Debate με αφορμή ένα βιβλίο: Αμνησία του Federico Axat

Κ.Κ. Η «Τελευταία έξοδος» του Federico Axat αποτέλεσε εκδοτικό φαινόμενο και ένα υψηλού επιπέδου mindgame. Όλοι περίμεναν με ανυπομονησία το επόμενο βιβλίο του. Και ιδού: «Αμνησία». Τι προσδοκίες είχες;

Γ.Α. Περίμενα μια συνέχεια που θα κινείτο στην ίδια κατεύθυνση του διανοητικού παιχνιδιού και θα διατηρούσε το ίδιο υψηλό επίπεδο σύλληψης και γραφής. Διαβάζοντάς το, λοιπόν, εκείνο που μπορώ να πω είναι ότι η «Αμνησία» πρέπει να απαγκιστρωθεί από την κληρονομιά του «Τελευταία έξοδος». Πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικά μυθιστορήματα. Έχω την αίσθηση ότι ο Axat στόχευσε σε μια διεύρυνση της βάσης του αναγνωστικού κοινού προς τις νεότερες ομάδες των κάτω των 30 ετών, που αγαπούν τις σειρές με περισσότερη καταιγιστική δράση και λιγότερα παιχνίδια μυαλού.

Κ.Κ. Δεν έχω την ίδια αίσθηση. Απλά, ο Axat δεν εγκλωβίστηκε στην επιτυχία του και αποφάσισε να μην ακολουθήσει την πατέντα του mindgame εξ ολοκλήρου. Ριψοκίνδυνο, γιατί οι αναγνώστες του προφανώς περίμεναν ακριβώς αυτό. Η «Αμνησία» όμως συνδυάζει όλα τα στοιχεία ενός ανατρεπτικού ψυχολογικού θρίλερ. Ο πρωταγωνιστής βρίσκεται σε αδιέξοδο και όλα είναι θολά. Προσποιείται ή όχι; Όλα παίζουν.

Γ.Α. Ο Axat, αδιαμφισβήτητα, είναι σπορέας συνεχών αμφιβολιών με στόχο να δημιουργεί συνεχώς σύγχυση. Και όταν κρίνει ότι ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να ξεδιαλύνει τον πνευματικό γρίφο και να πλησιάσει στο φως, του ρίχνει μπροστά μια μεγαλοπρεπή ανατροπή και τον βυθίζει και πάλι στο σκοτάδι. Είναι κάπως σαν τη «Μονόπολη» και την κάρτα «πήγαινε πίσω στην αφετηρία»! Αν όλο αυτό ισχύει στο 100% στην εκπληκτική «Τελευταία έξοδο», στην «Αμνησία» το ποσοστό είναι αρκετά πιο χαμηλό.

Κ.Κ. Θεωρώ πως στην «Αμνησία» ο Axat εστίασε και σε άλλα επίπεδα της ιστορίας και δεν αναλώθηκε εκ νέου σε ένα παιχνίδι αποκρυπτογράφησης της πραγματικότητας. Αυτή τη φορά βάζει στην αρένα και τα συναισθήματα των ηρώων του και ανακατεύει την τράπουλα με διαφορετικό τρόπο. Και αυτή η παραληρηματική αφήγηση του Τζόνι καθώς προσπαθεί να θυμηθεί και να ενώσει τα κομμάτια, δημιουργεί μια φοβερή ατμόσφαιρα. Η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο πραγματικά έχει δώσει άλλη δυναμική στην πλοκή και η εκρηκτική εισαγωγή δημιουργεί από την πρώτη στιγμή το κατάλληλο χαοτικό έδαφος για να ευδοκιμήσει η ανατρεπτική συνέχεια.

Γ.Α. Ο αναγνώστης νομίζει ότι έχει να κάνει με ένα καινούργιο, γοητευτικό mindgame. Η συνέχεια όμως είναι διαφορετική... Συμφωνείς;

K.K. Μη συγκρίνεις τα δύο μυθιστορήματα, δες απλά την εξέλιξη του mindgame. Η ιστορία απαιτεί την απόλυτη προσοχή του αναγνώστη, γιατί ενώ είναι ένα page turner μυθιστόρημα, αν δεν προσέξει κάποιος τις λεπτομέρειες, δύσκολα θα ακολουθήσει τη διαστροφή της πλοκής και την ένταση που επιτυγχάνει σταδιακά ο συγγραφέας. Όλα κρίνονται στα σημεία, στα στοιχεία που βρίσκονται περίτεχνα κρυμμένα στα πιο απίθανα μέρη… όπως στο δάσος.

Γ.Α. Αναμφισβήτητα το δάσος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Αν και δεν διαθέτω ιδιαίτερες ψυχαναλυτικές γνώσεις, μου φαίνεται ότι η αιτία ίσως πρέπει να αναζητηθεί στα παιδικά χρόνια του συγγραφέα. Επιπλέον, νομίζω ότι η χρήση του δάσους ως σημαντικού τόπου στην εξέλιξη της πλοκής κρύβει και ένα συμβολικό χαρακτήρα που τονίζει τη σκοτεινή πλευρά του έργου ... Τουτέστιν, δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτα βέβαιοι ότι όσα συμβαίνουν στο δάσος ανταποκρίνονται στην κανονική πραγματικότητα...

Κ.Κ. Όπως και όλα όσα αναφέρει για τον μηχανισμό λειτουργίας των φαρμάκων. Τριβελίζει το μυαλό με θεωρίες που άπτονται της τεχνολογίας και θέτει διαρκώς ηθικά διλήμματα στον αναγνώστη. Σαν να τον προκαλεί να πάρει θέση… να διαλέξει πλευρά.

Γ.Α. Τα σημεία αυτά μου φάνηκαν ελαφρώς υπερβολικά. Όσο κι αν θεωρώ ότι ο συγγραφέας έχει κάνει την έρευνα του, ο τρόπος σχηματισμού και διαγραφής της μνήμης μου δημιούργησαν αρκετά ερωτηματικά.

Κ.Κ. Ίσα ίσα που πιστεύω πως όσα αναφέρει έχουν μεγάλη δόση αλήθειας, τουλάχιστον στους κόλπους της ερευνητικής ιατρικής και της βιομηχανίας φαρμάκων. Είναι μια ευρηματική σύλληψη του Axat που την έπλασε με αληθοφάνεια και την απογείωσε. Αν και το φινάλε με δίχασε.

Γ.Α. Τουναντίον, το φινάλε της «Αμνησίας» μου φάνηκε πιο πραγματικό. Πιο ρεαλιστικό. Ίσως και πιο αισιόδοξο. Από την άλλη πλευρά, δεν είδα τη γοητευτική διαστροφή του πολυδαίδαλου mindgame της «Τελευταίας εξόδου», που επεφύλασσε τελικά το ζοφερό, απαισιόδοξο, αλλά ωστόσο και προκλητικά διαστροφικό φινάλε.

Κ.Κ. Πιο ρεαλιστικό; Εγώ θα το χαρακτήριζα κινηματογραφικό, σαν φινάλε αμερικάνικης ταινίας που όλα έρχονται και κουμπώνουν. Με προβλημάτισε γιατί ενώ έκρυβε μια ευφυή σύνδεση με το παρελθόν και αισθάνθηκα πως οδηγεί σε ένα κρεσέντο ανατροπών, η προσδοκία μου δεν ικανοποιήθηκε πλήρως. Αισθάνθηκα πως ο Axat κινήθηκε σε ασφαλή πλαίσια, και ίσως δημιούργησε τις προϋποθέσεις για να μεταφερθεί η «Αμνησία» στον κινηματογράφο ή την τηλεόραση. Σκέψου το… μια ταινία ή μια τηλεοπτική σειρά.

Γ.Α. Ταινία ναι, τηλεοπτική σειρά όχι. Ένας καλός σεναριογράφος μπορεί να γράψει ένα καλό και ενδιαφέρον σενάριο για μια ταινία μέχρι 120’...

---

Η «Αμνησία» και «Η τελευταία έξοδος» του Federico Axat κυκλοφορούν από τις εκδ. Μεταίχμιο