Μιχαήλ Μήτρας: Requiem για έναν ποιητή που άφησε πολλαπλό στίγμα

Ο Βολιώτης λογοτέχνης Μιχαήλ Μήτρας, που πέθανε χθες 6 Μαρτίου ύστερα από παρατεταμένη ταλαιπωρία με την υγεία του στα 75 του χρόνια, δεν ήταν τυχαία περίπτωση, αφού άφησε πολλαπλό το στίγμα του στα λογοτεχνικά μας πράγματα. 

Έχοντας σπουδάσει Νομικά στη Θεσσαλονίκη και ραδιοσκηνοθεσία στο Λονδίνο, είχε αποκτήσει το κοσμοπολιτισμό του ανθρώπου που έζησε, εργάστηκε και ταξίδεψε σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ. Συνεργάστηκε στη σύνταξη των πολιτιστικών περιοδικών εκδόσεων «Χρονικό», «Σήμα», «Ρεύματα» και «Νέα Συντέλεια».

Ήταν επίσης παραγωγός εκπομπών λόγου στην Ελληνική Ραδιοφωνία (Πρώτο και Τρίτο Πρόγραμμα), 1983-2003. Ήταν επίσης ιδρυτικό μέλος της αλλά και μέλος του Διοικητικού της Συμβουλίου της (2001-2003) Εταιρείας Συγγραφέων.

Δημοσίευε από πολύ νωρίς σε λογοτεχνικά περιοδικά της δεκαετίας του '60, ενώ το πρώτο βιβλίο, «η Φανταστική νουβέλα», βγήκε το 1972.
Πέρα από τα ποιητικά και πεζογραφικά του βιβλία, που κινούνται στο πεδίο της νεοτερικής λογοτεχνίας, πολύ σημαντική υπήρξε η προσφορά του στην «οπτική ποίηση» (συνδυασμό εικαστικής δημιουργίας και λόγου), καθώς και στη δημόσια «καθιέρωση» της ημέρας της Ποίησης.

Λεπτομερέστερα, από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 και μετά ο Μήτρας συμμετείχε σε μια σημαντική διακαλλιτεχνική ομάδα, στα έργα της οποίας «τα όρια ανάμεσα στην εικόνα και το κείμενο ρευστοποιούνται και συγχέονται. Μέσα από την αμφισβήτηση, την ειρωνεία και τη συχνά παιγνιώδη χρήση γλωσσικών στοιχείων, τα έργα της ομάδας διερευνούν τα όρια της ποίησης, θέτοντας στο επίκεντρο τη χωρική διάσταση του κειμένου, αλλά και τις σχέσεις της γλώσσας με τις νέες συνθήκες επικοινωνίας, την καθημερινότητα και την πόλη». 

Έτσι, παρουσιάστηκαν σχέδια, κολάζ, ζωγραφική, βιβλία, εγκαταστάσεις, γλυπτά και οπτικοακουστικά έργα. Μέλη της ομάδας, εκτός του εκλιπόντος, υπήρξαν οι: Δημοσθένης Αγραφιώτης, Γιούλια Γαζετοπούλου, Κωστής (Τριανταφύλλου), Σοφία Μαρτίνου, Κύριλλος Σαρρής, Έρση Σωτηροπούλου, Νατάσα Χατζιδάκι, Αλεξάνδρα Κατσιάνη, Θανάσης Χονδρός, Στάθης Χρυσικόπουλος, Τηλέμαχος Χυτήρης.

Στον εκλιπόντα οφείλεται, εξάλλου η θεσμοποίηση της Παγκόσμιας Ημέρα Ποίησης. Συγκεκριμένα, το φθινόπωρο του 1997 ο Μήτρας πρότεινε στο Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας Συγγραφέων να οριστεί μια ημέρα για τον εορτασμό της ποίησης στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες. Την πρόταση υιοθέτησε το ΔΣ, ενώ η Λύντια Στεφάνου πρότεινε την 21η Μαρτίου καθώς συμπίπτει με την εαρινή ισημερία. «Η πρώτη Ημέρα Ποίησης στην Ελλάδα γιορτάστηκε από την Εταιρεία Συγγραφέων το 1998 στο παλιό ταχυδρομείο της πλατείας Κοτζιά με μεγάλη επιτυχία. Την επόμενη χρονιά ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO και αργότερα πρόεδρος της Εταιρείας, εισηγήθηκε στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του Οργανισμού η 21η Μαρτίου να ανακηρυχθεί Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης. Με τη στήριξη πολλών χωρών, η ελληνική πρόταση υπερψηφίστηκε και o εορτασμός Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης καθιερώθηκε από το 2000.

Τα βιβλία του Μιχαήλ Μήτρα

Ποίηση
"Το άλλοθι της περι-γραφής", ιδιωτική έκδοση, 1976, "Ασταθές πεδίο", "Αιγόκερως", 1984, "Η τελευταία εικόνα του κόσμου", "Αιγόκερως", 1987, "Η παράδοξη οικειότητα του αγνώστου", "Δελφίνι", 1997, "Διακριτικές μεταβολές", "Απόπειρα", 2004

Πεζογραφία
"Φανταστική νουβέλα", ιδιωτική έκδοση, 1972, "Αστική τοπιογραφία", "Αιγόκερως", 1982, "Αόριστες λεπτομέρειες", "Απόπειρα", 1990, "Μηχανή αναζήτησης: Πεζο-γραφήματα", "Νεφέλη", 2008.

Χαιρετισμούς από έναν «ποιητή των δρόμων»
Δείτε μία «οπτική ποίηση» που είχε φέρει στα γραφεία μας και είχε αφιερώσει στην Athens Voice