Michelle Obama «Becoming - Η δική μου ιστορία»: Μια αξιοσημείωτη γυναίκα εξομολογείται

Ένα συγκλονιστικό οδοιπορικό στη ζωή ενός «συνηθισμένου ανθρώπου, που βρέθηκε σε ένα ασυνήθιστο ταξίδι». Michelle Obama, ετών 54. Μια από τις πλέον αναγνωρίσιμες μορφές του σύγχρονου κόσμου. Πρωταγωνίστησε σε ιστορικές στιγμές, ως η πρώτη Αφροαμερικανίδα που ανέλαβε τον ρόλο της Πρώτης Κυρίας,  και συνέβαλε όσο κανείς άλλος στη δημιουργία του πιο ανοιχτού και φιλόξενου Λευκού Οίκου στα χρονικά. Φιγούρα που σαν να βγήκε μέσα από τις σελίδες αλησμόνητου μυθιστορήματος, κατόρθωσε να ισορροπήσει με φοβερή μαεστρία ανάμεσα στον ρεαλισμό και την οραματικότητα, εκπληρώνοντας τον στόχο να μετατρέψει τη φιλοδοξία για μια δικαιότερη κοινωνία σε πράξη.

Δεκάδες κατακτήσεις φέρουν την υπογραφή της. Από την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο, την αλλαγή στάσης των οικογενειών ως προς την επιδίωξη ενός πιο υγιεινού και σωματικά δραστήριου τρόπου ζωής, έως τον δυναμισμό με τον οποίο συμπαραστάθηκε στις προσπάθειες του συζύγου της να καθοδηγήσει την Αμερική κατά τη διάρκεια από τις δυσκολότερες περιόδους της Ιστορίας της. Είναι ένα θαυμαστό μυαλό, μια προσωπικότητα με ταλέντο στο να επηρεάζει θετικά τις ζωές των άλλων ή ένα απλό κορίτσι της εργατικής τάξης του Σάουθ Σάιντ, της Νότιας Πλευράς του Σικάγου, που άγγιξε τα όρια των ανθρώπινων δυνατοτήτων; Το «Becoming», η συναρπαστική αυτοβιογραφία της η οποία αποτέλεσε το πιο πολυαναμενόμενο βιβλίο του 2018, έφτασε τα 3 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο και μεταφράστηκε ταυτόχρονα σε 31 γλώσσες, προσφέρει όλες τις καθοριστικές απαντήσεις. Διαβάσαμε το βιβλίο που κυκλοφορεί στην Ελλάδα και την Κύπρο, ταυτόχρονα με τις ΗΠΑ, από την νέα εκδοτική εταιρεία AΘENS BOOKSTORE Publications.

Το πρώτο βιβλίο που διηγείται τη ζωή της Michelle Obama μέσα από το δικό της πρίσμα, αποστρέφεται τις μεγαλοστομίες. Η γλώσσα του πηγάζει από την ίδια απλότητα και ευαισθησία με την οποία αισθάνεται πολύ πιο άνετα η τέως Πρώτη Κυρία. Χιούμορ, ζεστασιά, ειλικρίνεια, είναι τα υλικά που συνθέτουν μια ορμητική αφήγηση, η οποία ξεδιπλώνει την ιστορία της όπως την έζησε, με κυριότερη ελπίδα «να δημιουργήσω κάτι που θα ήταν, ίσως, χρήσιμο στους άλλους ανθρώπους, να τους δώσω κάτι που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν στη δική τους ζωή… Ελπίζω να μεταδώσω στους ανθρώπους την εμπειρία του να μεγαλώνεις ως μαύρο κορίτσι της εργατικής τάξης στο Σάουθ Σάιντ, τη Νότια Πλευρά του Σικάγου, και να γίνεσαι Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ. Έχω γράψει τα πάντα για μένα, σε αυτές εδώ τις σελίδες, πράγμα που σημαίνει ότι νιώθω κάπως ευάλωτη γνωρίζοντας τι βγάζω προς τα έξω. Ελπίζω πάντως ότι, αν μπορώ να μοιραστώ τη δική μου ιστορία, με όλα τα πάνω και τα κάτω της, και άλλοι άνθρωποι ίσως βρουν το θάρρος να μοιραστούν τη δική τους». Προπάντων, τα απομνημονεύματα της Michelle Obama απαντούν στο θεμελιώδες ερώτημα που έθεσε η ίδια στον εαυτό της: «Πώς έφτασα εδώ; Πότε πήρε μπροστά η ιστορία μου;».

Ήθελε να γίνει δικηγόρος καριέρας, την κέρδισε η δημόσια σφαίρα. Πριν από αυτή την καμπή, η Michelle Obama περιγράφει πώς ήταν να μεγαλώνει στο Σάουθ Σάιντ του Σικάγο, σε μια στοργική μεσοαστική οικογένεια Αφροαμερικανών που ζούσε σε ένα μικρό διαμέρισμα πάνω από το σπίτι της θείας της, Ρόμπι, και πώς η γειτονιά της άλλαξε πρόσωπο κατά τη διάρκεια της «φυγής των λευκών». Σε ένα κοινωνικό τοπίο υπό το οποίο «η αίσθηση της αποτυχίας εμφανίζεται πολύ πριν από την ίδια την αποτυχία. Είναι μια αδυναμία που τρέφεται από την αυτοαμφισβήτηση και στη συνέχεια κλιμακώνεται, συχνά σκόπιμα, από τον φόβο», η ίδια κατόρθωσε να αντιπαρέλθει τα εμπόδια μέσα από τις θετικές επιρροές της νεανικής ζωής της. Μιλά για ένα σπίτι γεμάτο μουσική, αυτοσχέδια μικρόφωνα και κέφι, καθώς και για τη διπλή θετική επίδραση που εξάσκησε στον χαρακτήρα της τόσο η θεληματική μητέρα της όσο και η Μαίρη Τάιλερ Μουρ, η τηλεοπτική σταρ που στο μυαλό της Michelle Obama ενσάρκωνε την εικόνα της αυτόνομης επαγγελματία που τα κατάφερνε στη μεγάλη πόλη.  Εξιστορεί παράλληλα πώς η οικογένειά της λειτούργησε ως έμπνευση, μεγαλώνοντάς την έτσι ώστε να είναι πάντα σίγουρη για τον εαυτό της και να της εμφυσήσει την ακλόνητη στοχοπροσήλωση που τη διακρίνει. Γράφει με ειλικρίνεια και αγάπη για τη μητέρα της, Μαριάν Ρόμπινσον, που τροφοδότησε την αίσθηση της ανεξαρτησίας της. Για τον πατέρα της, Φρέιζερ, που η ψυχραιμία και το θάρρος του στη μάχη με τη σκλήρυνση κατά πλάκας επηρέασε βαθιά τη ζωή της. Και για τον αδελφό της, Κρεγκ, που στάθηκε προστάτης, μέντορας και φίλος της.

Τα κεφάλαια της πρώιμης νιότης διαδέχεται το πορτρέτο της νεανικής ωρίμανσης, με εκτενείς αναφορές στα χρόνια της στο Πρίνστον, ούσα ανάμεσα στους ελάχιστους Αφροαμερικανούς φοιτητές σε κολέγιο της Άιβι Λιγκ, ο αποφασιστικός και ευθύς τρόπος με τον οποίο διαχειρίστηκε τις προκαταλήψεις. Η ίδια αναφέρει χαρακτηριστικά ότι, στο γυμνάσιο, αισθανόταν σαν να εκπροσωπούσε τη γειτονιά της. Στο Πρίνστον, αντιμέτωπη με ερωτήματα όπως το εάν ήταν προϊόν των προγραμμάτων Θετικών Διακρίσεων, αισθανόταν σαν εκπρόσωπος της φυλής της. «Ήμουν γυναίκα, μαύρη και δυνατή, πράγμα που για ορισμένους ανθρώπους, με συγκεκριμένη νοοτροπία, μεταφραζόταν απλώς ως “θυμωμένη”. Ήταν άλλο ένα καταστροφικό κλισέ, που χρησιμοποιείται πάντα για να σπρώχνει τις μειονοτικές γυναίκες στο περιθώριο, ένα ασυνείδητο σήμα να μην ακούει κανείς τι έχουμε να πούμε». 

Στα εδάφια αυτά ο αναγνώστης συναντά και τις εμπειρίες της προσωπικής απώλειας, του θανάτου του πατέρα της και μιας στενής φίλης από το κολέγιο, περιστατικά που την έκαναν να αμφισβητήσει το νόημα της ζωής και της καριέρας που είχε επιλέξει. Επιπλέον, ακολουθούμε και τα πρώτα βήματα της σταδιοδρομίας της, ως δικηγόρου - πτυχιούχου του Χάρβαρντ, συνεργάτης σε μια κορυφαία δικηγορική εταιρεία του Σικάγο, εκεί όπου ανέλαβε τον ρόλο του μέντορα ενός νεαρού ασκούμενου ονόματι Μπαράκ Ομπάμα.

Περιγράφοντας τη σχέση της με τον σύζυγό της, η Michelle Obama γράφει: «Για μένα, η συνύπαρξη με την ισχυρή αίσθηση σκοπού που είχε ο Μπαράκ –να κοιμάμαι στο ίδιο κρεβάτι, να κάθομαι για πρωινό μαζί της– ήταν κάτι στο οποίο έπρεπε να προσαρμοστώ, όχι επειδή την επεδείκνυε αλλά ακριβώς επειδή ήταν σαν ζωντανή παρουσία». Έχουν ιδιαίτερη αξία οι αφηγήσεις γύρω από τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν οι Ομπάμα σαν ζευγάρι,  οι ειλικρινείς προβληματισμοί της Michelle σχετικά με την προσαρμογή στην πραγματικότητα του γάμου, οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν τόσο η ίδια όσο και ο σύζυγός της στην προσπάθειά τους να αριστεύσει ο καθένας τους στον τομέα που είχε επιλέξει και παράλληλα να αποκτήσουν και να αναθρέψουν δύο παιδιά σε μια εποχή που εκείνος επιδίωκε πολιτική καριέρα την οποία εκείνη ποτέ δεν ήθελε πραγματικά.

Η πορεία του Μπαράκ Ομπάμα για την προεδρία υπήρξε μια συνεχής μαθητεία για την ίδια. Η προεκλογική εκστρατεία του 2008 περιγράφεται λεπτομερειακά, όπως και η προσαρμογή της στη νέα φάση στη ζωή της, την ικανότητα που καλλιέργησε να συντονίζεται με τις ανησυχίες και τις απογοητεύσεις των απλών ανθρώπων, η οποία την οδήγησε να γίνει υπολογίσιμη δύναμη που όσο μεγάλωνε η δημοφιλία της, τόσο οι αντίπαλοι και οι φανατισμένοι οπαδοί τους προσπαθούσαν να τη δυσφημίσουν και να την καθορίσουν με τους δικούς τους όρους. Η Michelle περιγράφει επίσης τα παρασκήνια της ιστορικής εκλογικής νύχτας του 2008 και τη μετάβασή της από τον ρόλο του απλού πολίτη σε αυτόν της Πρώτης Κυρίας, μια μετάβαση με συντριπτική ταχύτητα και μέγεθος, που την έκανε να αγωνιά για τις κόρες της και την προσαρμογή τους σε καινούργια σχολεία, καινούργιες φιλίες, καινούργια ζωή.

Υπάρχει ένα γνωστό απόφθεγμα στη μαύρη κοινότητα: Πρέπει να είσαι δύο φορές καλύτερος για να καταφέρεις έστω τα μισά. Η Michelle Obama ανέφερε ότι η Πρώτη Οικογένεια αισθάνθηκε το βάρος αυτής της δήλωσης όταν μετακόμισαν στον Λευκό Οίκο. «Κάθε λάθος ή εσφαλμένη εκτίμηση ξέραμε ότι θα μεγεθυνόταν και θα παρουσιαζόταν ως κάτι παραπάνω από αυτό που ήταν». Τα δικά της χρόνια στον Λευκό Οίκο σημαδεύτηκαν από την πρωτοβουλία να τον ανοίξει στους νέους και να τον συνδέσει άμεσα μαζί τους. Διηγείται το πώς δημιούργησε έναν λαχανόκηπο και εισήγαγε ουσιαστικές πρωτοβουλίες που ταίριαζαν με το δικό της στιλ, υποστηρίζοντας τις γυναίκες και τα νεαρά κορίτσια, τονίζοντας τη σημασία της εκπαίδευσης, δημιουργώντας προγράμματα που βοηθούσαν τις οικογένειες να ακολουθούν πιο υγιεινή και δραστήρια ζωή. Περιγράφει τη συνεργασία της με τις οικογένειες των στρατευμένων και τη χρήση των μέσων μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης προκειμένου να φτάσει το μήνυμά της όσο το δυνατόν πιο μακριά. Ως αποτέλεσμα αυτών των πρωτοβουλιών, 45 εκατομμύρια παιδιά άρχισαν να παίρνουν πιο υγιεινό πρόγευμα και γεύμα, 11 εκατομμύρια μαθητές είχαν 60 λεπτά σωματικής άσκησης καθημερινά και οι επιχειρήσεις πείστηκαν να προσλάβουν ή να εκπαιδεύσουν περισσότερα από 1,5 εκατομμύρια βετεράνους και συζύγους στρατευμένων.

Στο τέλος όλων αυτών, με τη μετάβασή της από τον ρόλο της Πρώτης Κυρίας πίσω στην ιδιωτική ζωή του απλού πολίτη, καθώς ξεκινά ένα νέο κεφάλαιο στο ταξίδι της ζωής της και επιδιώκει να συνεχίσει να επηρεάζει θετικά τις ζωές των άλλων σε όλο τον κόσμο, χαρίζει ορισμένες από τις γοητευτικότερες γραμμές της: «Δεν είναι θέμα τελειότητας» γράφει. «Δεν έχει να κάνει με το πού θα καταλήξεις. Υπάρχει δύναμη στο να αφήνεις τον εαυτό σου να ακούγεται και να γίνεται γνωστός, στο να είσαι κυρίαρχος της μοναδικής σου ιστορίας, να χρησιμοποιείς την αυθεντική φωνή σου. Και υπάρχει χάρη στο να είσαι πρόθυμος να γνωρίσεις και να ακούσεις τους άλλους. Να, κατά τη γνώμη μου, πώς γινόμαστε κάτι».

Δύναμη χαρακτήρα, αυθεντικότητα, υψηλά στάνταρ ηθικής. Η μεθυστική αφήγηση του «Becoming – Η δική μου ιστορία», ενώνει τις τελείες μιας αξιοθαύμαστης ύπαρξης για να αποδώσει τη μεγάλη εικόνα. Η ζωή της Michelle Obama, πριν και μετά, μέσα και έξω από τον Λευκό Οίκο, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αυτοβιογραφικά πορτρέτα της εποχής μας. Όσο για το μέλλον, και τη συνεισφορά της Michelle Obama στην καλύτερη δυνατή εκδοχή του, αυτή διατυπώνεται πιθανότατα πιο εύγλωττα στο πλέον ξακουστό της δόγμα: «Όταν αυτοί πέφτουν χαμηλά, εμείς πηγαίνουμε ψηλότερα». The only way is up.

Το βιβλίο μπορείτε να το προμηθευτείτε ηλεκτρονικά στη διεύθυνση: https://becomingmichelleobama.gr/#buy