αυτά που έχουν σημασία, με τον πιο συναρπαστικό τρόπο
Μιλήσαμε με αφορμή το νέο της βιβλίο «Η φωνή στα χέρια της» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Τι τη συγκινεί, τι τη θυμώνει, τι νοσταλγεί στην καθημερινή της ζωή και τι της λείπει από το παρελθόν; Μιλήσαμε μαζί της με αφορμή το πρώτο της βιβλίο με ποιήματα
Πώς η επιμονή, η αφοσίωση στη δημιουργική σου φωνή και μια σειρά από ευφάνταστα σωματικά τελετουργικά μπορούν να δώσουν φτερά στην καλλιτεχνική δημιουργία
Διαβάστε δύο ποιήματα από τη νέα συλλογή που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη
Η ψυχαναλύτρια Galit Atlas φωτίζει τη σκοτεινή επικράτεια του ασυνείδητου, αυτή που μας στοιχειώνει εν αγνοία μας
Τα λημέρια των συγγραφέων - πεζογράφων, ποιητών, δοκιμιογράφων. Γιατί γράφουν εκεί που γράφουν; Τι φετίχ έχουν; Πώς εμπνέονται σ’ αυτόν τον χώρο;
Tι μας ενδιαφέρει η πεισιθάνατη αναζήτηση ενός μετανάστη Ιρανού που μέσα σε όλα τα άλλα είναι και ορφανός από μητέρα, ενώ ο πατέρας του δουλεύει σε εκτροφείο ορνίθων;
Μια συζήτηση για το βιβλίο της «Πρόσωπα του μύθου, του θρύλου, της μουσικής» και το πώς οι μύθοι και οι θρύλοι εικονογραφούν ένα είδος πρωτόγονης ψυχολογίας
«Η ζωή με το δικό σου φως» του Abdellah Taïa είναι μια γοητευτική καταβύθιση σ’ έναν κόσμο άγνωστο, σκληρό και ανθρώπινο, όπου οι κατηγοριοποιήσεις και οι κανόνες της Δύσης δεν χωρούν
Μια συζήτηση με τους συγγραφείς για τον ρόλο του επιχειρείν στη δημοκρατία
Ο υδράργυρος ανεβαίνει και τα συναισθήματα στις σελίδες κορυφώνονται
Τα βιβλία που θα προσθέσουμε στις καλοκαιρινές μας αναγνώσεις
Σπουδή εφηβικής αφύπνισης, παραμένει ένα από τα πιο αγαπημένα βιβλία του 20ού αιώνα
«Το τρίτο στεφάνι», οι περιπέτειες του λογοτέχνη με τον νόμο στην Αυστραλία και η οριστική επιστροφή του στην Ελλάδα καταγράφονται στο βιβλίο «Το Τέρας και ο Κολοσσός»
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.