Η Εύα Στάμου, καλή και αναγνωρισμένη συγγραφέας, αλλά και δοκιμιογράφος και αρθρογράφος, έβγαλε μόλις το καινούργιο της βιβλίο. Πρόκειται για ένα σύνολο από πεζά μικρού και μέσου μήκους με τον τίτλο «Τα κορίτσια που γελούν» (εκδόσεις «Αρμός»). Το διαβάσαμε, μας άρεσε και ζητήσαμε από τη συγγραφέα συνέντευξη, η οποία και μας δόθηκε –πού αλλού;– στο ιστορικό σκακιστικό καφενείο «Πανελλήνιον» της οδού Μαυρομιχάλη.
Εύα, γιατί ονόμασες έτσι το καινούργιο σου πόνημα;
Επειδή, παρά τις όποιες δυσκολίες τους, πολλές από τις γυναίκες στο βιβλίο –πρόκειται για ηρωίδες 30-50 ετών– σκάνε ένα χαμόγελο ή και γελάνε πραγματικά, λιγότερο ή περισσότερο. Και η κοπέλα στο εξώφυλλο, παρόλο που τη βλέπουμε πλάτη, γελάει επίσης. Όλες οι ηρωίδες, αλλά και οι ήρωες του βιβλίου, περνάνε κάποια κρίση: ψυχολογική, οικονομική, ερωτική, γενικότερα συναισθηματική κ.λπ.
Δώσε μας τα βασικά στοιχεία του βιβλίου.
Λοιπόν, πρόκειται για μια συλλογή από τρεις νουβέλες και τρία διηγήματα. Σε σύγκριση με κάποια από τα προηγούμενα βιβλία μου, οι ήρωες και οι ηρωίδες δεν είναι μόνο Έλληνες και Ελληνίδες, οι χρόνοι δεν αναφέρονται μόνο στο σήμερα, οι τόποι δεν είναι μόνο ελληνικοί. Ακόμα κι όταν διαδραματίζονται στην Ελλάδα, τα πεζά αυτά δεν έχουν σχέση με το κέντρο της Αθήνας, αλλά με τη Λέρο, το Χαλάνδρι, το Ψυχικό. Το προσεκτικό αναγνωστικό μάτι θα καταγράψει ότι η γραφή μου δεν καταπιάνεται κατανάγκην με επικαιρικά στοιχεία.
Σε ποιο βαθμό η ζωή σου και το επάγγελμά σου έχουν επηρεάσει τα βιβλία σου;
Σε σημαντικό βαθμό, αλλά τεθλασμένα και σχεδόν απόκρυφα. Θυμίζω ότι έχω ζήσει πολύ στο εξωτερικό κι έχω «απορροφήσει» πολλά στοιχεία, συγγραφικά εννοώ. Σημαντικό ρόλο έχουν παίξει οι επαγγελματικές μου εμπειρίες στην ψυχοθεραπεία, αναμιγμένες φυσικά με πολλή φαντασία και άλλα λογοτεχνικά υλικά. Δεν υπάρχουν εδώ, ούτε στ' άλλα μου βιβλία, μεταφορές αληθινών καταστάσεων που έχω ζήσει από πελάτες και/ή ασθενείς μου. Μόνο απόηχοι υπάρχουν. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, προσπαθώ να γράφω καινούργια πράγματα, δε θέλω να επαναλαμβάνομαι, θέλω νέες επινοήσεις. Διαφορετικά, θα ήταν βαρετό και για μένα και για τους αναγνώστες.
Θέλεις να μιλήσεις λεπτομερέστερα για το καθένα από τα κομμάτια του βιβλίου;
Η «Θερμοκοιτίδα» είναι ένα διήγημα που προέκυψε από τη δουλειά μου ως ψυχοθεραπεύτριας στο Ψυχιατρείο της Λέρου. «Η κυρία με το καπέλο» διαδραματίζεται στο Γιορκ της Βρετανίας και είναι εμπνευσμένο από παρατηρήσεις που είχα κάνει εκεί παλιότερα, όταν έκανα πρακτική και έβλεπα ασθενείς στο εκεί στο ψυχιατρείο. Εδώ μεγάλο ρόλο παίζουν οι παιδικές αναμνήσεις ενός νέου Βρετανού από μια μάνα με ψύχωση, συγκεκριμένα διπολική διαταραχή. Ένα τρίτο κομμάτι λέγεται «Βοστόνη», διαδραματίζεται εκεί και είναι μια νουβέλα σχέσεων, γύρω από ένα ζευγάρι, Αμερικάνα και Έλληνας. Υπάρχει, ακόμα, το διήγημα που δίνει τον τίτλο στο βιβλίο: αφορά μια σαραντάρα η οποία μεγαλώνει μόνη της το παιδί της, ζει στα Βόρεια Προάστια της Αθήνας και βλέπει με ανησυχία ότι μεγαλώνει.
Αλλά τι τη διαφοροποιεί από άλλες παρόμοιες περιπτώσεις;
Η κρυφή μου σκέψη είναι ότι στις μέρες μας οι γυναίκες φοβούνται τη φθορά και τα γηρατειά περισσότερο απ' ό,τι το θάνατο. Αυτό προσπάθησα να περάσω.
Μάλιστα. Και τ' άλλα δυο;
Το «Ένα τέλειο σχέδιο» είναι μια αστυνομική ιστορία με έντονο ψυχολογικό υπόβαθρο, για την οποία μάλλον δεν είναι σωστό να πούμε περισσότερα. Τέλος, υπάρχει το διήγημα «Το δείπνο». Εδώ η ηρωίδα είναι μια 35άχρονη Ελληνίδα νεομετανάστρια στην Κοπεγχάγη. Πρόκειται για μια ιστορία συζητήσιμης «ενσωμάτωσης» και εθνικοκοινωνικών συγκρίσεων, να το πω έτσι, καθώς την παρατηρούν οι Δανοί κι αυτή παρατηρεί τους Δανούς.
Ποια αφηγηματική μέθοδο ακολουθείς στο βιβλίο;
Δεν υπάρχει ενιαία μέθοδος, κάθε φορά ακολουθώ εκείνη που υπηρετεί καλύτερα τη συγκεκριμένη ιστορία: υπάρχει άλλοτε τριτοπρόσωπη, άλλοτε πρωτοπρόσωπη και άλλοτε μικρή αφήγηση, καθώς και διάλογοι.
Τι ετοιμάζεις τώρα, τι γράφεις;
Ετοιμάζω μια νέα συλλογή διηγημάτων, που όμως αργεί να ολοκληρωθεί, ενώ συνεχίζω την αρθογραφία μου, ιδίως στην «AV». Έχω εθισμό –με την καλή έννοια– στο γράψιμο, ελπίζω και όσοι με διαβάζουν να έχουν στην ανάγνωση.
Θα μπορούσε η εικονική πραγματικότητα να είναι μια μορφή αυθεντικής πραγματικότητας; Μήπως ζούμε ήδη σε μια προσομοίωση που έχει δημιουργηθεί από κάποια τεχνητή νοημοσύνη; Τι μας είπε ο συγγραφέας
Ο Παναγιώτης Σκληρός μας ταξιδεύει στη Λευκάδατων δεκαετιών του ’50, του ’60 και του ’70 μέσα από τα βιβλία «Μικρές λευκαδίτικες ιστορίες» και «Η Αλτάνη και άλλες Λευκαδίτικες ιστορίες»
Ρωτήσαμε 10 προσωπικότητες από τους χώρους των τεχνών, των βιβλίων, της πολιτικής και της ακαδημαϊκής ζωής να μας μιλήσουν για τα τρία βιβλία που διάβασαν και αγάπησαν περισσότερο μέσα στο 2024. (Έχουμε κι ένα έξτρα. Κι είναι, φυσικά, ποίηση.)
